Przekop Mierzei Wiślanej. Śluza kanału żeglugowego jest potężna. Tylko jedna jej brama to 160 ton stali!

Coraz wyraźniej rysuje się sylwetka kanału żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną, znana dotychczas z projektów i wizualizacji. Wodą wypełnił się już „korytarz” przekopu od strony Zatoki Gdańskiej, prowadzący do śluzy.

To właśnie ta część nazywana jest sercem całego kanału, a jej głównym elementem jest wybetonowana wanna. To komora o długości 230 metrów, szerokości 25 metrów, głębokości 6,5 metra do lustra wody i 2,5 metra ponad lustro. Z obu stron zamykać ją będą łącznie cztery bramy, zapewniające szczelność.

To właśnie śluza umożliwi przejście statków z Zatoki Gdańskiej na Zalew Wiślany (i na odwrót), czyli między akwenami, których lustra mają różne wysokości. Ponadto ma ona zapobiegać mieszaniu się wód, co mogłoby skutkować zasoleniem wód Zalewu Wiślanego. To właśnie takiego efektu obawiali się przyrodnicy i ekolodzy, bo nadmierna ilość słonej wody w słodkowodnym zalewie mogłaby szkodzić jego środowisku.

– Różnice stanu wody pomiędzy zbiornikami będą kompensowały się w obrębie śluzy, otwieranej wyłącznie podczas przepływu jednostek – mówi Andrzej Małkiewicz, naczelnik Wydziału Realizacji Inwestycji w Urzędzie Morskim w Gdyni, inwestora całego przedsięwzięcia. Zapewni to, że zarówno zasolenie, jak i dynamika wód nie ulegną zmianie poza bezpośrednim sąsiedztwem kanału. Lokalny charakter oddziaływania inwestycji w tym zakresie został potwierdzony poprzez badania modelowe, ujęte w raporcie oddziaływania na środowisko.

Andrzej Małkiewicz dodał także, że do przepływu wód między Zatoką Gdańską a Zalewem Wiślanym nie będzie dochodzić także w samej fazie inwestycyjnej.

– Wynika to z zastosowanej technologii budowy kanału żeglugowego, która zapobiega niekontrolowanemu mieszaniu wód, oraz kolejności wykonywania prac – najpierw śluza, a w następnym etapie prace pogłębiarskie w północnej i południowej części kanału. Również podczas funkcjonowania, po oddaniu do użytkowania kanału żeglugowego, nie będzie dochodziło do swobodnego mieszania się wód pomiędzy Zatoką Gdańską a Zalewem Wiślanym – mówi Małkiewicz.

Zaznaczmy, przesuwane, stalowe wrota, które zamkną śluzę z obu stron, będą się „chować” do betonowych „kieszeni”. Każda z czterech bram została podzielona na sześć elementów transportowanych osobno. Najpierw pojedynczy element jest spawany w zakładzie prefabrykacji, potem odbywa się próbny montaż wszystkich sześciu segmentów. Następnie są one znów dzielone i transportowane w rejon śluzy, gdzie odbędzie się ich instalacja.

– Właśnie rozpoczęliśmy prace związane z montażem konstrukcji stalowej pierwszej z czterech bram. Jedna to około 160 ton konstrukcji stalowej – mówi Paweł Ciomek, kierownik robót mostowych z konsorcjum NDI/Besix, generalnego wykonawcy inwestycji. – Zamontowaliśmy wózek dolny, dzięki czemu mogliśmy rozpocząć prace związane z montażem i scaleniem bramy śluzy. Po scaleniu, zostanie zamontowany wózek górny. Oba wózki pozwolą na ruch bramy w kierunku poprzecznym do śluzy. Dzięki temu będzie ją można zamknąć, gdy wpłynie do niej statek.

Planowany termin wykonania śluzy to pierwszy kwartał 2022 roku. Potem zostanie ona zalana wodą i odbędą się wszelkie testy szczelności oraz mobilności bram.

– Jesteśmy w końcowej fazie realizacji kieszeni południowej. Za chwilę ukończymy kanał obiegowy. Z końcówką września rozpoczniemy budowę ostatniego elementu kieszeni południowej – budynku napędowni, obiektu, w którym będzie znajdywała się cała hydraulika i automatyka odpowiedzialna za ruch obu bram – powiedział Mariusz Janczewski, zastępca dyrektora projektu z konsorcjum NDI/Besix.

Obok śluzy, prace trwają przy budowie mostu północnego – jednego z dwóch, które będą funkcjonować nad przekopem (ten położony bliżej Zalewu Wiślanego jest już oddany do użytku kierowców). Postępuje budowa sztucznej wyspy na Zalewie Wiślanym i falochronów na Zatoce Gdańskiej.

– Prace na Mierzei Wiślanej przebiegają według przyjętego harmonogramu. Już w przyszłym roku pierwsze statki będą mogły wpłynąć z Zatoki Gdańskiej na Zalew Wiślany. Te o docelowych, maksymalnych parametrach będą korzystać z nowej drogi wodnej w 2023 roku, po zakończeniu całej inwestycji – mówi minister infrastruktury Andrzej Adamczyk.

– Jesteśmy w tej chwili w trakcie realizacji dwóch z trzech etapów, na jakie została podzielona budowa drogi wodnej, łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską. Etap pierwszy, na Mierzei Wiślanej, jest zaawansowany w ponad 70 proc. – powiedział dr inż. kpt. ż.w. Wiesław Piotrzkowski, dyrektor Urzędu Morskiego w Gdyni. – Na etapie drugim, dotyczącym rzeki Elbląg, wykonawca przystąpił do robót związanych ze wzmacnianiem podłoża gruntowego pod drogę prowadzącą do nowego mostu w Nowakowie, który powstanie w ramach naszej inwestycji. W toku są również prace, związane z przygotowaniem dróg technologicznych i zagospodarowaniem placu budowy pod kątem logistycznym.

– Jeszcze w tym roku planujemy ogłosić przetarg na etap trzeci – prace pogłębiarskie, mające scalić całą inwestycję i połączyć torem wodnym o odpowiednich parametrach Elbląg z Zatoką Gdańską.

Przekop Mierzei Wiślanej. Zobacz animowaną wizualizację inwestycji: