Park Oliwski w złym stanie? "Ogród Oliwski nieustannie ulega degradacji" - napisał były członek Rady Programowej Parku Oliwskiego

"Zarząd jest WYŁĄCZNIE administratorem wspólnego dziedzictwa, któremu powierzono opiekę nad tymi zasobami. Opieka ta powinna być realizowana w sposób kompetentny oraz najlepszy z możliwych. Niestety, tak się nie dzieje. Pośród gdańskiej zieleni szczególne znaczenie oraz wartość prezentuje Ogród Oliwski. Jest to dziedzictwo gdańskie, polskie i europejskie. Każdy ogród historyczno-artystyczny wymaga opieki specjalistów o najwyższych kompetencjach oraz doświadczeniu zawodowym. Kompetencje takie uzyskuje się w trakcie wieloletnich studiów interdyscyplinarnych dotyczących zieleni zabytkowej oraz w konsekwencji późniejszej pracy zawodowej" - napisał na początku listu dr Paweł Burkiewicz, międzynarodowy specjalista w dziedzinie rewaloryzowania ogrodów historyczno-artystycznych oraz zabytkowej zieleni komponowanej.

Dr Burkiewicz zaznaczył, że wielokrotnie zwracał uwagę na działania decyzyjnych urzędników GZDiZ, że z powodu trwających od lat zaniedbań oraz niekompetencji osób administrujących tym zasobem, Ogród Oliwski nieustannie traci swoją wartość artystyczną jako dzieło sztuki, ale także swoje walory kompozycyjne, botaniczne, przyrodnicze oraz przestrzenne.

- W niektórych przypadkach są to już straty nieodwracalne - podkreślił prof.

Według relacji profesora obecny stan zniszczeń i strat osiąga alarmujący poziom.

- Zdając sobie sprawę z faktu, że w GZDiZ nie ma osób posiadających wiedzę, doświadczenie oraz kompetencje do zajmowania się tą wyjątkową przestrzenią historyczno-artystyczną, proponowałem wielokrotnie i nadal proponuję moje wsparcie merytoryczne - napisał w liście otwartym były członek Rady Programowej Parku Oliwskiego. - Jak dotychczas jedyną reakcją ze strony GZDiZ na to jest obojętność oraz ostracyzm w stosunku do mojej osoby, a ostatnio nawet pomówienia.

Jeden z cenionych w Europie specjalistów od kilkudziesięciu lat związany z rewaloryzowaniem polskiego i europejskiego dziedzictwa ogrodów zabytkowych podkreśla, że jesteśmy świadkami niszczenia najbardziej lubianej i najatrakcyjniejszej części Ogrodu Oliwskiego pamiętającej jeszcze czasy opata Jacka Rybińskiego.

- Praktycznie całkowitemu zniszczeniu uległy bukszpanowe rabaty głównego salonu ogrodowego pałacu" - oznajmił profesor.

Ćma bukszpanowa to inwazyjny w Europie gatunek motyla z rodziny wachlarzykowatych, który pochodzi z Azji. Larwy takiej ćmy są szkodnikiem różnych gatunków bukszpanów.

"W swojej praktyce zawodowej nie znam drugiego przypadku tak wielkich zniszczeń, których bezpośrednią przyczyną jest ćma bukszpanowa, ale tak naprawdę ową przyczyną jest nieodpowiedzialność oraz brak kompetencji osoby i osób odpowiedzialnych za stan Ogrodu Oliwskiego z ramienia zarządcy. Z całym zdecydowaniem twierdzę, że tych strat można było uniknąć, a są to straty wielotysięczne" - czytamy w liście.

Burkiewicz napisał, że to nie tylko straty materialne, ale kulturalne i wizerunkowe. Kolejnym problemem, jaki poruszył był stan "ławek sponsorowanych", które zaprojektował w 2016 roku dla Ogrodu Oliwskiego.

- W chwili obecnej najstarsze z ławek ustawione przy głównym salonie ogrodowym znajdują się w stanie skrajnego zaniedbania. Nieodnawiane od lat, poczerniałe, często uszkodzone - miały być wizytówką Oliwy, stały się jej zaprzeczeniem. Kto dzisiaj zdecyduje się zasponsorować kolejne ławki, widząc, jak są traktowane przez zarządzającego? - napisał Burkiewicz. - [...] Pierwszą ławkę sponsorowaną ufundował nieżyjący prezydent Paweł Adamowicz. Jest zniszczona, zaniedbana, zdekompletowana. Na zaśniedziałej i brudnej tabliczce Sponsora z trudem daje się odczytać ciepłą dedykację pana Prezydenta pozostawioną swoim najbliższym oraz nam wszystkim. Aktualny stan ławek, ich zaniedbanie nie wynika z przyczyn obiektywnych, czy braku środków na ich konserwację, ale z ignorancji oraz braku odpowiedzialności. Jako projektant ławki nie waham się też powiedzieć, że to bardzo nieuczciwe w stosunku do sponsorów i autora projektu. Ogród Oliwski nieustannie ulega degradacji. Jest to konsekwencja braku wiedzy, kompetencji oraz odpowiedzialności, a nie braku środków na jego utrzymanie.

