Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Konteksty na maturze ustnej i pisemnej 2024. Czym są konteksty i jak je zastosować w rozprawce oraz w wypowiedzi na maturze?

Magdalena Konczal
Magdalena Konczal
Barbara Wesoła
Barbara Wesoła
Powinien nawiązywać do innego utworu literackiego niż wskazanego w poleceniu (np. lektura spoza kanonu lektur) lub do zupełnie innego teksty kultury (np. obraz, film, rzeźna, sztuka teatralna, komiks)
Powinien nawiązywać do innego utworu literackiego niż wskazanego w poleceniu (np. lektura spoza kanonu lektur) lub do zupełnie innego teksty kultury (np. obraz, film, rzeźna, sztuka teatralna, komiks) Krzysztof Kapica/Polska Press
Konteksty to obowiązkowy element matury ustnej i pisemnej z języka polskiego. Matura 2024 z język polskiego wymaga nawiązania do kontekstów w wypowiedzi ustnej, a także w pracy pisemnej. Jakie mogą być konteksty, do czego się odnieść na maturze? Przykłady kontekstów to zagadnienia, które wśród zdających budzą wątpliwości. Uczniowie zastanawiają się, czy np. gra komputerowa może być kontekstem na maturze. Wyjaśniamy, czym są konteksty.

Spis treści

Kontekst na maturze 2024 – na egzaminie pisemnym i ustnym

Konteksty zastąpiły to, co do tej pory rozumieliśmy jako teksty kultury. Będą potrzebne maturzystom przy pisaniu wypracowania, a także podczas matury ustnej. Wypracowanie maturalne jest na maturze stałym elementem. To zadanie zamykające arkusz egzaminacyjny. Wszyscy, którzy będą zdawać maturę w formule 2023, w wypracowaniu będą musieli odnieść się do:

Zrozum lepiej, czym są konteksty. Poznaj odpowiedzi na ważne pytania o kontekstach maturalnych.

Na maturze ustnej wymagane jest odniesienie się do przynajmniej jednego kontekstu.

Co ważne, wymagania egzaminacyjne pozwalają na wykorzystanie więcej niż jednego kontekstu z tej samej dziedziny. Ocena nie zostanie więc obniżona jeśli użyjemy 2, lub 3 kontekstów politycznych, muzycznych czy historycznych.

O ile odwołanie się na maturze z języka polskiego do utworów literackich, szczególnie lektur, nie powoduje wątpliwości, to konteksty już tak. W rzeczywistości jest to inna nazwa na bardzo szeroko pojęte teksty kultury.

Najważniejsze to, aby zastosowanie kontekstów na maturze w pracy pisemnej funkcjonalnie przekładało się na lepsze zrozumienie pracy bądź wypowiedzi. Musi dotyczyć tematu, a także rozwijać go, wspierać i spajać argumentację.

Jakie mogą być konteksty na maturze z języka polskiego?

Według informatora opublikowanego przez Centralną Komisję Egzaminacyjną kontekst może być odniesieniem do:

  • innego utworu literackiego niż wskazany w poleceniu (np. lektura spoza kanonu lektur),
  • historii literatury (aby pokazać znajomość epok np. „Lalka” - pozytywizm),
  • teorii literatury (np. na potwierdzenie znajomości gatunków literackich np. ballada, powieść),
  • charakteru epoki (pozwala poprzeć wiedzę dotyczącą trendów w danej epoce np. realizm w epoce pozytywizmu),
  • biografii autora (odniesienie do ważnych wydarzeń w życiu autora, które przekładały się na twórczość np. śmierć córki Kochanowskiego),
  • filmu, spektaklu teatralnego (filmy, seriale, spektakle, dzieła kinowe, adaptacje teatralne),
  • utworu muzycznego, dzieła plastycznego (np. pieśni ludowe, obrazy),
  • mitologii (ważna jest znajomość mitów),
  • Biblii (szczególnie przypowieści),
  • religii (prace teologiczne, teksty związane z religioznawstwem),
  • historii (przytaczanie ważnych wydarzeń osadzonych w tekstach i dziełach kultury),
  • filozofii (rozprawki filozoficzne),
  • kwestii politycznych i społecznych.

