Przed nami kwiecień, czyli miesiąc wiedzy o autyzmie. Ciach i tabletki? To tak nie działa

Autyzm to całościowe i rozległe zaburzenie rozwoju, uznawane za jedno z najcięższych. Wpływa na przebieg różnych procesów psychologicznych, na zachowanie, przez co znacznie ogranicza samodzielne życie. Obejmuje przede wszystkim kontakty społeczne, zachowanie oraz mowę. Szacuje się, że autyzm pojawia się u 4-5 dzieci na 10 000. Ostatnie wyniki badań donoszą jednak, że liczba występowania tych zaburzeń zwiększa się.

- Mówi się nawet o epidemii autyzmu. A że jest on różnorodny, to dlatego też coraz bardziej rozszerza się to pojęcie. Wydaje się, że to problem cywilizacyjny. Nie wiadomo, skąd się bierze, nie jest ustalona do końca przyczyna - mówi Róża Banasik-Zarańska, dyrektor Specjalnego Ośrodka Rewalidacyjno-Wychowawczego dla Dzieci i Młodzieży z Autyzmem w Malborku.

CZYTAJ TEŻ: Projekt "Pomagamy na niebiesko" w Malborku

Jeszcze dwie czy trzy dekady temu mówiło się, że dziecko ma autyzm.

- Teraz jest mowa raczej o spektrum autyzmu, więc można mówić: dziecko czy osoba z autyzmem. Kiedyś używało się jeszcze określeń „autystyk” czy „autysta”, ale ma to trochę pejoratywny wydźwięk. Błędem jest, jeszcze się to spotyka, mówienie: „On jest chory na autyzm”. To dlatego, że usiłowano go zakwalifikować jako jednostkę chorobową - tłumaczy pani Róża.

- Wiadomo, w XXI wieku świat dąży do tego, by likwidować każdą odmienność i wynajdować pigułkę na wszystko. Wtedy ciach, dajemy tabletki na autyzm. Ale to tak nie działa - podkreśla dyrektor malborskiego SORW.

Jak działa? O tym będzie się można przekonać przez cały miesiąc, bo malborski ośrodek oraz Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym i Osobom z Trudnościami w Komunikowaniu się w Malborku przy wsparciu malborskiej Fundacji Rozwoju Regionalnego będą pokazywały, że nie taki autyzm straszny. Bo nie jest to zaburzenie rzadkie.

- Autyzm ujawnia się najczęściej we wczesnym dzieciństwie, przed ukończeniem trzeciego roku życia albo zaraz po urodzeniu i powoduje, że dzieci są niezdolne do tworzenia prawidłowych stosunków społecznych, do naturalnego udziału w życiu rodzinnym, do spontanicznych emocjonalnych kontaktów, jak również do rozwoju prawidłowej komunikacji - czytamy na stronie SORW dla Dzieci i Młodzieży z Autyzmem.

Kto ma wątpliwości, będzie miał możliwość bezpośredniego kontaktu z pracownikami SORW dla Dzieci i Młodzieży z Autyzmem, ale też z rodzicami podopiecznych placówki.

- Od 31 marca w galerii Dekada prezentowana będzie nasza wystawa. Zainauguruje tegoroczny „niebieski kwiecień”. Wracamy z całą mocą, bo przez pandemię musieliśmy ograniczyć nasze działania - przyznaje Róża Banasik-Zarańska. - Oglądając ekspozycję, będzie można dowiedzieć się, na czym polega praca naszego ośrodka, poznać naszą ofertę i dowiedzieć się co nieco o specyfice autyzmu.

Będzie też minikiermasz prac i dekoracji wielkanocnych, którymi będzie można ozdobić stoły, okna czy komody podczas świąt.

- Przede wszystkim będziemy promować tematykę osób z autyzmem. Uczestniczyć będą nasi wychowankowie i ich rodzice, którzy zawsze wspomagają nasze działania - słyszymy od pani Róży.

