Koronawirus - teorie spiskowe i fake newsy. "Wirus uciekł z laboratoriów, a rozsiewają go maszty 5G?" Dlaczego tak wielu neguje epidemię?

Koronawirus. Alternatywne teorie dotyczące epidemii. "Teorie spiskowe stają się ważnym czynnikiem zniechęcającym do przestrzegania zasad"

Epidemia koronawirusa, która postępuje w czasie pełnego dostępu do internetu, mediów społecznościowych i postępującej globalizacji, rodzi również silne nurty wyznawców alternatywnych teorii, którzy próbują ująć rzeczywistość w oderwaniu od naukowych doniesień. Jest to wyjątkowo niebezpieczne zwłaszcza w sytuacji obecnego szybkiego przekazu, zasięgu informacyjnego oraz faktu, że również naukowcy cały czas uczą się nowego patogenu. W natłoku nowych wiadomości powstaje ryzyko, że po prostu nie wyłapiemy wszystkich fake newsów. Tymczasem nie jesteśmy już w stanie zliczyć wszystkich teorii spiskowych.

- Teorie spiskowe stają się ważnym czynnikiem zniechęcającym do przestrzegania zasad, które są proponowane przez wspólnoty i społeczeństwo. W przypadku pandemii COVID-19 powstały teorie związane z początkiem epidemii - tajne chińskie laboratorium czy poprzez działania rządzących Ameryką. Inne teorie wskazują na sposób rozprzestrzeniania się koronawirusa np. poprzez osławione maszty 5G, które mają rozsiewać wirusa. Kolejne poglądy dotykają kwestii kto zyskuje na pandemii np. w postaci produkcji szczepionek. Wreszcie, na końcu są osoby, które wręcz negują obecność tego wirusa - wyliczał podczas debaty "Koronawirus oczami ekspertów" prof. Tomasz Besta, Psycholog środowiskowy, Uniwersytet Gdański.

Nowe teorie spiskowe to już nie tylko efekt działania tzw. internetowych trolli, a grup osób, które próbują sobie w ten sposób tłumaczyć rzeczywistość. Specjaliści wskazują, że na ich zachowanie wpływa wiele czynników, które kumulują się i napędzają tworzenie często zupełnie futurystycznych doniesień. Gdzie leży jednak motywacja do rozpowszechniania teorii spiskowych?

- Jest to przeświadczenie, że prawdziwe motywy zjawisk społecznych są ukryte przed ogółem społeczeństwa działając w swoim egoistycznym interesie. Wiemy, że wiara w teorie spiskowe tworzy pewną mentalność. Ludzie, którzy wierzą w jedną teorię spiskową, mają większe prawdopodobieństwo, że uwierzą również w inne. Opiera się to między innymi na uprzedzeniach do osób, którzy mają władzę - podkreślił prof. Tomasz Besta.

Teorie spiskowe a cechy charakteru. Dlaczego ludzie nie przestrzegają zasad związanych z walką z epidemią koronawirusa?

Ponadto eksperci zauważają, że osoby wierzące w teorie spiskowe mają określone cechy charakteru, które sprzyjają działaniu w oparciu o fake newsy. Bardzo ważna jest również identyfikacja ze wspólnotą.

- Zespoły badawcze z Brazylii zauważyły, że ludzie skłonni do nieprzestrzegania zasad mają między innymi zwykle niskie zdolności do empatii, podejmowania ryzyka, a także skłonność do oszukiwania innych. Te osoby często nie przestrzegają zasad. Z drugiej strony polscy badaczy wskazują, że wiąże się to z brakiem indywidualnego poczucia kontroli. Wiara w teorie spiskowe zaspokaja tę potrzebę kontroli i daje subiektywne przeświadczenie jak ten świat funkcjonuje i mogę przewidzieć działania innych ludzi. Dodatkowo dochodzi do tego aspekt bezpieczeństwa i pozytywnego wyodrębnienia siebie i swojej grupy od innych - powiedział prof. Tomasz Besta.

Odpowiedzią na wszystkie teorie spiskowe jest wskazywanie konsekwencji wynikających z pandemii i pokazanie, że dobro społeczeństwa jest najważniejsze i wszyscy jesteśmy po tej samej stronie. Ponadto istotą rzeczy jest dostępność do rzetelnych informacji i opinii ekspertów.