Czy gra komputerowa może być kontekstem na maturze z języka polskiego?

Skoro kontekstem mogą być różne teksty kultury, uczniowie zastanawiają się, czy odniesienie do gry komputerowej jest dopuszczalne. Zapytaliśmy u źródła. Kierownik Wydziału Egzaminów z Przedmiotów Kształcenia Ogólnego w CKE, dr Wioletta Kozak potwierdza, że gry komputerowe należą do tekstów kultury. Ważne jest jednak, aby właściwie przedstawić przywołaną grę w stosunku do podejmowanego tematu.

Kluczowe jest jednak „sfunkcjonalizowanie” kontekstu w stosunku do problemu określonego w temacie, czyli takie przedstawienie przywołanej gry, które wyjaśnia/dopowiada/pozwala lepiej zrozumieć analizowany utwór literacki. Kontekst nie może być tylko „kwiatkiem do kożucha”, nie wystarczy zatem napisać w wypracowaniu o np. miłości, że jest gra komputerowa oparta na podstawie „Lalki”. Trzeba byłoby przeanalizować postać literacką i komputerową, a także pokazać, na czym polega reinterpretaacja utworu literackiego w grze w odniesieniu do motywu miłości. – wyjaśnia ekspertka.

Jak zastosować konteksty na maturze? O tym trzeba pamiętać

Ważne, aby pamiętać, że wybrany kontekst nie może powielać tego, który jest już wykorzystany w poleceniu. Na przykład, jeśli polecenie brzmi: „Człowiek wobec niestałości świata. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Księgi Koheleta. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst”, to wybrany kontekst nie może dotyczyć wspomnianej Księgi Koheleta.

CKE przypomina, że brak wiedzy dotyczącej kontekstu wybranego przez zdającego, np. błędne przywołanie pojęć lub faktów historycznych to błąd rzeczowy wpływający na obniżenie wyniku. Oznacza to, że nie wystarczy przytoczyć tytułu utworu, w którym pojawia się poruszany motyw, ale też przekonać egzaminatora do słuszności swojej argumentacji. Wypowiedź (czy też praca pisemna) z wykorzystaniem kontekstu powinna być narzędziem podkreślającym erudycję zdającego.

Matura 2024

Oto wszystkie najważniejsze informacje na temat matury w 2024 roku: harmonogram, czas trwania egzaminów, przebieg matury, przedmioty, które można ze sobą zabrać. Co trzeba zrobić, żeby zdać maturę i kto przystępuje do egzaminów dojrzałości w 2024 roku?

Jak wygląda matura w 2024 roku?

Większość uczniów piszących maturę w 2024 roku podejdzie do egzaminu w formule 2023, mniejsza grupa – do matury w formule 2015. Niezależnie od formuły uczniowie przystępują do egzaminów obowiązkowych na poziomie podstawowym (język polski, matematyka, język obcy nowożytny) oraz do egzaminów ustnych. Aby otrzymać świadectwo dojrzałości, muszą zdać te egzaminy przynajmniej na 30 procent. 

Każdy obowiązkowo przystępuje także do przynajmniej jednej matury na poziomie rozszerzonym, ale w tym wypadku nie obowiązuje tzw. próg zdawalności.

Czy można wyjść z sali w trakcie matury?

Maturzysta, który zakończył pracę, może opuścić salę. Wszystkich obowiązują jednak konkretne zasady: 

  • maturzysta może opuścić salę najwcześniej po godzinie od rozpoczęcia egzaminu,
  • jeśli do oficjalnego zakończenia egzaminu zostało 15 minut lub mniej, maturzysta zobowiązany jest do pozostania na miejscu do jego końca,
  • uczeń, który chce opuścić salę, musi zamknąć arkusz i położyć go na brzegu ławki. Wtedy może zgłosić zamiar wyjścia, podnosząc rękę.

Kto przystępuje do matury w 2024 roku?