Malbork nie jest samotną wyspą. 2 kwietnia przypada Światowy Dzień Wiedzy na Temat Autyzmu. Na niebiesko zostaną rozświetlone najbardziej znane konstrukcje globu, m.in. Wieża Eiffla, Empire State Building czy wodospad Niagara. Również w Polsce wiele budynków zabłyśnie niebieskim światłem. Wszystko dlatego, by problemy osób dotkniętych autyzmem stały się bardziej dostrzegalne.

- Staramy się bardzo mocno akcentować co roku to, że kwiecień jest miesiącem wiedzy na temat autyzmu. Tradycyjnie już na niebiesko zaświecą się okna naszych głównych urzędów, czyli Starostwa Powiatowego i Urzędu Miasta. Na mapie świata nie może zabraknąć Malborka, bo w niczym nie jesteśmy gorsi od opery w Sydney, która również będzie podświetlona tego dnia. Takie akcje są wyrazem ogólnoświatowej solidarności - podkreśla Róża Banasik-Zarańska. - Prócz tego, oflagujemy miasto na niebiesko. Również król Kazimierz Jagiellończyk stojący na placu w centrum miasta otrzyma niebieski płaszcz.

Na spacer po Malborku wybiorą się również podopieczni SORW. Będzie ich widać, bo ubrani na niebiesko będą też nieśli niebieskie flagi. Zrobią sobie zdjęcia w głównych punktach miasta, by podkreślić swoją obecność.

- Te fotografie zamieszczamy później na naszej stronie internetowej i w mediach społecznościowych, by jak najmocniej zaakcentować to świętowanie, a właściwie pracę nad tym, by świadomość autyzmu cały czas w naszym społeczeństwie wzrastała - zapowiada dyrektor.

Młodzież z ośrodka odwiedzi również władze powiatu. Tradycją jest spotkanie ze starostą, podczas którego sala posiedzeń, w której zwykle obradują radni, robi się niebieska. Młodsze dzieci w drugiej połowie kwietnia złożą wizytę w Urzędzie Miasta. Na pewno zajrzą do gabinetu burmistrza, bo w programie jest zwiedzanie całego magistratu.

Każde z kwietniowych działań ma również służyć przeciwdziałaniu wykluczeniu. Mają zwrócić uwagę na niedopuszczalną dyskryminację, nadużycia i izolację, jakich osoby z autyzmem wciąż doświadczają, oraz przypomnieć, że przysługują im wszystkie prawa człowieka i podstawowe wolności.

- Włączanie to jeden z najważniejszych celów statutowych naszego ośrodka. W praktyce oznacza to, że jak ktoś do nas przychodzi, to my nie będziemy go trzymać za wszelką cenę. Co jakiś czas zdarza się dziecko, co zależy głównie od jego indywidualnych predyspozycji, że wskutek terapii i treningu na tyle się nauczy, że idzie do szkoły powszechnej. Tam towarzyszy mu nauczycieli wspomagający. Z satysfakcją muszę powiedzieć, że chłopiec, który wyszedł od nas, jest piątkowym uczniem. Bardzo dobrze uczy się również dziewczynka - mówi Róża Banasik-Zarańska.

Te kwietniowe działania to również próba zwrócenia uwagi na to, że nie istnieje jeden wzorzec poziomu funkcjonowania charakteryzujący osoby z autyzmem.

- Powoli zmienia się nawet graficzny symbol autyzmu. Teraz to znak nieskończoności w wielu kolorach. Bo autyzm jest bardzo różnorodny. Co ciekawe, logo naszego ośrodka wyprzedziło obecne czasy. Kolorowe puzzle symbolizują właśnie tę różnorodność i powstało w głowie jednego z rodziców wiele lat temu - przypomina pani Róża.

Punktem kulminacyjnym kwietniowej akcji będzie otwarta impreza rekreacyjna, którą zaplanowano na 22 kwietnia (sobota).

