O Kaszubach w Gdańsku. Zajęcia z regionalizmu pomagają młodzieży odkryć dziedzictwo swoich rodziców

Niewielu dzisiejszych gdańszczan wie, że ich miasto leży na kaszubskim obszarze etnicznym. By świadomość ta wśród nich wzrastała, podejmowanych jest wiele inicjatyw, w tym adresowanych do uczniów. Niestety, propozycje realizacji edukacyjnych projektów regionalnych wysuwane są dziś często nie przez szkoły, a przez instytucje samorządowe oraz organizacje pozarządowe. Wynika to m.in. z faktu, że rozporządzeniem ministra edukacji z 2008 r. edukacja regionalna nie może być już prowadzona w szkołach w postaci odrębnego przedmiotu (a było tak od 1999 r.), jest natomiast wpleciona w programy poszczególnych przedmiotów. Skutek tego jest taki, że aktywność placówek oświatowych w krzewieniu regionalizmu kaszubskiego (pomorskiego) od tego czasu bardzo zmalała.

Kaszuby od A do Z

Wartą uwagi jest inicjatywa bibliotekarzy z Filii nr 6 Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej na gdańskiej Zaspie. Maria Krajewska, Małgorzata Reszczyńska i Magdalena Dziuma pod kierownictwem Małgorzaty Lulli zrealizowały projekt „Kaszuby od A do Z”, w ramach którego propagowały wśród dzieci historię, geografię i zwyczaje Kaszub, a także język kaszubski.

- W każdym spotkaniu brała udział ta sama grupa 21 dzieci z kl. I c SP nr 92 - mówi Maria Krajew-ska. - Na pierwszym najpierw wyjaśniłyśmy dzieciom co należy rozumieć pod pojęciem „Kaszuby”, a następnie o ich geograficznym położeniu opowiedział Kazimierz Ciechanowicz, przewodnik i znawca Pomorza. Uczniowie wykonali również prace plastyczne - najpiękniejsze, ich zdaniem, atrakcje turystyczne regionu.

Drugie spotkanie, o strojach kaszubskich, odbyło się w Oddziale Etnograficznym Muzeum Narodowego w Gdańsku. Ponadto każde dziecko - pod opieką pracowników muzeum i bibliotekarzy - wykonało podczas niego zabawkę: drewnianego konika z motywami haftu kaszubskiego. - Na trzecim spotkaniu mowa była o tradycjach kaszubskich oraz roku obrzędowym na Kaszubach - kontynuuje Małgorzata Reszczyńska. - Do tego dzieci nauczyły się piosenki „Kaszubskie nuty”, wykonały też ilustrowany słownik kaszubski dla dzieci.

Tadycyjna kuchnia kaszubska była tematem kolejnego spotkania w SP nr 92. Uczniowie upiekli wówczas ciasto marchewkowe oraz smakowały przyniesione przez bibliotekarki owsiane ciasteczka i bombony z dekla (krówki).

Lekcje

Dużą popularnością cieszą się organizowane od 2007 r. przez Oddział Gdański Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego bezpłatne zajęcia pt. „Język i kultura kaszubska w Gdańsku”, skierowane do starszych przedszkolaków, uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych oraz nauczycieli, a dofinansowywane przez Urząd Miejski w Gdańsku. W ciekawy sposób podejmowane są podczas nich takie tematy jak: historia Kaszub i Pomorza, legendy kaszubskie, symbole Kaszub, muzyka, sztuka, architektura Kaszub i - oczywiście - język kaszubski. - Prowadzenie tych zajęć jest uzasadnione brakiem tematyki regionalnej na zajęciach szkolnych - wyjaśnia Tomasz Szymański, wiceprezes OG ZKP. - Tymczasem bez edukacji regionalnej zanika bliska więź młodych ludzi z rodzinną ziemią, wskutek czego nie ma mowy o budowaniu tożsamości pomorskiej, na którą składają się pomniejsze tożsamości: kaszubska, kociewska, żuławska itp. Liczymy, że przedsięwzięcie to uzupełni ową lukę i zachęci nauczycieli, a przede wszystkim samorządy, do przedsięwzięcia kroków w kierunku wprowadzenia w gdańskich szkołach zajęć z edukacji regionalnej.

Dotychczas przeprowadzone zostały 204 lekcje dla ponad 3000 uczniów, m.in. w Gimnazjum nr 33 w Gdańsku Osowej. - W Osowej mieszka sporo rodzin kaszubskich, w których nie mówi się już po kaszubsku - opowiada Jolanta Zawada, bibliotekarka i nauczycielka Gimnazjum nr 33. - Dlatego zajęcia takie pomagają młodzieży odkryć dziedzictwo swoich rodziców i dziadków, a mieszkańcy napływowi mają okazję poznać historię, kulturę i obyczaje mieszkańców Kaszub.

Do regionalnej oferty edukacyjnej Oddziału Gdańskiego ZKP na ten rok należą jeszcze konkursy na sztukę ludową i rękodzieło „Ludowe Talenty” (organizowany od 1971 r.!) oraz genealogiczny dla gimnazjalistów „Moja pomorska rodzina”. Do tego część trzecia filmu edukacyjnego „Kaszubi w Gdańsku” - o działalności, twórczości i dokonaniach Kaszubów w północnych dzielnicach Gdańska: we Wrzeszczu, Strzyży, Brętowie, Oliwie, Brzeźnie. Film będzie dostępny bezpłatnie w serwisie youtube.com oraz na stronie wirtualnekaszuby.com.