W 2024 roku do matury w formule 2023 przystępować będą osoby, które ukończą:

  • 4-letnie liceum ogólnokształcące;
  • szkołę artystyczną realizującą program 4-letniego liceum ogólnokształcącego;
  • 5-letnie technikum;
  • branżową szkołę II stopnia na podbudowie 8-letniej szkoły podstawowej.

Z kolei do matury w formule 2015 podejdą uczniowie, którzy w roku szkolnym 2023/2024 ukończą szkołę branżową II stopnia na podbudowie gimnazjum, a także absolwenci wszystkich typów szkół z lat ubiegłych, a więc:

  • 3-letniego liceum ogólnokształcącego z lat 2005–2022,
  • szkoły artystycznej realizującej program 3-letniego liceum ogólnokształcącego,
  • 4-letniego technikum z lat 2006–2023,
  • branżowej szkoły II stopnia na podbudowie gimnazjum z lat 2022–2023,
  • liceum profilowanego oraz technikum uzupełniającego dla młodzieży, która ukończyła szkołę do roku szkolnego 2013/2014 włącznie,
  • uzupełniających liceów ogólnokształcących, którzy ukończyli szkołę do roku szkolnego 2012/2013 włącznie.

Szczegółowe informacje na ten temat znajdują się na stronie CKE w zakładce egzamin maturalny > formuła 2023/2025 > o egzaminie.

Kiedy jest matura poprawkowa 2024?

Matura poprawkowa odbędzie się odpowiednio: 

  • 20 sierpnia 2024 o godz. 9.00 (egzaminy pisemne);
  • 21 sierpnia 2024 (egzaminy ustne).

Kiedy będą wyniki matury 2024?

Ogłoszenie wyników matur zostało zaplanowane na 9 lipca 2024 roku.

Co można mieć ze sobą na maturze 2024?

Każdy zdający powinien mieć ze sobą długopis (lub pióro) z czarnym tuszem (atramentem). Ponadto w zależności od zdawanego przedmiotu, może mieć przedmioty takie jak:

  • kalkulator prosty, linijka, cyrkiel, kartę wzorów matematycznych – w przypadku egzaminu z matematyki;
  • linijkę, kalkulator naukowy, wybrane wzory i stałe fizykochemiczne na egzamin maturalny z biologii, chemii i fizyki – w przypadku egzaminu z fizyki;
  • linijkę, kalkulator prosty, wybrane wzory i stałe fizykochemiczne na egzamin maturalny z biologii, chemii i fizyki – w przypadku egzaminu z biologii. 

Warto sprawdzić pełną listę materiałów i przyborów pomocniczych, z których mogą korzystać zdający na egzaminie. Została ona opublikowana na stronie CKE.

Ile trwa matura z poszczególnych przedmiotów?

Matura w 2024 roku w zależności trwa:

  • 240 minut – egzaminu z języka polskiego (poziom podstawowy);
  • 180 minut – egzamin z matematyki (poziom podstawowy);
  • 120 minut – egzamin z języka obcego nowożytnego (poziom podstawowy);
  • 180 minut – większość egzaminów na poziomie rozszerzonym (np. WOS, fizyka, geografia itd.).
  • 210 minut – niektóre przedmioty na poziomie rozszerzonym, np. język polski, informatyka.

Czas trwania tych egzaminów dotyczy matury w formule 2023.

Co trzeba zrobić, żeby zdać maturę w 2024 roku?

Uczeń, by zdać maturę musi przystąpić do wszystkich trzech obowiązkowych przedmiotów na poziomie podstawowym, a więc do egzaminu z języka polskiego, matematyki, języka obcego nowożytnego (najczęściej jest to język angielski), a także uzyskać z tych przedmiotów przynajmniej 30 procent. Maturzysta musi również przystąpić do egzaminów ustnych i zdać je na minimum 30 procent. 

Dodatkowo należy podejść do przynajmniej jednego egzaminu na poziomie rozszerzonym. W tym przypadku nie obowiązuje jednak tzw. próg zdawalności.

Jak wygląda matura ustna i czy jest obowiązkowa?