- Piknik odbędzie się po raz piąty, więc mamy maleńki jubileusz. Odbędzie się w Centrum Aktywnego Wypoczynku. Przy scenie będzie serce imprezy. W ten sposób chcemy przybliżyć tematykę autyzmu bardzo szerokiemu gronu osób, a także dzieci i młodzieży uczestniczącym w naszym wydarzeniu - informuje dyrektor SORW.

Tradycją jest bieg i marsz nordic walking na 5 km dla dorosłych i biegi na 400 m dla młodszych uczestników. Organizatorzy zapraszają osoby nie tylko z powiatu malborskiego. Rejestrować można się do 20 kwietnia do godz. 12 na platformie elektronicznezapisy.pl.

Ale ta kwietniowa sobotnia impreza na finał będzie też miała charakter festynu z atrakcjami.

- Będą stoiska z czymś dla ducha i z czymś dla ciała, przewidujemy loterię i szereg atrakcji dla mniejszych i większych mieszkańców naszego miasta i oraz gości - zapowiada dyrektor.

Na pewno będzie można się będzie przytulić do alpaki czy zjechać z dmuchanej zjeżdżalni. A to nie koniec, bo rodzą się kolejne pomysły. Patronat nad imprezą objęli marszałek województwa, starosta malborski i burmistrz Malborka.

W program plenerowej imprezy wpisana jest również sztuka teatralna, której tematem będzie autyzm. Spektakl przygotowuje Grupa Teatralna Płomyki z SORW dla Dzieci i Młodzieży z Autyzmem. Na razie to niespodzianka, bo trwają próby. Jeśli aktorzy będą gotowi, wystąpią na scenie. Jeśli nie, sztuka będzie do obejrzenia online.

Przedstawienie jest autorskim pomysłem naszych nauczycielek. Panie intensywnie pracują, odbywają się próby i nie możemy się doczekać, by obejrzeć efekty - przyznaje Róża Banasik-Zarańska.

Trudno się dziwić, bo z wcześniejszego etapu adaptacji bajek, które prezentowały Płomyki, w ubiegłym roku udało się przygotować niezwykły spektakl „Rozumiem świat inaczej”. Dzieci z autyzmem same pokazują, na czym polega autyzm.

- Sam pomysł był niezwykle odważny, ale panie są doświadczonymi terapeutkami, więc wiedziały, że w tym składzie takie przedsięwzięcie ma rację bytu. To jest sztuka, która zapada w pamięć i w przewspaniały sposób maluje obraz osób z autyzmem. Pełen emocji przekaz dociera zarówno do osób dorosłych, jak i do młodzieży, i małych dzieci, a mieliśmy okazję prezentować spektakl w różnych szkołach dla różnej widowni - opowiada dyrektor SORW.

Nagrodą za ten wielki wspólny wysiłek jest każdorazowo zachowanie publiczności.

- To jest coś niesamowitego, bo widownia zastyga w swoim zainteresowaniu dla całej magii przedstawienia i zanim słychać gromkie brawa, najpierw jest moment ciszy. To nieprawdopodobne, jak wiele barier musieli pokonać nasi aktorzy. Momentami nawet trudno było doszukać się autyzmu u aktorów. A jednak tak, każdy z nich to osoba z autyzmem - podkreśla Róża Banasik-Zarańska.

W geście solidarności z osobami z autyzmem będzie można przybić symboliczną niebieską „piątkę”. To akcja, która może zjednoczyć wiele osób. Wystarczy pomalować lub ozdobić rękę na niebiesko lub włożyć rękawiczkę w tym kolorze. Pomysł i technika dowolne. Ważne, by zrobić zdjęcie takiej otwartej dłoni i przesłać do ośrodka.

- Podczas pandemii koronawirusa mieliśmy ponad 1000 takich „piątek”, tak bardzo ludzie się zaangażowali - cieszy się pani Róża.

Tegoroczne zdjęcia też zostaną opublikowane. Dlatego kto chce dołączyć, niech śledzi profil SORW dla Dzieci i Młodzieży z Autyzmem na Facebooku. Tam podane będą wszystkie szczegóły.