Dzisiejsze osiedla-sypialnie lokowane były na gruntach, które często znajdowały się w otaczających aglomerację wioskach i stanowiły wówczas własność prywatną. Gdy włączono je w obręb np. Gdańska (ostatni taki „wielki zabór” miał miejsce w 1973 roku, kiedy to w granicach stolicy województwa znalazły się m.in. Jasień, Łostowice, Osową, Szadółki, Zakoniczyn) – właściciele gruntów otrzymywali „propozycję nie do odrzucenia”: wywłaszczano ich, by uzyskać tereny pod zabudowę, m.in. na rzecz powstających spółdzielni mieszkaniowych. Ustawa o gospodarce nieruchomościami, która umożliwia osobom wywłaszczony lub ich spadkobiercom odzyskanie takich nieruchomości (jeżeli nie zostały wykorzystane w minionych dekadach na określone w decyzji wywłaszczeniowej cele) już kilkakrotnie zmieniała zasady. Jednak ostatnia nowelizacja - z 29 kwietnia 2019 r. - ustanawia ostateczny termin do zgłaszania takich wniosków przez osoby uprawnione. Te ostatnie mają już tylko 9 miesięcy na dochodzenie swoich roszczeń. Warto więc szukać informacji na ten temat, zwłaszcza jeśli dawni właściciele lub ich spadkobiercy zmienili w tym czasie adres zamieszkania.
Zdaniem eksperta
- W razie powzięcia zamiaru użycia wywłaszczonej nieruchomości na inny cel niż określony w decyzji o wywłaszczeniu, właściwy organ to jest starosta lub organ wykonawczy gminy, powiatu i województwa, zawiadamia poprzedniego właściciela lub spadkobiercę o tym zamiarze informując o możliwości zwrotu wywłaszczonej nieruchomości – mówi Henryk Jankowski, rzeczoznawca majątkowy z Gdańska. - W przypadku braku ustalenia adresu poprzedniego właściciela lub jego spadkobiercy, zawiadomienia dokonuje się w drodze obwieszczenia podanego do publicznej wiadomości na okres 3 miesięcy poprzez wywieszenie w siedzibie właściwego organu oraz umieszczenie na jego stronie w Biuletynie Informacji Publicznej. Informacja taka powinna być również zamieszczona w prasie lokalnej.
Jak dochodzić swoich praw?
Poprzedni właściciel lub jego spadkobierca może wystąpić z wnioskiem do starosty z żądaniem o zwrot wywłaszczonej nieruchomości jeżeli nieruchomość stała się zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu. Jeżeli np. na wywłaszczonym gruncie miały powstać obiekty sportowe spółdzielni mieszkaniowej, a do dzisiaj ich nie zbudowano - właściciel gruntu lub jego spadkobierca(y) może z takim wnioskiem wystąpić. Jednak trzeba pamiętać o tym, że warunkiem odzyskania wywłaszczonej nieruchomości jest zwrot odszkodowania (które co prawda nie odpowiadało z reguły jej realnej wartości, ale zostało wypłacone) lub nieruchomości zamiennej, jeżeli taka była przyznana w ramach odszkodowania. Kwoty te są wprawdzie rewaloryzowane (wartość ówczesnych odszkodowań dzisiaj czasami sprowadzałaby się do kilku – kilkunastu złotych), ale i tak w stosunku do obecnych cen gruntów stanowią ułamek ich wartości, jest więc o co zabiegać, tym bardziej że w przypadku niezłożenia przez uprawnionego wniosku o zwrot wywłaszczonej nieruchomości w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania zawiadomienia (lub ogłoszenia informacji w podanym wyżej trybie), uprawnienie do zwrotu wywłaszczonej nieruchomości lub jej części wygasa.
Uprawnienie do zwrotu nieruchomości również wygasa, jeżeli od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, upłynęło 20 lat, a w tym terminie uprawniony nie złożył wniosku o zwrot wywłaszczonej nieruchomości. W każdym przypadku wniosek o zwrot wywłaszczonej nieruchomości może zostać złożony w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ostatniej nowelizacji ustawy.
Warto przekopać rodzinne archiwa
Reasumując, osoba, która chce się ubiegać o zwrot wywłaszczonej nieruchomości, musi złożyć wniosek w tej sprawie do starosty w ciągu roku od dnia obowiązywania powyższych zmian w ustawie o gospodarce nieruchomościami, tj. do 29 kwietnia 2020 roku – dodaje Henryk Jankowski, rzeczoznawca majątkowy.
Pozostało więc na zgromadzenia odpowiednich dokumentów (i ewentualnie środków na zwrot odszkodowania) już tylko 9 miesięcy. Przypominamy: podstawą prawną do dochodzenia roszczeń jest ustawa z dn. 4 kwietnia 2019 o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami (Dziennik Ustaw z dnia 29 kwietnia 2019 poz. 801).
Natomiast część mieszkańców spółdzielczych osiedli (bo tam właśnie znajduje się najwięcej niegdyś wywłaszczonych, a później nie zabudowanych zgodnie z przeznaczeniem działek) jeszcze trochę pożyje w niepewności, czy pod ich oknami nie stanie nowy blok.
POLECAMY w SERWISIE DZIENNIKBALTYCKI.PL:
- Kalendarz niedziel handlowych w 2019 roku. Sprawdź!
- Dyskonty nie będą mogły sprzedawać produktów marek własnych?
- Po raz trzeci padła główna wygrana w "Milionerach"!
- TOP 100 największych firm na Pomorzu [RANKING]
- Tak mieszka Robert Lewandowski [zdjęcia]
- Nauczyciel płakał, jak poprawiał. Zobacz najlepsze teksty uczniów i nauczycieli
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?