Międzynarodowe spotkanie naukowców online w piątek, 8.05.2020 r. „Brzemię zwycięstwa: II wojna światowa i jej skutki”

Czy narody Europy Zachodniej pamiętają o wojnie tak samo, jak mieszkańcy środkowej i wschodniej części kontynentu? Kto kształtuje wyobrażenia o wydarzeniach II wojny światowej: historycy, czy twórcy kultury masowej? Na te i inne pytania w piątek, 8 maja odpowiedzi będą poszukiwać uczestnicy konferencji pt. „Brzemię zwycięstwa. II wojna światowa i jej skutki z perspektywy 75 lat od jej zakończenia”.

Ze względu na stan epidemii, dyskusja odbędzie się w formie wideokonferencji. Internauci będą mogli ją śledzić na profilu FB oraz kanale YouTube Muzeum Historii Polski. Obserwujący dyskusję, zalogowani słuchacze, będą mieli możliwość zadawania ekspertom pytań. Konferencja odbędzie się w godzinach 10:00-14:00. Po zakończeniu transmisji internetowej, całość konferencji będzie można obejrzeć na stronach internetowych i profilach społecznościowych organizatorów.

Konferencja będzie składać się z trzech paneli. Pierwszy będzie poświęcony pamięci o II wojnie światowej: kultywowaniu, zapominaniu, a w końcu – jej politycznym wykorzystaniu. W drugim panelu zaproszeni goście naświetlą prawne problemy wynikające z II wojny światowej, takie jak kwalifikacja poszczególnych zbrodni jako ludobójstwa, wzajemnego uznawania granic czy zasadności odszkodowań. W trzeciej części badacze będą dyskutować o tym, w jakim stopniu wejście Armii Czerwonej było dla krajów Europy Środkowo-Wschodniej wyzwoleniem, a w jakim nową okupacją, a także o tym, jak upadek komunizmu wpłynął na badania nad II wojną światową.

Wystąpienia podczas konferencji będą tłumaczone na język angielski oraz rosyjski.

Konferencję organizują Muzeum Historii Polski (organizator główny), Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia oraz Europejska Sieć Pamięć i Solidarność.

Lista prelegentów jest całkiem spora. Poniżej przedstawiamy biogramy.

Dr Łukasz Adamski – historyk i politolog specjalizujący się w historii krajów Europy Wschodniej oraz analizie ich bieżącej sytuacji politycznej. Od 2016 roku zastępca dyrektora Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia. W latach 2006-2011 pracował w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych jako analityk, a potem koordynator programu ds. stosunków bilateralnych w Europie. W 2014 roku sprawozdawca Specjalnej Misji Obserwacyjnej OBWE na Ukrainie.

Dr Łukasz Kamiński – historyk specjalizujący się w najnowszych dziejach Polski i Europy Środkowo-Wschodniej. W latach 2000-2016 pracował w Instytucie Pamięci Narodowej, w tym od 2011 roku jako prezes. Autor licznych publikacji na temat komunizmu i oporu w krajach komunistycznych. Adiunkt na Uniwersytecie Wrocławskim. Od 2017 roku kieruje Platformą Europejskiej Pamięci i Sumienia – organizacją zajmującą się m.in. upowszechnianiem wiedzy na temat reżimów totalitarnych XX wieku.

Prof. Heorhij Kasianow – dyrektor Katedry Historii Współczesnej i Polityki Instytutu Historii Ukrainy Narodowej Akademii Nauk Ukrainy. Autor, współautor, redaktor i współredaktor ponad 20 książek poświęconych historii Ukrainy XIX, XX i XXI wieku. Specjalizuje się w historii inteligencji, historii idei oraz memory studies. Ostatnio wydał „Past continuous: ìstorična polìtika 1980-h -2000-h.: Ukraïna ta susìdi” (2018).

Prof. Peter Oliver Loew – dyrektor Instytutu Spraw Polskich. Studiował historię Europy Wschodniej, slawistykę i ekonomię na uniwersytetach w Norymberdze, Fryburgu i Berlinie. Obronił doktorat z zakresu historii Gdańska w latach 1793–1997. Jego zainteresowania badawcze obejmują: historię Polski, Niemiec oraz współczesne stosunki polsko-niemieckie, historię Polaków w Niemczech, historię i współczesność Gdańska, Pomorza i Pomorza Gdańskiego, kulturę pamięci, historię literatury i muzyki oraz historię porównawczą Europy Środkowo-Wschodniej. Wykładowca na Politechnice w Darmstadt i na Politechnice Drezdeńskiej, gdzie się habilitował. W roku 2020 otrzymał honorową profesurę Politechniki w Darmstadt. Tłumacz języka polskiego i angielskiego.

Prof. Alvydas Nikžentaitis – litewski historyk, wykładowca akademicki, dyrektor Instytutu Historii Litwy. W 1992 roku wraz z Vladasem Žulkusem założył Centrum Historii Prus i Litwy Zachodniej przy Uniwersytecie Kłajpedzkim, którego został dyrektorem. W latach 1993-1998 kierował Katedrą Historii Uniwersytetu Kłajpedzkiego, później przez dwa lata współpracował z Centrum Historycznym Prus i Litwy Zachodniej. Specjalizuje się w stosunkach Wielkiego Księstwa Litewskiego z Zakonem Krzyżackim, historii Żmudzi, historii stosunków litewsko-niemieckich i historii społecznej Litwy średniowiecznej. Od 10 lat zajmuje się pamięcią kulturową. Autor licznych prac poświęconych historii Litwy. Prezes polsko-litewskiego Forum Dialogu i Współpracy im. Jerzego Giedroycia, członek Rady Muzeum Historii Polski.

