Malbork. Masowy grób już zasypany

Dół będący pozostałością po mogile został już zakopany, a teren zrównany spychaczem.
Prace ekshumacyjne nadzorowane przez Instytut Pamięci Narodowej zostały przerwane.

- Ekshumacja została przerwana, bo osiągnęliśmy główny cel naszych prac. Sprawdziliśmy miejsce, gdzie zlokalizowany był grób - mówi Maciej Schulz, naczelnik Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu przy gdańskim oddziale Instytutu Pamięci Narodowej. - Generalnie rzecz ujmując: prace, które zaplanowaliśmy, są wykonane. Na dniach podejmiemy decyzję odnośnie możliwości wznowienia ekshumacji na terenach przylegających bezpośrednio do grobu.

W grudach ziemi, która zasypała dół po grobie, ciągle leżą kości.

- Zawiadomiłem policję o tym fakcie - mówi Bernard Jesionowski z Muzeum Zamkowego. - We wtorek pokazałem funkcjonariuszom leżące na powierzchni kości. Ekshumacja była źle przeprowadzona.

Decyzja IPN odnoście kontynuacji bądź zaprzestania prac ekshumacyjnych będzie miała wpływ na termin wysłania części znalezionych szczątków do ekspertyzy. Badania określą wiek zmarłych i czas śmierci.

Na razie trwają przesłuchania świadków mogących pomóc w ustaleniu okoliczności powstania mogiły oraz analiza dokumentów archiwalnych. IPN poprosił też stronę niemiecką o pomoc w lokalizacji mieszkańców byłego niemieckiego Marienburga, obecnie mieszkających w Niemczech, którzy mogliby wnieść cenne informacje do śledztwa.

Dopiero po oficjalnej zgodzie instytutu będzie można mówić o pochówku szczątków. Na tę decyzję czekają Ludowy Niemiecki Związek Opieki nad Grobami Wojennymi oraz Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa z Warszawy, które na podstawie porozumień polsko-niemieckich zdecydują o lokalizacji. Wiadomo, że do rozmów już doszło, ale nie ma jeszcze żadnej oficjalnej informacji na temat porozumienia.
Najbardziej prawdopodobną wersją jest ta, która zakłada, że grób powstał wkrótce po zakończeniu działań wojennych, w których w okresie styczeń-marzec 1945 r. brały udział wojska niemieckie i radzieckie. Na podstawie zebranego dotychczas materiału dowodowego można stwierdzić, że wśród ofiar są byli mieszkańcy Malborka oraz osoby uciekające z Prus Wschodnich przed nadciągającą pod koniec II wojny światowej Armią Czerwoną.

Kalendarium wydarzeń

Na ludzkie szczątki na działce pomiędzy ulicami Solną i Piastowską w Malborku natrafiono 28 października ubiegłego roku podczas prac przygotowawczych do budowy czterogwiazdkowego hotelu. Po trzech dniach zorganizowano pochówek 67 szkieletów na cmentarzu Komunalnym w Malborku. Prokuratura Rejonowa w Malborku, która wszczęła postępowanie, wkrótce je umorzyła, tłumacząc, że nie dopatrzono się znamion przestępstwa obecnie ściganego.

16 listopada ub.r. jeden z mieszkańców Malborka znalazł na działce kolejne kości leżące na powierzchni, zrobił im zdjęcia i opublikował na miejscowym forum społeczno-historycznym. Rozpoczęto ponowne przeszukiwanie miejsca, a prokuratura wznowiła śledztwo.

W styczniu br. postępowanie próbujące wyjaśnić okoliczności powstania mogiły przy średniowiecznym zamku przejął od malborskiej prokuratury IPN. Na jego barkach leży teraz obowiązek wyjaśnienia tajemnic mogiły.