Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Mjr Kowalski: Dyr. sztumskiego więzienia był ostoją spokoju

Dorota Abramowicz
Waldemar Kowalski
Waldemar Kowalski Grzegorz Mehring
W sztumskim więzieniu doszło do całkowitego odwrócenia ról. To właśnie pracownicy służby więziennej częściej narażeni są na atak. Bywało, że nawet ginęli - mówi Waldemar Kowalski, były wicedyrektor Aresztu Śledczego w Gdańsku. - Praca w więziennictwie jest bardzo stresująca.

Z mjr. w st. spocz. Waldemarem Kowalskim, byłym wicedyrektorem Aresztu Śledczego w Gdańsku, rozmawia Dorota Abramowicz

Zna Pan Andrzeja G., dyrektora Zakładu Karnego w Sztumie, podejrzewanego o zabicie więźnia?
Znam. I jestem w szoku. Nigdy w życiu nie spodziewałbym się po nim, że zrobi coś takiego.Ten człowiek jawił się jako ostoja spokoju. Stonowany, wyciszony, stojący z boku, nieangażujący się w konflikty. Znałem wielu innych, nie tak opanowanych dyrektorów, którzy w stresujących sytuacjach reagowali o wiele bardziej nerwowo. Być może do tragedii doszło dlatego, że Andrzej G. tłumił emocje, a przyczyn tragedii należy szukać w chorobie...Jednak póki nie poznamy motywów, trudno snuć jakiekolwiek hipotezy.

Czy zdarzyło się kiedykolwiek wcześniej w Polsce, by dyrektor zakładu karnego zabił więźnia?

W ostatnich latach - na pewno nie. Wyjątkiem był okres tuż po II wojnie światowej. Po 1945 roku osobiście mordował więźniów np. Salomon Morel. Nie słyszałem jednak, by w późniejszych latach coś takiego się zdarzyło. A już po 1989 roku sytuacja w więziennictwie radykalnie zmieniła się na lepsze. Wymieniono kadry, wśród pracowników znalazło się bardzo dużo ludzi z wyższym wykształceniem. Sporo - po psychologii.

Gdańsk: Dyrektor więzienia w Sztumie przyznał się do winy (ZDJĘCIA)

Andrzej G. także skończył psychologię...
Tym bardziej jestem zszokowany. Doszło do całkowitego odwrócenia ról. To właśnie pracownicy służby więziennej częściej narażeni są na atak. Bywało, że nawet ginęli.

W Gdańsku też?
W Gdańsku na początku lat 90. doszło do zabójstwa wychowawcy na Przeróbce. W ubiegłym roku oddziałowy z gdańskiego aresztu został ciężko pobity przez byłych osadzonych. Jego stan był bardzo ciężki, przebywał długo w śpiączce farmakologicznej.

Pana też atakowano?

Był taki przypadek, wiele lat temu. Pracowałem jako wychowawca, podczas rozmowy osadzony rzucił się na mnie z nożem. Na szczęście udało mi się wszcząć alarm. Kiedyś, poza aresztem, kupowałem papierosy w sklepie nocnym. Rozpoznał mnie były więzień. Był pijany. Mniej pijani koledzy powstrzymali go przed atakiem. Pracownicy służby więziennej muszą zdawać sobie sprawę z potencjalnego ryzyka. Powinni też unikać przebywania nocą w podejrzanych lokalach lub miejscach. Praca w więziennictwie jest bardzo stresująca.

Skutki?
U wielu funkcjonariuszy, zwłaszcza tych, którzy mają bezpośredni kontakt z osadzonymi, po kilkunastu latach dochodzi do wypalenia zawodowego.

Jak sobie z tym radzicie?

Różnie. Niektórzy oglądają ciekawe filmy, inni znajdują jakieś hobby lub uprawiają sport...

Uciekają w alkohol?
Czasem i tak bywa.

Czy funkcjonariusze mają zapewnioną opiekę psychologa?

Psycholog jest w zakładzie karnym, trzeba się jednak do niego samemu zgłosić.

A obowiązkowe badania lekarskie?

Przeprowadzane są rutynowo co dwa lata. Jeśli jednak badany pracownik nie powie, że ma problemy, mogą one nie wyjść na jaw.
Zabity więzień regularnie skarżył się na dyrekcję zakładu karnego w Sztumie. Czy osadzeni często piszą skargi?
Jest pewna grupa więźniów, która masowo produkuje tego typu pisma. Adresatem jest prokurator, rzecznik praw obywatelskich, przełożeni dyrektora, minister sprawiedliwości.

Na co skarżą się więźniowie?
Na wszystko. Zupa była za słona albo za mało słona. Na przeciąg w korytarzu. Na zachowanie strażników. Na pogodę i na hałas.

Czy można traktować te skargi poważnie?
Przed wojną osoba produkująca tego typu zażalenia była kierowana przez sąd na badania psychiatryczne. Jeśli stwierdzono, że jest to przejaw pieniactwa, tzw. kwelurant, nie zajmowano się kolejnymi skargami.

A jak jest dziś?
Dziś można pisać skargi do upojenia. Każdą trzeba rozpatrzyć w odpowiednim trybie.

Czy przełożeni podczas oceny pracy dyrektora biorą pod uwagę liczbę skarg?
Oczywiście, że tak. Skargi psują statystykę. Dyrektor rozliczany jest z każdego takiego pisma. Dostaje sygnał, że musi coś z tym zrobić.

Sztum: Zabójstwo w zakładzie karnym. Dyrektor zostawił list! (VIDEO)

Prokurator odmawia na razie odpowiedzi na pytanie o motywy kierujące dyrektorem G. Pojawiają się plotki o chorobie psychicznej sprawcy. Jeśli tak, to jak można było tego nie zauważyć?
Psychoza może rozwijać się powoli, ale równie dobrze może dojść do jej nagłego wybuchu. Nie można wykluczyć, że dyrektor zakładu w Sztumie, jeśli miał problemy, to usiłował je stłumić. Zadbał, by nikt z zewnątrz o nich się nie dowiedział. Dyrektorzy zakładów karnych są ostatnio pod dużym ostrzałem. Oceniani są zarówno przez osadzonych, podwładnych, otoczenie oraz oczywiście przez zwierzchników. Każdego roku w takim zakładzie pojawia się nawet kilkadziesiąt różnego rodzaju kontroli. Łatwo można stracić stanowisko. Szef Aresztu Śledczego w Toruniu został np. zwolniony po tym, jak jeden z jego podwładnych powiesił się w lesie, po służbie. Zarzucono mu m.in. "brak rozpoznania".

Sztum: Dyrektor Zakładu Karnego zabił więźnia?

Pana też błyskawicznie zwolniono po śmierci Artura Zirajewskiego. Po zbadaniu sprawy okazało się, że nie ponosił Pan za nią odpowiedzialności...
Taka jest polityka wobec dyrektorów zakładów karnych i aresztów. Stąd też w ostatnim czasie duża niechęć wśród funkcjonariuszy do obejmowania stanowisk kierowniczych. W ubiegłym roku pojawiły się kłopoty z obsadzeniem foteli dyrektorów w kilku polskich więzieniach.

Codziennie rano najważniejsze informacje z "Dziennika Bałtyckiego" prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera!

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na dziennikbaltycki.pl Dziennik Bałtycki