W 2024 roku uczniowie muszą przystąpić do egzaminów ustnych z języka polskiego oraz języka obcego nowożytnego. W tym drugim przypadku nic się nie zmieniło. Zestaw egzaminacyjny zawiera trzy zadania, polecenia sformułowane są w języku polskim. Zdający odbywa rozmowę wstępną, następnie rozmowę z odgrywaniem ról, opisuje ilustrację i udziela odpowiedzi na trzy pytania, a następnie przedstawia wypowiedź na podstawie materiału stymulującego. 

W przypadku matury ustnej z języka polskiego, uczniowie którzy przystępują do egzaminu w formule 2023 losują dwa zadania:

  • pytanie niejawne oparte na tekście literackim, ikonicznym, dotyczącym języka;
  • pytanie jawne (z listy 110 jawnych zagadnień), które dotyczy lektury.

Uczeń tworzy wypowiedź, a następnie odpowiada na pytania egzaminatorów.

Kiedy jest matura 2024?

Harmonogram matur 2024 przedstawia się następująco:

7 maja 2024 (wtorek):

  • godz. 9.00 – język polski (poziom podstawowy).

8 maja 2024 (środa):

  • godz. 9.00 – matematyka (poziom podstawowy);
  • godz. 14.00 – język kaszubski, język łemkowski, język łaciński i kultura antyczna (poziom rozszerzony)

9 maja 2024 (czwartek):

  • godz. 9.00 – język angielski (poziom podstawowy)
  • godz. 14.00 – język francuski, język hiszpański, język rosyjski, język włoski, język niemiecki (poziom podstawowy).

10 maja 2024 (piątek):

  • godz. 9.00 – wiedza o społeczeństwie (poziom rozszerzony),
  • godz. 14.00 – język niemiecki (poziom rozszerzony; poziom dwujęzyczny).

13 maja 2024 (poniedziałek):

  • godz. 9.00 – język angielski (poziom rozszerzony; poziom dwujęzyczny),
  • godz. 14.00 – filozofia (poziom rozszerzony).

14 maja 2024 (wtorek):

  • godz. 9.00 – biologia (poziom rozszerzony),
  • godz. 14.00 – język rosyjski (poziom rozszerzony; poziom dwujęzyczny).

15 maja 2024 (środa):

  • godz. 9.00 – matematyka (poziom rozszerzony),
  • godz. 14.00 – język francuski (poziom rozszerzony; poziom dwujęzyczny).

16 maja 2024 (czwartek):

  • godz. 9.00 – chemia (poziom rozszerzony),
  • Godz. 14.00 – historia muzyki (poziom rozszerzony).

17 maja 2024 (piątek):

  • godz. 9.00 – geografia (poziom rozszerzony),
  • godz. 14.00 – język mniejszości narodowych (poziom podstawowy).

20 maja 2024 (poniedziałek):

  • godz. 9.00 – język polski (poziom rozszerzony),
  • godz. 14.00 – język mniejszości narodowych (poziom rozszerzony).

21 maja 2024 (wtorek):

  • godz. 9.00 – historia (poziom rozszerzony),
  • godz. 14.00 – język hiszpański (poziom rozszerzony; poziom dwujęzyczny).

22 maja 2024 (środa):

  • godz. 9.00 – informatyka (poziom rozszerzony),
  • godz. 14.00 – historia sztuki (poziom rozszerzony).

23 maja 2024 (czwartek):

  • godz. 9.00 – fizyka (poziom rozszerzony),
  • godz. 14.00 – język włoski (poziom rozszerzony; poziom dwujęzyczny).

Egzaminy ustne zostały zaplanowane w terminach:

  • od 11 do 16 maja (z wyjątkiem 12 maja);
  • od 20 do 25 maja.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo

Materiał oryginalny: Konteksty na maturze ustnej i pisemnej 2024. Czym są konteksty i jak je zastosować w rozprawce oraz w wypowiedzi na maturze? - Strefa Edukacji

Wróć na dziennikbaltycki.pl Dziennik Bałtycki