Nowy Dwór Gdański – stolica Żuław, będzie otwarty na turystykę wodną. Przed miastem pierwszy, od wielu lat, sezon żeglarski

Wraz z zakończeniem przebudowy mostu w miejscowości Żelichowo zniknęła ostatnia przeszkoda dla uruchomienia żeglugi rzeką Tugą. Szlak wodny do Nowego Dworu Gdańskiego po latach wróci na żeglugową mapę Pomorza.

Wszystko dzięki zakończeniu prac modernizacyjnych trzech mostów, w ramach programu Pętla Żuławska II. Chodzi o przeprawy w Tujsku, wspomnianą w Żelichowie, oraz w samym Nowym Dworze Gdańskim, które do niedawna stanowiły istotną przeszkodę nawigacyjną dla większych jednostek motorowych i żaglowych. Dziś, droga wodna stoi dla nich otworem, bo po modernizacji, wszystkie mosty mają sprawne mechanizmy otwierania przęseł.

Jeszcze w marcu ma odbyć się narada nawigacyjna, w czasie której zostanie ustalony szczegółowy harmonogram otwierania przepraw dla żeglugi.

Zaznaczmy, szlak wodny rzeki Tugi (będzie można wpłynąć od ujścia rzeki Szkarpawy i popłynąć do Nowego Dworu Gdańskiego) stanie się częścią tzw. Pętli Żuławskiej – turystycznej, śródlądowej sieci marin i przystani jachtowych. Szlakiem Pętli można np. pokonać trasę z Gdańska do Krynicy Morskiej, Fromborka, Elbląga, Malborka, mijając po drodze mniejsze, ale i urokliwe przystanie. W latach 2010-2014, przy powstało łącznie 16 obiektów żeglarskich, np. porty w Krynicy Morskiej, Kątach Rybackich, Braniewie nad Zalewem Wiślanym, przystanie przy zamku w Malborku, marina w Elblągu, przystanie w Rybinie w Osłonce na rzece Szkarpawie czy prężnie rozwijająca się marina w Błotniku w gminie Cedry Wielkie. W sezonie żeglarskim 2022 r. na Pętli odpoczywało ok. 120 tys. turystów – wodniaków.

Rzeka Tuga stanie się w tym roku częścią pomorskiego, turystycznego, śródlądowego szlaku - Pętli Żuławskiej. To efekt rozpoczętych jeszcze w roku 2019 prac modernizacyjnych trzech mostów. Przeprawy nad rzeką Tugą blokowały żeglugę większych łodzi motorowych i żaglowych. Prześwit między lustrem wody a dolną częścią przęsła był zbyt mały, by mogły pod nim przepływać większe jednostki.

Zaznaczmy, mosty w Nowym Dworze Gdańskim oraz drugi we wsi Tujsk, to zabytkowe przeprawy zwodzone, pochodzące z lat 30 XX w. Ruchome przęsła mostów zostały zablokowane jeszcze w latach 80., ich mechanizmy były w fatalnym stanie technicznym, podobnie zresztą jak całość konstrukcji. Oba zabytkowe mosty udało się zmodernizować dzięki funduszom unijnym. Remont mostu w Nowym Dworze Gdańskim, zwanym dawniej mostem wisielca (po otwarciu przęsła mechanizm przypomina nieco szubienicę) zakończył się w roku 2019. Dwa lata późnej gotowy był most na rzece Tudze znajdujący się pomiędzy miejscowościami Tujsk a Stobiec (w gminie Stegna).

Poważniejszy problem był z trzecim mostów blokujących możliwość żeglugi większych jednostek na rzece Tudze. Chodzi o obiekt w miejscowości Żelichowo, kilka kilometrów na północ od Nowego Dworu Gdańskiego. Ta niewielka przeprawa (szerokość umożliwia poruszanie się tylko jednego samochodu) ta została zbudowana w drugiej połowie lat 90 XX wieku, jako stała. Chodziło o usprawnienie komunikacji między terenami położonymi po obu stronach Tugi. Co ciekawe, w ramach oszczędności, jako przęsło wykorzystany został element wojskowej przeprawy opracowanej jeszcze w czasach II wojny światowej (tzw. most Baileya).