W bardzo złym stanie - jak twierdzi Burkiewicz - jest także drzewostan parkowy.

"Niewiele pozostało ze sławnej ongiś kolekcji dendrologicznej. W Ogrodzie Oliwskim nie jest prowadzona właściwa dla jego rangi i charakteru gospodarka drzewostanem. Tak naprawdę to nie jest prowadzona żadna gospodarka drzewostanem, ponieważ jedyne prace, jakie są wykonywane, to sporadyczne usuwanie posuszu, nieregularne cięcie szpalerów oraz usuwanie wiatrołomów" - podkreślił nauczyciel akademicki.

Profesor oczekuje niezwłocznego odsunięcia od powierzonych obowiązków osoby aktualnie administrującej z ramienia GZDiZ Ogrodem Oliwskim z powodów, jakie poruszył w liście.

Gdański Zarząd Dróg i Zieleni odpowiedział na list otwarty.

- Od dwóch lat mamy do czynienia w parku Oliwskim, ale nie tylko w tej lokalizacji (np. Pomnik Zielony w Parku Jana Pawła II oraz w Śródmieściu), z inwazją ćmy bukszpanowej. - informuje Magalena Kiljan, rzeczniczka GZDiZ. - Ze szkodnikiem mierzymy się nie tylko my tu, w Gdańsku, ale podobna sytuacja ma miejsce w innych miastach w Polsce (Łódź, Warszawa, a przede wszystkim miasta na południowym zachodzie kraju) i poza granicami (Hiszpania, Portugalia i Indie). Od momentu zdiagnozowania problemu wykonujemy regularne opryski specjalistycznymi preparatami (średnio co ok. 3 tygodnie).

W ubiegłym roku przeprowadzono 11 takich oprysków.

- Również w tym roku podjęliśmy już pierwsze działania (22.04.2022r.), wykonując pierwszy oprysk - czytamy w stanowisku GZDiZ. - Jego termin warunkowany był średniodobową temperaturą powietrza i wilgotnością. Zanim oprysk został zlecony, sprawdziliśmy skalę występowania szkodnika. Na ten moment uszkodzenie krzewów bukszpanu w Parku Oliwskim stanowi ok. 15% wszystkich i z tego względu nadal podejmujemy działania zmierzające do zwalczenia szkodnika. Ponieważ ćma bukszpanowa nie posiada naturalnego wroga, a dostępne preparaty ochrony roślin nie dają 100% gwarancji, ostatecznym wyjściem jest wymiana bukszpanu na inny gatunek, co w naszym przypadku wiąże się z koniecznością uzgodnienia tego z PWKZ. Należy wziąć pod uwagę, że stosowane preparaty nie mogą być agresywne. Nie mogą dodatkowo osłabić bukszpanów. Dobierane są tak, aby nie szkodziły ludziom i zwierzętom.

Jak podaje GZDiZ ławki sponsorowane na tarasie górnym oraz w pozostałej części parku były ostatni raz konserwowane w sierpniu i październiku 2021 r.

- Konserwacji poddane zostało wówczas 17 z 41 szt. Kolejną renowację (zwykłe parkowe i sponsorowane) zlecono w kwietniu br. na podstawie bieżącej umowy utrzymaniowej - informuje Kiljan. - Prace rozpoczęto 11 kwietnia 2022 r. od renowacji ławek klasycznych, ponieważ preparat do ich konserwacji może być stosowany w niższych temperaturach. Malowanie ławek sponsorowanych zostanie zrealizowane, kiedy pozwolą na to warunki atmosferyczne, tj. temperatura w ciągu dnia osiągnie 23 stopnie. Ponieważ projekt ławki określa, iż mają być pokryte lazurą olejną, stosujemy taki właśnie środek. Niestety ławki codziennie narażone są na kontakt z wodą (nawadnianie trawników) oraz bardzo intensywną eksploatację, wspomniany preparat ulega szybkiemu wytarciu.

Jeśli chodzi o drzewa, to GZDiZ zapewnia, że kompleksowy przegląd drzewostanu w parku Oliwskim wykonywany jest cyklicznie co dwa lata. Ostatni wykonany został w 2020 r.

- Cięcia formujące szpalerów, bindaży przeprowadzane są co roku jesienią i zimą. W pozostałym drzewostanie ostatnie cięcia pielęgnacyjne były wykonywane zgodnie z potrzebami i przeprowadzono je 15 marca br. - odpowiedział GZDiZ.