Program Fasady OdNowa przechodzi do historii? Urząd Miasta i konserwator nie potrafią porozumieć się w sprawie tego jak dekorować kamienice

O tym, że Fasady OdNowa mogą przejść do historii zaczęto mówić dokładnie przed rokiem, gdy mianowany w czerwcu 2019 r. konserwator nie zgodził się na zaproponowany sposób przyozdobienia elewacji kamienic przy ul. Straganiarskiej oraz Powroźniczej.

W efekcie tego, dopiero kilka dni temu udało się zakończyć remont ok. 20 obiektów. Elewacje, m.in. od strony Motławy, odmalowano jednolitymi kolorami, jednak bez artystycznych dekoracji, które były nieodłącznym elementem programu. Z powodu przeciągającej się realizacji oraz niepewności co do przyszłych rozstrzygnięć, miasto zdecydowało się zawiesić jego funkcjonowanie.

- Edycja 2019 została właśnie zakończona. Jednak zarówno w tym, jak i w przyszłym roku musieliśmy odstąpić od realizacji projektu – mówi Piotr Grzelak zastępca prezydenta Gdańska ds. zrównoważonego rozwoju. - Efekty samego odmalowania fasad stanowczo odbiegały od zamierzonego efektu. Niestety nie udało się nam otrzymać zgody Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na działania artystyczne, a jedynie na odmalowanie. Jednak to właśnie warstwa artystyczna, wyjątkowe zdobienia, były ogromną wartość całego projektu.

Problem z kontynuacją naborów wynika nie tylko z zakresu prac przy fasadach, ale również kwestii formalnych. Miasto nie może bowiem ograniczać zasięgu dotacji do jednej ulicy, gdy w grę wchodzi zwykła termomodernizacja.

W ocenie pomorskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków w Gdańsku, remontowanie elewacji w zaproponowanej formie ma negatywny wpływ na zabytkowy obszar Głównego Miasta oraz chronione wartości układu urbanistycznego.

Igor Strzok krytycznie odnosił się do niektórych abstrakcyjnych wizji artystów i ma w tym względzie grono sprzymierzeńców po stronie mieszkańców. Z drugiej strony, zakończenie programu byłoby ze stratą dla wspólnot. Odbudowane po wojnie kamienice nie zostały objęte indywidualnym wpisem do wojewódzkiego rejestru zabytków, dlatego ich mieszkańcy nie mają możliwości pozyskiwania środków na konserwację od PWKZ. Obecnie miasto może kontynuować program, ryzykując, że poszczególne projekty będą blokowane przez konserwatora, znaleźć nową formułę, która pozwoli dofinansowywać wspólnoty w zakresie remontów, lub dojść do kompromisu z konserwatorem, wypracowując ramy przyszłej działalności artystów projektujących dekoracje. Jak słyszymy od rzecznika konserwatora, Igor Strzok nie zamierza narzucać artystom swojej wizji i ograniczać ich kreatywności.

- Konserwator życzliwie przyjmuje wszystkie projekty renowacji, które polepszają zarówno stan wizualny, jak i jakość elewacji kamienic na Głównym Mieście. Jeżeli będzie taka wola miasta, nadal będzie pracować na konkretnych projektach złożonych do Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków – mówi Marcin Tymiński, rzecznik prasowy konserwatora. - Wizja zaproponowana przy odbudowie kamienic w latach 50., chociaż oczywiście nie odzwierciedla wyglądu Głównego Miasta sprzed II wojny światowej, jest na tyle wartościowa, że wymaga od współczesnych dostosowania formy dekorowania do charakteru fasad, zapewniając spójną całość. W tym wypadku konserwator skłania się do projektów bardziej zachowawczych, oddających ducha ulic Głównego Miasta z czasów przedwojennych.

Miasto zapewnia, że nie rezygnuje z rozmów z konserwatorem. Urzędnicy mają nadzieję, że uda nam się znaleźć kompromis, który pozwoli wrócić do programu w nieodległej przyszłości.