Rewolucja śmieciowa w Trybunale Konstytucyjnym. Pomorscy samorządowcy też mają wątpliwości

Nazywana "śmieciową rewolucją" ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, która w życie weszła na początku stycznia, oznacza, że to samorządy stają się właścicielami odpadów. Odpowiadają za ich odbiór od mieszkańców i wywóz, muszą wyłonić w przetargu firmę, której zlecą obsługę mieszkańców i wybrać jedną z czterech możliwości naliczania opłat: od gospodarstwa domowego, liczby osób zamieszkujących nieruchomość, powierzchni mieszkania lub zużytej wody. Nowe stawki i zasady wywozu obowiązywać mają od 1 lipca.

Zapisy ustawy nie spodobały się prezydentowi Inowrocławia, który skierował ją do Trybunału Konstytucyjnego.

- Większość zapisów ustawy jest dobra i sprawi, że miasta będą czystsze, ale są tam też przepisy uderzające w podwaliny samorządu - uważa prezydent Ryszard Brejza. - Narzuca się nam gotowe rozwiązania i przetargi, podczas gdy w całej Europie - w Niemczech, Francji, Szwecji czy Belgii - samorząd może wybrać sposób rozwiązania problemu śmieci. Poza tym w dobie kryzysu jednostronnie otwieramy intratny rynek odbioru odpadów dla dużych zagranicznych koncernów, podczas gdy inne rynki pozostają dla naszych firm zamknięte - to nielogiczne - podkreśla Brejza, który te i inne zarzuty zawarł w 22-stronicowej skardze do Trybunału Konstytucyjnego. - W poniedziałek otrzymałem odpowiedź, że Trybunał czeka na przedstawienie stanowisk stron. Daty posiedzenia na razie nie znam, ale wiem, że naszą skargę poparło już prawie 800 rad gmin i związków gmin z całej Polski - dodaje.

Wątpliwości Inowrocławia podzielają pomorskie samorządy, z których wiele już wcześniej wstrzymało prace nad wykonaniem ustawy.

- Nie jesteśmy przekonani co do niektórych zapisów tej ustawy, dlatego projekt uchwały dotyczącej wyboru metody naliczania opłat za odbiór odpadów zniknął z grudniowej sesji Rady Miasta. Z rozstrzygnięciami poczekamy najpewniej na wyrok trybunału - zapowiada Magdalena Jachim z sopockiego magistratu.

Inaczej sytuacja wygląda w Słupsku. Także tutaj jednak sprawa śmieci trafiła na półkę.

- Przyjęliśmy już nawet metodę naliczania opłat - od gospodarstwa domowego i cały pakiet uchwał dotyczących reformy gospodarki komunalnej, jedynym brakującym elementem była wysokość stawek, w której wyliczeniu pomagała nam firma konsultingowa z Poznania. Równocześnie byliśmy jednak w stałym kontakcie z prawnikami i oni uważali, że ustawa jest napisana "nie najlepiej". Kiedy pojawiły się informacje o nowelizacji ustawy, wstrzymaliśmy dalsze kroki. Teraz czekamy na jakieś rozstrzygnięcia - relacjonuje Dawid Zielkowski, rzecznik prasowy prezydenta Słupska.

Senacki projekt noweli ustawy, która w życie weszła 1 stycznia, pod obrady Sejmu trafił trzy dni później. Głosowany będzie jednak dopiero na następnym posiedzeniu - za dwa tygodnie. Zakłada m.in. możliwość wyboru różnych metod ustalania opłat dla poszczególnych części obszaru gminy i przesunięcia obowiązku zakupu pojemników z mieszkańca na firmę odbierającą jego odpady lub gminę.

- Z decyzjami dotyczącymi odpadów poczekamy na nowelizację i sprawą zajmiemy się prawdopodobnie najwcześniej na następnej sesji - 31 stycznia - mówi Piotr Borawski, wiceprzewodniczący Komisji Polityki Gospodarczej i Morskiej w Radzie Miasta Gdańska. - Wiemy jednak, że żadna z metod nie jest idealna, rozważamy zmianę metody z ryczałtowej na powierzchniową, ale żadna wiążąca decyzja nie zapadła - podkreśla radny.

Prezydenta Inowrocławia zapisy znowelizowanej ustawy nie przekonują. - Nie wiem dlaczego posłowie tak bardzo uparli się na narzucanie gminom określonych rozwiązań. Traktują samorządy jako przedłużenie administracji rządowej - narzeka Brejza.
Ze zmiany założeń nie do końca zadowolony jest także Słupsk. - Możliwość "mieszania" metod w gminach jest lepsza niż jej brak, ale liczyliśmy, że uda się zachować wybór między przetargiem a wywozem odpadów własnymi środkami - tłumaczy Zielkowski.

Ustawa od początku budziła wątpliwości, ale burzę rozpętał premier.
Samorządowcy od momentu uchwalenia ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie ukrywali wątpliwości na temat jej zapisów. Początkowo wielu przychylało się do metody ryczałtowej - oznaczającej jedną stawkę dla każdego lokalu. Wycofywać zaczęli się z niej po wypowiedzi premiera Donalda Tusk.

- Nasi wyborcy nam tego nie wybaczą. Dlaczego emerytka, właścicielka 25-metrowej kawalerki, ma płacić za odpady tyle samo co mój minister Tomasz Arabski, który mieszka z żoną i czwórką dzieci w 200-metrowej willi? - pytał Tusk na początku grudnia, komentując ryczałt. Stwierdził też, że metoda jest "oderwana od życia", a radni, którzy się zdecydują na takie rozwiązanie, "pokażą, że liczy się dla nich budżet miasta, a nie jego mieszkańcy". Po słowach premiera "poważną analizę" przyjętych rozwiązań zapowiedziało Ministerstwo Środowiska, a wiele samorządów dotąd przekonanych do ryczałtu zaczęło się z metody wycofywać. Tak było w Gdańsku.

- Nie doceniliśmy znaczenia nadpłaty, jaką poniosą osoby samotne w stosunku do innych mieszkańców. Jeżeli tak, to nie możemy tkwić w błędzie i musimy szukać bardziej elastycznych rozwiązań - tłumaczył Maciej Krupa, przewodniczący klubu gdańskich radnych PO. Dziś, choć żadne oficjalne decyzje jeszcze nie zapadły, radni skłaniają się ku metodzie uzależniającej wysokość opłaty od metrażu mieszkania.
(JW)