Leki bez recepty – czy wiesz, jak przyjmować je bezpiecznie? Poznaj najważniejsze zasady stosowania leków OTC

Leki bez recepty, leki OTC (ang. over the counter, czyli „na ladzie”), to ogólnodostępne środki lecznicze, które można kupić bez przepisu lekarza. Środki te muszą spełnić wszystkie wymogi bezpieczeństwa i być proste w użyciu. Przeznaczone są do leczenia schorzeń, których terapia jest zazwyczaj łatwa i krótka. Leki bez recepty stosowane są również pomocniczo razem z lekami dostępnymi na receptę przy wymagającym i długotrwałym leczeniu.

Polska jest szóstym krajem w Europie pod względem zbytu leków OTC. Leki dostępne bez recepty aktualnie można kupić prawie wszędzie, począwszy od kiosku prasowego, aż po stacje benzynowe. Reklamowanie leków w telewizji, radiu oraz prasie powoduje, że odbiorcy reklam uważają je za całkowicie bezpieczne.

Prawie 24 proc. Polaków podczas złego samopoczucia sięga po leki OTC bez konsultacji z lekarzem.

Nieprawidłowe stosowanie może prowadzić do ich interakcji z produktami żywnościowymi oraz innymi lekami, a w konsekwencji prowadzić do niepożądanych skutków ubocznych. Kupujący leki ma prawo poprosić farmaceutę o pomoc w doborze odpowiedniego farmaceutyku, dostosowanego do konkretnych dolegliwości.

Z informacji Narodowego Funduszu Zdrowia wynika, że Polacy nadużywają stosowania leków dostępnych bez recepty. Z raportu NFZ wydanego w 2018 r. można wnioskować, że w ciągu jednego miesiąca prawie 2 miliony Polaków kupiło więcej niż 5 leków, a najczęściej kupowanymi były substancje czynne działające hipotensyjnie (obniżające ciśnienie tętnicze krwi) oraz przeciwzapalnie.
Szczególnie narażeni na nadmierne spożycie farmaceutyków są seniorzy. Osoby starsze zazwyczaj mają kilka chorób współistniejących wymagających stosowania wielu leków. 10-20 proc. hospitalizacji w tej grupie wiekowej spowodowane jest przez nadużywanie substancji czynnych.

Niepokojący jest fakt, że ponad 30 proc., osób powyżej 65. roku życia nadużywa stosowania leków, przyjmując przynajmniej 5 tabletek dziennie. Szokujące jest również to, że niektórzy seniorzy spożywają nawet 20 farmaceutyków każdego dnia! Prowadzi to do polipragmazji, czyli wielolekowości (stosowanie minimum 5 substancji czynnych dziennie).

Leki bez recepty najczęściej stosowane przez Polaków (wg badań przeprowadzonych przez Federację Konsumentów) to:

• środki przeciwbólowe na ból głowy,
• leki przeciwgorączkowe,
• preparaty obniżające gorączkę,
• leki na ból i zapalenie gardła.

Prawdopodobieństwo wystąpienia działań niepożądanych zwiększa się wraz ze wzrostem ilości przyjmowanych leków. Skutki uboczne obserwuje się u 4 proc. pacjentów przyjmujących 5 leków, 10 proc. pacjentów przyjmujących 6-10 leków i 54 proc. chorych przyjmujących ponad 15 różnych farmaceutyków dziennie.

W przypadku nadużywania leków przeciwbólowych oraz nasennych organizm uodparnia się na zawarte w nich substancje czynne. W konsekwencji dla widocznego efektu, potrzebne jest zażycie znacznie większej dawki niż zalecana, co może to prowadzić do uzależnienia organizmu. Ważne jest zatem zastosowanie się do zaleceń zawartych w ulotce, załączonej do opakowania. W razie wystąpienia działań niepożądanych, które nie zostały zawarte w ulotce, można zgłosić je do Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Leczniczych i Produktów Biobójczych. ZGŁOŚ DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE LEKÓW

Weź udział w sondzie dotyczącej częstotliwości spożywania leków OTC

Czy wiesz, jak nie łączyć leków z produktami spożywczymi?