Nowotwory to bardzo podstępne schorzenia

Czy istnieje jakiś najbardziej optymalny czas, w którym pacjent ze zdiagnozowaną chorobą nowotworową powinien podjąć leczenie?
Choroby nowotworowe to bardzo niejednorodna grupa schorzeń. Ogólna zasada jest taka, że im wcześniej, tym lepiej. Małe zmiany rzadziej ulegają rozsiewowi i z reguły są łatwiejsze do terapii. Poza tym, istotny jest czynnik psychologiczny; chory ze świadomością choroby nowotworowej chciałby jak najszybciej być poddany leczeniu. Niektórzy przyjmują, że sześciotygodniowa zwłoka w leczeniu nowotworów nie ma dużego znaczenia, ale np. w przypadku agresywnych odmian niektórych nowotworów hematologicznych taki okres może już decydować o życiu lub śmierci.

Na czym ma polegać zmiana zasad dotyczących diagnostyki i leczenia chorób nowotworowych?
Założenia tzw. "pakietu onkologicznego" są jeszcze w trakcie konsultacji społecznych, choć ogólne zarysy są już znane. Nowe zasady definiują czas - 9 tygodni - od chwili wysunięcia podejrzenia nowotworu do chwili rozpoczęcia leczenia. To w praktyce oznacza postawienie pełnej diagnozy łącznie z rozpoznaniem hist-pat oraz "stagingiem" czyli określeniem stopnia zaawansowania. Wprowadzona jest m.in. instytucja koordynatora, który ma nadzorować proces diagnostyczny, obowiązkowe, interdyscyplinarne konsylia i specjalna karta, a raczej teczka z historią choroby, która ma gromadzić wszelkie dane zdrowotne pacjenta onkologicznego. Świadczenia mają być nielimitowane ze strony NFZ. Program jest bardzo ambitny. Część środowiska lekarskiego wątpi jednak w możliwość realizacji dodatkowych zadań, choćby ze względu na i tak przeładowane szpitale czy brak dostatecznej liczby patomorfologów. Nie do końca ufamy także zapewnieniom o pokrywaniu wszelkich kosztów związanych z procesem diagnostycznym.

Pacjenci jakiej grupy potrzebują najpilniejszego leczenia, a niestety kolejki są najdłuższe?
To trudne pytanie wymagające znajomości statystyki i epidemiologii nowotworów. Można powiedzieć, że każdy pacjent, który ma szanse na leczenie radykalne jest pacjentem pilnym i tak zwykliśmy traktować chorych onkologicznych niezależnie od projektu Ministerstwa Zdrowia. Trzeba jednak wyraźnie zaznaczyć, że sam fakt stwierdzenia choroby nowotworowej nie oznacza konieczności leczenia. Podejście jest zindywidualizowane i zależne od stopnia zaawansowania, chorób towarzyszących i wielu innych czynników. Oczami laika może to wyglądać tak, że częścią chorych lekarze się "nie interesują". Prawda jest jednak taka, że znacznej grupy pacjentów nie można leczyć radykalnie tzn. z intencją wyleczenia, pozostaje leczenie paliatywne - łagodzące przebieg choroby, ale niewydłużające przeżycia, a w szczególnie zaawansowanych przypadkach, leczenie objawowe.

Co możemy zrobić, aby wyprzedzić raka?
Nie do przecenienia jest profilaktyka i badania przesiewowe, choćby w raku szyjki macicy, sutka czy raku prostaty. Jednak niewiele jest chorób nowotworowych, którym można w ten sposób zapobiec lub wcześnie wykryć. Od wielu lat toczą się fachowe dyskusje, co do skriningu (przesiewu) w chorobach nowotworowych i zdania naukowców co do skuteczności poszczególnych metod bywają bardzo podzielone. Warto podkreślić rolę zdrowego trybu życia, pozbycia się nałogów jako prostych metod zmniejszania ryzyka zachorowania. Jednak nowotwory to podstępne schorzenia i bardzo długo nie dają charakterystycznych objawów, co utrudnia ich rozpoznawanie. Niemożliwe z punktu widzenia technicznego jest zrobienie wszystkim, jak to często pacjenci mówią "wszystkich badań". Ani system ochrony zdrowia, ani też pacjenci tego nie udźwigną.

Czy pacjenci z małych miast mają równy dostęp do nowoczesnej diagnostyki i sposobów leczenia jak pacjenci większych aglomeracji?
Nasze miasto jest w sytuacji szczególnej. Mimo braku oddziału onkologii w pełnym tego słowa znaczeniu, wielospecjalistyczny szpital diagnozuje bardzo dużo przypadków nowotworów przy użyciu nowoczesnych metod.