Magazyn "Nasza Historia". Polacy i Niemcy walczą o diecezję gdańską

Wprowadzenie na Pomorzu zmian w administracji Kościoła katolickiego było wynikiem gry dyplomatycznej i nacisków społecznych. Profesor Sławomir Kościelak zwraca uwagę, że utworzenie z dniem 30 grudnia 1925 r. diecezji obejmującej zasięgiem terytorium gdańskie było rozwiązaniem kompromisowym. Dla Polaków o tyle szczęśliwym, że na jej czele stanął bp. Edward O'Rourke, duchowny z rodu hrabiowskiego, który mimo irlandzkich korzeni był silnie związany z polskością. Zanim pod koniec lat 30. hitlerowcy zmusili go do złożenia urzędu, zdołał on nadać Kościołowi gdańskiemu trwały kształt.

W czasach gdy hitlerowcy w Gdańsku próbowali rozprawić się z Kościołem, w sąsiedniej Gdyni policja ścigała komunistów. Miasto z „morza i marzeń”, było bowiem, o czym się nie pamięta, jednym z ważniejszych ośrodków komunizmu w Polsce. Jak wyglądała walka z jaczejką opisuje dr Krzysztof Halicki, znawca przedwojennej policji.

Osobliwe kontakty z komunistami miał Jan Choroszman. W czasie okupacji Polesia przez Niemców konstruował broń dla partyzantów z Armii Ludowej, potem walczył w szeregach 2 Armii Wojska Polskiego, by po zakończeniu wojny związać się z... konspiracją antykomunistyczną. Był charakterystyczną postacią Łeby, chętnie odwiedzaną przez dziennikarzy - wspomina Edyta Litwiniuk.

Do czasów znacznie wcześniejszych przeniosą Czytelników teksty Krzysztofa Jachimowicza i dr Piotra Paluchowskiego. W pierwszym przywołano gdańskich namiestników... króla Artura, drugi zaś jest opowieścią o kalendarzach, w których przepowiadano przyszłość i raczono odbiorców historiami cokolwiek bajkowymi. Bo jak tu wierzyć, że Gdańsk założono w roku 1206, a najlepszym sposobem na hemoroidy jest olej maślany.

Czytaj: Więcej z kategorii historia