Obchody na Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu. 83. rocznica egzekucji Polaków z Wolnego Miasta Gdańska

W lasach w okolicy obozu koncentracyjnego Stutthof w Wielki Piątek 22 marca 1940 roku hitlerowcy zamordowali 67 Polaków, którzy byli mieszkańcami ówczesnego Wolnego Miasta Gdańsk. Zostali aresztowani w czasie kampanii wrześniowej. Do czasu ich sądu i stracenia przebywali w obozach zagłady na Pomorzu. 22 marca 2023 roku na Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu odbyły się uroczystości upamiętniające tamte wydarzenia.

O godzinie 12:00 na zaproszenie Miasta Gdańsk przybyli przedstawiciele Sejmu RP, miejskich władz, kombatanci, żołnierze, a także uczniowie i harcerze. Wydarzenie rozpoczęło się od odegrania sygnału baczność, następnie wszyscy zgromadzeni odśpiewali hymn państwowy. Następnie głos zabrała przewodnicząca Rady Miasta Gdańska, Agnieszka Owczarczak.

- Spotykamy się, by oddać hołd polskim działaczom, obywatelom Wolnego Miasta Gdańska. Salwy karabinowe pozbawiły życia najbardziej aktywnych polskich działaczy społecznych i zawodowych. To byli ludzie, którzy całe swoje życie poświęcili Gdańskowi i Polsce. Wśród zamordowanych byli przedstawiciele Polskich Kolei Państwowych, członkowie Rady Portu i Dróg Wodnych w Gdańsku, działacze Polskiego Zrzeszenia Pracy i księża. Łączyło ich jedno, wszyscy byli Polakami. To była wówczas ich jedyna wina, to dlatego ponieśli śmierć. Łączyło ich też to, że nie byli żołnierzami - mówiła Agnieszka Owczarczak.

Następnie po przemówieniu ksiądz prałat Wiesław Okoń, proboszcz z parafii Matki Odkupiciela, odmówił modlitwę. Po niej złożone zostały kwiaty przy pomniku „W hołdzie ofiarom - Polonii Gdańskiej”. Osobiście uczynili to przedstawiciele Sejmu RP: posłanka Małgorzata Chmiel, Magdalena Sroka oraz poseł Jerzy Borowczak. Obecni byli też przedstawiciele Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego i Muzeum II Wojny Światowej.

- Dziękuje miastu za tak piękne przygotowanie uroczystości. To już drugi raz kiedy jest to organizowane, jednak w tym roku jest to niezwykle podniosłe. Dziękuję Państwu za przybycie i pamięć - mówiła pani Irena Harciarek, wnuczka jednego z zamordowanych.

Lista straconych 22 marca 1940 r.:

• Binnebesel Alfons, ur. 22.04.1904 r., kolejarz;
• Block Alojzy, syn Leona ur. 22.08. 1916 r., praktykant kolejowy;
• Block Leon, ur. 11.04.1887, urzędnik kolejowy;
• Borzyszkowski Edmund, ur. 1904 r., nauczyciel;
• Ciepłuch Feliks, ur. 12.05. 1905 r., nauczyciel;
• Cymorek Rudolf, ur.11.11.1890 r., pracownik Rady Portu i Dróg Wodnych w Gdańsku;
• Czyżewski Mieczysław, ur. 22.01.1885 r., właściciel drukarni i wydawca;
• Dettlaff Edmund, ur. 7.09.1913 r., asystent kolejowy;
• Filarski Bernard, ur. 1.08.1880 r., dr medycyny, stomatolog PKP i Gimnazjum
  Polskiego w Gdańsku;
• Gauza Józef, ur. 1901 r., nauczyciel;
• Garyantysiewicz Alfons, ur. 14.07.1906 r., referendarz kolejowy;
• Gierszewski Feliks, ur. 1.04.1908 r., pocztylion Poczty Polskiej w Gdańsku;
• Goldmann Stefan, ur. 19.07.1897 r., kupiec, dyrektor Centrali Rolników w Gdańsku;
• Górecki Marian, ur. 21.05. 1903 r., ksiądz, opiekun kaplicy pw. Matki Bożej
• Częstochowskiej w Gdańsku Nowym Porcie, prefekt Gimnazjum Polskiego w Gdańsku,
  beatyfikowany 13.06.1999 r. w Warszawie;
• Grabowski Leon Zygmunt, ur. 26.03.1880 r., kontroler ruchu PKP;
• Gregorkiewicz Józef, ur. 3.03.1884 r., starszy asystent kolejowy;
• Grimsmann Zygmunt, ur. 2.05. 1910 r., asystent pocztowy;
• Jesikiewicz Jan, ur. 8.06.1916 r., nauczyciel;
• Jurkiewicz Antoni, ur. 20.11.1895 r., starszy asystent kolejowy;
• Klimkiewicz Teodor, ur. 16.04.1881 r., emerytowany inspektor Poczty Polskiej;
• Knitter Wincenty, ur. 28.01.1898 r., kolejarz;
• Komorowski Bronisław, ur. 28.01.1899 r., ksiądz, proboszcz kościoła p.w. Św. Stanisława
• BM w Gdańsku – Wrzeszczu, beatyfikowany 13.06. 1999 r. w Warszawie;
• Kosznik Paweł, ur. 3.06.1899 r.; inspektor kolejowy;
• Kramer Gustaw, ur. 6.06.1898 r., inżynier elektryk, kupiec;
• Kryn Jan, ur. 4.09.1909 r., asystent Poczty Polskiej w Gdańsku;
• Lange Bogdan, ur. 4.02. 1906 r., adiunkt kolejowy;
• Lendzion Antoni, ur. 10.07.1888 r., działacz związkowy Zjednoczenia Zawodowego
  Polskiego, poseł do Volkstagu WMG;
• Łysakowski Konrad, ur. 28.12.1893 r., handlowiec, pracownik firmy PAGED w Gdyni;
• Majkowski Jan, ur. 24.08.1893 r. , urzędnik bankowy;
• Mionskowski Augustyn, ur. 18.08.1894 r., pracownik PKP w Gdańsku;
• Młodzieniewski Franciszek, ur. 6.12.1894 r. pracownik Rady Portu i Dróg Wodnych w
  Gdańsku;
• Muzyk Feliks, ur. 6.03. 1898 r., prokurent banku polsko – brytyjskiego w Gdańsku;
• Nitka Edward, ur. 11.10.1892 r., asystent kolejowy;
• Nitka Brunon, ur. 19.06. 1897, restaurator;
• Ossowski Józef, ur. 20.12.1893 r. , starszy asystent kolejowy;
• Papka Alfons, ur. 1.12.1906 r., starszy asystent Poczty Polskiej w Gdańsku;
• Paszota Bolesław, ur. 31.08.1884 r., emerytowany naczelnik Poczty Polskiej w Gdańsku;
• Piasecki Bolesław, ur. 14.07. 1900 r., pracownik cywilny Wydziału Wojskowego
• Komisariatu Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej w Gdańsku;
• Planeta Juliusz, ur. 4.06.1902 r., Starszy asystent Poczty Polskiej w Gdańsku;
• Pniewski Władysław, ur. 3.02.1893 r., dr filologii polskiej, profesor Gimnazjum
  Polskiego w Gdańsku;
• Reetz Stanisław, ur. 8.05.1897 r., starszy ekspedient Poczty Polskiej w Gdańsku;
• Sojecki Konrad, ur. 19.02.1890 r., starszy asystent PKP w Gdańsku;
• Suchecki Brunon, ur. 1902 r., nauczyciel w Złotowie;
• Szarski Gustaw, ur. 31.01.1899 r., inspektor celny;
• Szuca Michał, ur. 4.04.1886 r., dr praw, radca finansowy Rady Portu i Dróg Wodnych w
  Gdańsku;
• Thomas Henryk, ur. 20.09.1898 r., inżynier, pracownik Dyrekcji PKP w Gdańsku;
• Trzebiatowski Leon, ur. 6.04. 1890 r., kolejarz, pracownik PKP w Gdańsku;
• Wesołowski Augustyn, ur. 11.10.1882 r., kupiec, wiceprezes Gminy Polskiej w WMG;
• Wieczorkowski Henryk, ur. 22.06.1886 r., dziennikarz;
• Wika – Czarnowski Anastazy, ur. 30.05.1887 r., emerytowany dyrektor Poczty Polskiej w
  Gdańsku;
• Witkowski Szymon, ur. 15.09.1878 r., kolejarz;
• Woyda Piotr, ur. 28.09.1877 r., dr praw, wicewojewoda pomorski w l. 1920-1924;
• Ziółkowski Tadeusz, ur. 5.06.1888 r., komandor pilotów w Gdańsku, pracownik Rady
  Portu i Dróg Wodnych;

14 ofiar niezidentyfikowano.

CZYTAJ TEŻ: Jak sądzono ludzi, którzy w KL Stutthof stali się katami