Koniec zamieszania wokół patrona SP3 w Malborku. Jest wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego

2 Pułk Nocnych Bombowców „Kraków”, który od 1973 r. jest patronem Szkoły Podstawowej nr 3, nie spodobał się Instytutowi Pamięci Narodowej. Jesienią 2018 r. IPN uznał tę nazwę za gloryfikującą komunizm, a tym samym nielegalną w świetle ustawy o zakazie propagowania ustrojów totalitarnych. Na podstawie tej opinii wojewoda pomorski Dariusz Drelich w 2019 r. domagał się od władz Malborka pozbawienia „trójki” patrona. Gdy burmistrz zignorował to żądanie, wojewoda wydał zarządzenie zastępcze, nadając nową prostą nazwę: Szkoła Podstawowa nr 3 w Malborku. Już bez patrona.

Ta decyzja była nieprawomocna. Burmistrz Marek Charzewski skorzystał z prawa odwołania się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, a WSA uchylił zarządzenie wojewody, nie dopatrując się propagowania komunizmu. Wydawało się, że sprawa jest zamknięta. Podczas czwartkowej sesji Rady Miasta (29.12.2020) wrócił do niej radny Adam Hoderny, bo okazało się, że wojewoda złożył skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

30 października NSA wydał prawomocny wyrok.

Wojewoda nie pogodził się z faktem, że WSA podzielił nasz pogląd i pozostawił nazwę szkoły im. 2 Pułku Nocnych Bombowców „Kraków”. Ten wyrok już przez ogólnopolskie media przewinął się jako pewien symbol ze względu na uzasadnienie. Bo tak jak kiedyś, w średniowieczu, było polowanie na czarownice, to taki efekt jest teraz, przepraszam za aluzję, polowania na komunistów, czego ofiarą padło miasto Malbork i jego szkoła – mówił wiceburmistrz Jan Tadeusz Wilk.

Włodarz poinformował, że NSA oddalił skargę kasacyjną i zasądził od wojewody na rzecz miasta Malbork kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego. Wiceburmistrz odczytał też fragmenty uzasadnienia.

- Postępowanie przeprowadzone przez wojewodę nie daje podstaw do stwierdzenia, że nazwa 2. Pułk Nocnych Bombowców „Kraków” jest nazwą formacji zbrojnej symbolizującej komunizm. W wymiarze formalnym działanie poszczególnych jednostek bojowych przybyłych ze wschodu doprowadziło do wyzwolenia poszczególnych miejscowości i całego kraju spod okupacji hitlerowskiej – czytał Jan Tadeusz Wilk.

Sąd zwrócił też uwagę, że „użycie w nazwie formacji nazwy miasta Krakowa odnosi się do tradycji lotnictwa w okresie II Rzeczpospolitej i nie uchybia nazwie >>Kraków<<”.

- Ani wojewoda, ani IPN w swojej opinii nie wskazali, aby formacja ta miała propagować kiedykolwiek komunizm – wyjaśniał wiceburmistrz Wilk, cytując wyrok NSA, i dalej: - Na marginesie należy zauważyć, że nazwa tej formacji jako patrona szkoły stawia szczególnie ważne edukacyjne zadanie przed pedagogami tej szkoły, gdyż jest to przykład nazwy odwołującej się do formacji niejednoznacznie ocenianej historycznie, pokazując jak w soczewce splot chlubnych, ale i ciemnych wątków historii. Z powszechnie dostępnych informacji, które wręcz nakazują zostawić nazwę szkoły, wynika, że jest ona niezaprzeczalnym symbolem bohaterstwa polskich lotników.

Tu warto przypomnieć słowa Adama Hodernego z lipcowej sesji w 2019 r., który w przejrzysty sposób przedstawił sytuację Polaków w pułku sformowanym w 1944 r. w Grigoriewskoje na terenie ZSRR.

Ci ludzie byli deportowani w głąb ZSRR. To była ich jedyna droga do kraju. A kto miał ich szkolić na Wschodzie, skoro najlepsi polscy piloci byli na Zachodzie? - mówił radny i jednocześnie emerytowany pilot wojskowy z malborskiej bazy, odpowiadając na zarzut IPN, że w pułku większość stanowili piloci radzieccy