Prof. Andrzej Nowak – historyk, publicysta, sowietolog, wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kieruje Zakładem Historii Europy Wschodniej i Studiów nad Imperiami XIX i XX wieku w IH PAN. Zajmuje się głównie historią polityczną i myślą polityczną Europy Wschodniej XIX i XX wieku, jest znawcą stosunków polsko-rosyjskich. Autor wielotomowej serii Dzieje Polski. Członek Rady Muzeum Historii Polski i Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej. Kawaler Orderu Orła Białego.

Mark Sołonin – rosyjski niezależny historyk. W badaniach zajmuje się pierwszymi tygodniami Wielkiej Wojny Ojczyźnianej, poszukując odpowiedzi na pytanie, dlaczego imperium Stalina po latach przygotowań do Wielkiej Wojny doznało tak druzgocącej klęski latem 1941 roku. Skłania się ku opinii, że ZSRR przygotowywał się do wojny ofensywnej. Autor siedmiu książek opublikowanych w: Polsce, Niemczech, Czechach, Estonii, na Litwie i w Bułgarii.

Dr Oldřich Tůma – starszy pracownik naukowy w Instytucie Historii Współczesnej Czeskiej Akademii Nauk w Pradze, wcześniej (1998-2017) dyrektor tego instytutu. Pierwotnie badacz historii średniowiecza i Bizancjum, od początku lat 90. XX wieku zajmuje się najnowszą historią Czechosłowacji i Europy Środkowej oraz zimnej wojny. Członek Rady Naukowej Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność o statusie obserwatora.

Jonathan Walker – historyk wojskowości i wykładowca historii wojen XX wieku. Bada nie tylko strategię i taktykę wojenną, lecz także losy mężczyzn i kobiet zaangażowanych w działania wojenne. Członek British Commission for Military History oraz Honorary Research Fellow in War Studies na Uniwersytecie w Birmingham. Autor m.in. „Aden Insurgency”, „The Blood Tub” i „War Letters to a Wife” (redaktor). Jego najnowsza książka, „Operation Unthinkable” (2013), jest studium ściśle tajnego planu Churchilla dotyczącego ataku na Związek Sowiecki w 1945 roku. Polskiemu czytelnikowi Jonathan Walker jest znany jako autor książki „Polska osamotniona. Dlaczego Wielka Brytania zdradziła swojego najwierniejszego sojusznika” (2010).

Moderatorzy dyskusji

Dr Sławomir Dębski – historyk, politolog ekspert ds. międzynarodowych. Od 2016 roku, a wcześniej w latach 2007-2010 – dyrektor Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. Autor książek, artykułów i zbiorów źródeł historii dyplomacji. Zainteresowania: polska polityka zagraniczna, polityka zewnętrzna UE, NATO, rosyjska polityka zagraniczna i wewnętrzna, stosunki niemiecko-rosyjskie. W latach 2011-2016 Dyrektor Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia.

Robert Kostro – historyk, publicysta, od 2006 roku dyrektor Muzeum Historii Polski w Warszawie. Absolwent Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Pracował jako dyrektor Departamentu Spraw Zagranicznych w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i dyrektor gabinetu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Był współtwórcą i dyrektorem programowym Instytutu Adama Mickiewicza. Członek wielu gremiów, takich jak Rada Naukowa Zakładu Narodowego im. Ossolińskich czy Kolegium Historyczno-Programowe Europejskiego Centrum Solidarności. Współautor książek, m.in. z Rafałem Matyją „Świat polityki, dyplomacji, idei – słownik podręczny” i z Tomaszem Mertą „Pamięć i odpowiedzialność”. Autor licznych artykułów, m.in. w „Rzeczpospolitej”, „Tygodniku Powszechnym” i „Więzi”.

Prof. Jan Rydel – historyk, badacz Europy Środkowo-Wschodniej oraz stosunków polsko-niemieckich w XIX i XX wieku. Autor książek „Polityka historyczna w Republice Federalnej Niemiec. Zaszłości – idee – praktyka” (2011) i „Polska okupacja w północno-zachodnich Niemczech 1945–1948. Nieznany rozdział stosunków polsko-niemieckich” (2000, wydanie niemieckie: 2003). Do roku 2010 pracował na Uniwersytecie Jagiellońskim, obecnie jest profesorem Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. W latach 2001-2005 kierował Wydziałem Kultury, Nauki i Informacji Ambasady RP w Berlinie. Od 2008 r. jest polskim przedstawicielem w zarządzie Polsko-Niemieckiej Fundacji na rzecz Nauki. Jest dobrowolnym kustoszem Muzeum Młodej Polski „Rydlówka” w Krakowie. Zasiada w Komitecie Sterującym Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność, koordynuje jej polskie działania.