By udrożnić szlak wodny, konieczne było opracowanie projektu zamieniającego most stały w zwodzony, przy założeniu, że nie dojdzie do budowy zupełnie nowego obiektu. Udało się stworzyć konstrukcję, która unosi całe przęsło do góry, na czterech, pionowych, betonowych palach. Budowa zakończyła się późną jesienią 2022 roku, jako ostatnia z listy inwestycji realizowanych w powiecie nowodworskim w ramach Pętli Żuławskiej II.

ZOBACZ TEŻ: Na pokładzie s/y „Admirał Dickman” z Gdyni do Nowego Świata. Morzem do przekopu Mierzei Wiślanej

- Wszyscy, którzy żeglują po Szkarpawie, Zalewie Wiślanym, zawijają do portów w Krynicy Morskiej czy Kątach Rybackich, będą mogli wkrótce odwiedzić Nowy Dwór Gdański – mówił jeszcze w 2019 r. burmistrz żuławskiego miasta, Jacek Michalski.

Z kolei Marek Opitz, żuławski regionalista i prekursor turystyki jachtowej w stolicy Żuław mówił, nieco żartobliwie, że wraz z otwarciem szlaku Tugi, Nowy Dwór Gdański zyskał dostęp do morza…

Zbigniew Ptak, były starosta nowodworski, żeglarz i pomysłodawca stworzenia szlaku Pętli Żuławskiej wskazywał, że Nowy Dwór Gdański ma turystom sporo do zaoferowania. To m.in. Żuławski Park Historyczny, domy podcieniowe w okolicy miasta czy szlak gotyckich kościołów.

- Region jest pełen atrakcyjnych miejsc – dawnych dworów, kościołów, historycznych budowli hydrotechnicznych, średniowiecznych zamków, miejsc unikatowych pod względem przyrodniczym. Każdy taki kulturowy element powinien być “zagospodarowany”, przedstawiony w spójnej ofercie, a turysta-wodniak powinien mieć szansę zatrzymać się przy większości atrakcji – podkreślał Zbigniew Ptak.

Zaznaczmy, rzeka Tuga, płynąca z okolic Nowego Stawu w powiecie malborskim (co ciekawe nosi ona tu nazwę Święta), przepływa następnie przez Nowy Dwór Gdański, przecina Żuławy i uchodzi w okolicach miejscowości Tujsk, do rzeki Szkarpawa. Do lat 60 XX w. była ważnym szlakiem komunikacyjnym, transportowym i pasażerskim. Rzeka, jak i miasta, straciły swoje śródlądowe znaczenie wraz z rozwojem komunikacji drogowej.

Zaznaczmy, oprócz modernizacji mostów w Żelichowie, Tujsku, w ramach projektu tzw. Pętli Żuławskiej II wyremontowany został zabytkowy most obrotowy kolei wąskotorowej w Rybinie, odnowiona została tzw. ściana wodna budynku nowodworskiego starostwa (zachodnia część zabytkowej budowli jest umieszczona bezpośrednio w rzece Tudze), powstał też pomost cumowniczy w centrum Nowego Dworu Gdańskiego. Łączny koszt to 7 mln zł, z czego znaczną część pozyskano ze środków unijnych. Most zwodzony w żuławskim mieście został wyremontowany przez samorząd, dzięki innemu projektowi. Tu naprawa kosztowała 2,5 mln zł.

Dodajmy, po zakończeniu niedawnych inwestycji, w powiecie nowodworskim funkcjonuje w sumie 10 zwodzonych lub obrotowych mostów: w Nowym Dworze Gdańskim, Żelichowie, Tujsku, dwa w Rybinie plus trzeci kolejowy, w Żuławkach oraz dwa na przekopie mierzei. Z tego sześć to obiekty zabytkowe, w pełni funkcjonalne.

Czytaj także: Groźne powodzie na Żuławach wciąż możliwe? Mają to zmienić kolejne inwestycje. "Jesteśmy przygotowani najlepiej w historii"