Nawet jeśli nie pracowałeś, możesz dostać emeryturę lub rentę. ZUS na Pomorzu wypłaca 146 tzw. świadczeń w drodze wyjątku

Oddziały ZUS w Gdańsku i w Słupsku wypłacają w sumie 146 tego typu świadczeń: 2 emerytury, 51 rent z tytułu niezdolności do pracy, 93 renty rodzinne. Każde z tych świadczeń, ZUS wypłaca w wysokości 1250,88 zł brutto.

Świadczenie w drodze wyjątku - jak czytamy w przepisach - mogą uzyskać ubezpieczeni oraz pozostali po nich członkowie rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków do otrzymania normalnej emerytury lub renty.

To osoby, które nie mogą - ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek - podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie mają środków do życia. Warunki te muszą być spełnione łącznie. Świadczenie nie jest przyznawane z urzędu, trzeba w tej sprawie złożyć wniosek do ZUS i udokumentować w nim trudną sytuację życiową.

Każdy wniosek jest rozpatrywany przez ZUS indywidualnie. O takie świadczenie bardzo często ubiegają się kobiety po śmierci męża, które nie pracowały albo pracowały bardzo krótko. Przyznanie emerytury tego typu odbywa się na zasadzie uznaniowości.

- Wiele zależy od wykazania nadzwyczajnych okoliczności, które wykluczają podjęcie pracy. Najczęstszym uzasadnieniem, podawanym przez wnioskodawców, jest trudna sytuacja rodzinna i majątkowa, brak pracy, choroba. Trudno uzyskać to świadczenie, ale na pewno warto składać wniosek i się o nie starać – mówi mec. Jolanta Grymer, specjalizująca się w sprawach ubezpieczeniowych.

Prawniczka tłumaczy też, że w praktyce wniosek o świadczenie w drodze wyjątku wymaga wcześniejszego uzyskania decyzji odmawiającej przyznania normalnej emerytury. Następnie należy złożyć uzasadnienie, które ma przekonać organ do wypłaty świadczenia w drodze wyjątku. W razie odmowy, nie przysługuje odwołanie. Ale można wnioskować o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Osoby, które nie spełniają warunków do otrzymania emerytury w trybie normalnym, mogą otrzymać też świadczenie przyznane przez premiera – tzw. emeryturę specjalną. To świadczenie jest dedykowane osobom, które mają zasługi dla kraju, np. w sporcie, kulturze czy polityce. Wśród beneficjentów mogą być osoby represjonowane przez władzę komunistyczną, zasłużone w walce o niepodległość, artyści, a także dzieci osób zasłużonych, które się uczą.

Przepisy mówią, że premier może przydzielić świadczenie „w szczególnie uzasadnionych przypadkach, na warunkach i w wysokości innej niż określone w ustawie”. Kwoty emerytur specjalnych mogą być różne i mieć charakter stały lub okresowy.
Informacja o tym, kto dostaje świadczenie na mocy decyzji premiera, nie jest jawna – choć pojawiają się postulaty, aby tę zasadę zmienić. W przeszłości kancelaria premiera (np. za czasów Leszka Millera) podawała nazwiska osób, którym wypłacano emerytury specjalne. W tym gronie znaleźli się m.in. Jacek Kuroń, Nina Andrycz, Hanka Bielicka, Kazimierz Górski.

W ub. roku „Fakt” podał (to dane nieoficjalne), że w 2020 r. emeryturę specjalną od premiera miało otrzymać 19 osób (w kwotach od 500 do 3500 zł brutto miesięcznie), natomiast 20 osób miało otrzymać świadczenia okresowe (od 600 do 2000 zł brutto miesięcznie).
Z kolei „Gazeta Wyborcza” informowała, powołując się na własne źródła, że w 2019 r. premier przyznał 81 świadczeń w ramach emerytur specjalnych.