Ofiary zbrodni katyńskiej i katastrofy smoleńskiej upamiętnione w Malborku. Dwie tragiczne rocznice, jedna uroczystość

13 kwietnia przypada Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej – święto państwowe ustanowione przez Sejm RP uchwałą z dnia 14 listopada 2007 r., by uczcić Polaków zamordowanych przez NKWD na podstawie najwyższych władz sowieckich z 5 marca 1940 r. W Malborku uroczystość w 83 rocznicę ludobójstwa odbyła się przed krzyżem głównym na Cmentarzu Komunalnym.

- Zbrodnia katyńska już na zawsze pozostanie w polskiej świadomości jako przykład sowieckiego bestialstwa, ale również jako przykład walki o prawdę, która pozwoliła upamiętnić miejsca pochówku pomordowanych – mówił Marek Charzewski, burmistrz Malborka.

Wiosną 1940 r. sowiecka policja polityczna – NKWD ZSRS – wymordowała niemal 22 tys. obywateli Rzeczypospolitej. Było wśród nich 14,5 tys. jeńców wojennych – oficerów i policjantów – z obozów w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz 7,3 tys. więźniów aresztowanych w okupowanej przez ZSRS wschodniej części Polski. Oficerów z obozu kozielskiego rozstrzelano w Katyniu, tych ze Starobielska – w Charkowie, natomiast policjantów z Ostaszkowa – w Kalininie. Egzekucję więźniów przeprowadzono w więzieniach w Mińsku, Kijowie, Charkowie i Chersoniu.

- Był to jeden z elementów antypolskiej strategii, obok deportacji, zsyłek i prób sowietyzacji – przypomina Instytut Pamięci Narodowej.

13 kwietnia wybrano na dzień upamiętnienia ofiar zbrodni ludobójstwa z dwóch powodów. Tego dnia w 1943 r. niemieckie, hitlerowskie Radio Berlin podało informację o odkryciu w okolicach Katynia masowych grobów polskich oficerów. Z kolei 13 kwietnia 1990 r. Michaił Gorbaczow, ówczesny prezydent Związku Radzieckiego, przekazał prezydentowi Polski Wojciechowi Jaruzelskiemu dokumenty dotyczące zbrodni katyńskiej, obozów m.in. w Kozielsku i Ostaszkowie.

Jak przypomniał burmistrz Charzewski, Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej jest też wspomnieniem ofiar katastrofy smoleńskiej. W Malborku nie ma odrębnych obchodów. Dlatego czwartkowa uroczystość na Cmentarzu Komunalnym była również poświęcona 96 naszym rodakom, na czele z prezydentem RP Lechem Kaczyńskim, którzy zginęli śmiercią tragiczną w drodze na uroczystości katyńskie 10 kwietnia 2010 r. Samolot Tupolew rozbił się przed lotniskiem w Smoleńsku.

Na krzyżu głównym znajduje się tablica pamiątkowa łącząca obie tragiczne daty. Wspólnym mianownikiem dla obu z nich, jak stwierdził burmistrz Malborka, jest Katyń. A 13 kwietnia „to powód do bardzo trudnej refleksji o relacjach człowieka z człowiekiem”.

- Myślę, że tę refleksję najlepiej oddaje motto opowiadań Zofii Nałkowskiej pt. „Medaliony”, opisującej prześladowania ludności polskiej przez hitlerowców, ale to motto pasuje również do tych prześladowań. Motto brzmi: „Ludzie ludziom zgotowali ten los” - przypomniał Marek Charzewski.

Włodarz nawiązał też do wojny, która od ponad roku trwa na Ukrainie, a świat obiegają od wielu miesięcy informacje o bestialstwach popełnianych przez rosyjskie wojsko.

- Mimo że minęło już ponad 80 lat od zbrodni katyńskiej, to nadal człowiek taki los człowiekowi przygotowuje. Składając kwiaty, oddajemy hołd, ale wyraźmy swoją nadzieję, że będziemy mogli żyć w świecie bez wojen, bez zbrodni ludobójstwa takich, jaką była zbrodnia katyńska – dodał Marek Charzewski.

CZYTAJ TEŻ: Pamiętamy o ofiarach Katynia i katastrofy smoleńskiej. Mieszkańcy Malborka złożyli kwiaty

W uroczystości prócz władz samorządowych miasta i powiatu wzięły udział również służby mundurowe, przedstawiciele jednostek miejskich, organizacji pozarządowych i młodzież. Modlitwę za ofiary zbrodni katyńskiej i katastrofy smoleńskiej poprowadził ks. Arkadiusz Śnigier, dziekan dekanatu Malbork I i proboszcz parafii Matki Boskiej Nieustającej Pomocy.

Kwiaty zostały złożone także pod kamieniem poświęconym policjantom z powiatu malborskiego. To symboliczny gest wobec tych funkcjonariusze policji, którzy stanowili liczbą grupę wśród Polaków pomordowanych przez Sowietów w 1940 r.