Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Święto Trzech Króli. Powiedzcie nam, Trzej Królowie, gdzie dążycie

Jarosław Zalesiński
Tomasz Bołt
Kacper, Melchior i Baltazar, Trzej Królowie. Skąd właściwie znamy ich imiona? Przecież w drugim rozdziale ewangelii świętego Mateusza, na którym to rozdziale oparta jest tradycja pokłonu Trzech Króli, o podróżnikach ze Wschodu, którzy prowadzeni przez gwiazdę przybyli do Betlejem, czytamy tylko, że byli Mędrcami (lub Magami, zależnie od tłumaczenia; określenie ,,magowie" wskazywałoby na ich związek z astrologią i pewnie też ze stanem kapłańskim).

Ewangelia zatem ani nie powtarza imion przybyszy, ani nie nazywa ich Królami. Nic też nie mówi o tym, by było ich akurat trzech.

Święto Objawienia

Zanim uroczystość Trzech Króli zaczęła być obchodzona tak, jak się to współcześnie odbywa w Kościele zachodnim (bo we wschodnim wygląda to jeszcze inaczej), musiało upłynąć dobrych paręset lat - a niektóre obyczaje zrodziły się dopiero w czasach nowożytnych. W Kościele pierwszych wieków Święto Objawienia było początkowo obchodzone na pamiątkę tego, jak Bóg w Jezusie Chrystusie objawił się światu. A objawił się przecież różnie, bo zanim gwiazda przyprowadziła ze Wschodu Mędrców, po pierwsze narodził się, dał się też poznać pasterzom, a swoje boskie pochodzenie ujawnił potem w chrzcie w Jordanie. W stopniowo kształtującym się kalendarzu liturgicznym zaczęto z czasem te poszczególne wydarzenia rozdzielać i świętować osobno: pamiątkę Bożego Narodzenia, pamiątkę Pokłonu Mędrców czy pamiątkę Chrztu. Tradycja Pokłonu Mędrców zrodziła się w Kościele wschodnim, na Zachód przeniknęła w IV stuleciu. Data 6 stycznia wzięła się najpewniej stąd - tak to przynajmniej tłumaczą niektóre źródła - że w Egipcie właśnie w tym dniu, dniu przesilenia zimowego, obchodzono święto Słońca Zwycięskiego. W chrześcijańskim Święcie Objawienia zwycięskim słońcem stał się Chrystus.

Królestwo Szeby

W jaki sposób jednak Mędrcy stali się Królami? I kto ustalił ich liczbę? To wspólne dzieło proroka Izajasza oraz autorów biblijnej Księgi Psalmów.

W ewangelii Mateusza czytamy, że gdy Mędrcy odnaleźli Dziecię (notabene odnaleźli je ,,w domu", a nie w stajni, tak jak wcześniej pasterze, co może znaczyć, że Józef i Maryja po nieoczekiwanym porodzie znaleźli jednak potem w Betlejem jakąś przyzwoitszą gościnę...), ofiarowali mu ,,złoto, kadzidło i mirrę". O ofiarowaniu złota i kadzidła przychodzącemu na świat Mesjaszowi mówi prorok Izajasz w jednej ze swych prorockich zapowiedzi. Z kolei w Psalmie 72 czytamy o ,,królach Tarszysz i wysp, królach Szeby i Saby", które złożą daninę Boskiemu Władcy. ,,I oddadzą mu pokłon wszyscy królowie" - mówi jeden z wersetów tego psalmu. I tak to Mędrcy zostali w tradycji połączeni z zapowiedzianymi w Starym Testamencie królami, składającymi pokłon, a liczba przyniesionych przez nich darów ustaliła też liczbę członków ich wizytacji na trzech: jednego od złota, drugiego od kadzidła, trzeciego od mirry. Ustaliła jednak nie od razu, bo na katakumbowych malowidłach bywało ich i dwóch, i czterech, a w kościele syryjskim ich liczba doszła do tuzina.

Stary Testament wpłynął też na ustalenie międzynarodowego czy dokładniej międzykontynentalnego składu tej delegacji. Królestwo Szeby, wzmiankowane już w Księdze Rodzaju, umieszczano w Afryce. Jeden z monarchów musiał być zatem związany z Czarnym Lądem. Drugiego połączono z Azją, a trzeciego z Europą. Dokładniej - Kacper stał się w tej tradycji Afrykańczykiem, Melchior Europejczykiem, a Baltazar Azjatą. W ten sposób podkreślono uniwersalizm Objawienia, które dotyczy wszystkich krain i narodów, a nie jedynie wybranego narodu żydowskiego. Symboliczne są również niesione przez Królów dary: królewskie złoto, kapłańskie kadzidło i symbolizująca zbawcze cierpienie mirra.

K+M+B 2015

Z jakiej zaś tradycji pochodzą imiona Trzech Królów? Ochrzczono ich w ten sposób w średniowieczu, w bujnie wtedy kwitnących legendach. Z imionami Trzech Królów łączony jest napis K+M+B, umieszczany przez chrześcijan nad drzwiami ich mieszkań poświęconą na Trzech Króli kredą. Litery należy jednak raczej wiązać ze zdaniem ,,Christus mansionem benedicat" - ,,niech Chrystus [to] mieszkanie błogosławi".

Tradycje związane z Trzema Królami były przebogate. Jedna z nich to paradne uliczne przemarsze. W Polsce tradycja ta w zadziwiający sposób odrodziła się w ostatnich latach. Zaczęło się to w 2009 r. od ulicznych jasełek, organizowanych przez warszawską szkołę ,,Żagle". W tym roku orszaki przejdą w 316 polskich miejscowościach! Bo - jak pisze wybitny teolog Karl Rahner - Święto Objawienia to drugie Boże Narodzenie, kiedy to świętujemy już nie to, że Bóg przyszedł do ludzi, ale to, że ludzie idą do Tego, który do nich przyszedł.

Treści, za które warto zapłacić!
REPORTAŻE, WYWIADY, CIEKAWOSTKI


Zobacz nasze Magazyny: REJSY, HISTORIA, NA WEEKEND

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na dziennikbaltycki.pl Dziennik Bałtycki