Kolej do trójmiejskich portów. W Gdańsku torowcy kończą, Gdynia musi poczekać. Tak wyglądają inwestycje za 2,6 mld zł | ZDJĘCIA

Jeszcze pięć lat temu, by pociąg z kontenerami mógł wyruszyć w Polskę z Portu Północnego musiała go wspierać, a w zasadzie pchać na odcinku 500 metrów, lokomotywa spalinowa. Zużyte torowiska i rozjazdy na starej, bo budowanej w latach 70., stacji przed gdańskim portem zewnętrznym nie chciały “wypuścić” pociągów ciągniętych przez tylko elektrowozy. Składy musiały być krótkie i lekkie, by móc opuścić kolejowe zaplecze portu.

Pociągi o długości 750 metrów były wtedy w sferze marzeń. Oczekiwania portu, jak i dostawców towarów rosły. Kolejarze musieli dostosować wymogi stawiane wobec nich nie tylko w Gdańsku, ale też i Gdyni. Po żmudnym wyłanianiu wykonawców wreszcie się udało.

Przypomnijmy: W 2018 r. rozpoczęły się inwestycje spółki PKP PLK o wartości ponad 2,6 mld zł, które docelowo mają poprawić skomunikowanie nabrzeży portowych w Gdyni i Gdańsku z siecią kolejową.

Prawie 40 proc. tej kwoty stanowi dofinansowanie unijne ze środków instrumentu finansowego Connecting Europe Facility (CEF) – „Łącząc Europę”. Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską z Instrumentu „Łącząc Europę”.

Zacznijmy od prac w Gdańsku. Zakończone zostały zasadnicze prace w ramach projektu „Poprawa infrastruktury kolejowego dostępu do portu Gdańsk”. Pociągi jeżdżą po zmodernizowanych torach z nową siecią trakcyjną w obrębie stacji Gdańsk Zaspa Towarowa, Gdańsk Port Północny, Gdańsk Kanał Kaszubski, Gdańsk Wiślany oraz na liniach Gdańsk Główny – Gdańsk Zaspa Towarowa i Gdańsk Zaspa Towarowa – Gdańsk Wiślany (lk 227, 249 i 722).

- Łącznie wykonawca zabudował 72 km nowych torów z siecią trakcyjną i 233 rozjazdy. Aktualnie na stacjach Gdańsk Port Północny oraz Gdańsk Kanał Kaszubski odbywają się odbiory końcowe - mówi "Dziennikowi Bałtyckiemu" Przemysław Zieliński z zespołu prasowego spółki PKP Polskie Linie Kolejowe.

Do tego od kilku miesięcy kierowcy korzystają z nowego wiaduktu drogowego w ciągu ul. Ku Ujściu. 100-metrowy obiekt zastąpił przejazd kolejowo – drogowy między stacjami Gdańsk Kanał Kaszubski i Gdańsk Port Północny. Co poprawiło bezpieczeństwo w ruchu drogowym i kolejowym oraz usprawniło komunikację w tej części miasta. Realizacja zadania zapewniła sprawny i bezkolizyjny dojazd pociągów oraz samochodów do gdańskiego portu.

Poprawa kolejowego dostępu do portu Gdańsk to także modernizacja 13 przejazdów kolejowo-drogowych oraz przebudowa obiektów inżynieryjnych:

• 3 mostów,
• 2 wiaduktów,
• 18 przepustów.

Rozbudowa Lokalnego Centrum Sterowania o nowe urządzenia sterowania ruchem kolejowym oraz urządzenia i systemy telekomunikacyjne zapewniła sprawne i bezpieczne prowadzenie ruchu pociągów.

Do nabrzeży dojeżdżają dłuższe pociągi z towarami – nawet 750-metrowe, cięższe składy o nacisku 221 kN na oś. Do portu w Gdańsku już dojeżdża dwa razy więcej pociągów z towarami.

ZOBACZ TEŻ:
Niemal trzy tysiące osób pracowało na budowie przekopu Mierzei Wiślanej w ubiegłym roku. Budowa zaawansowana na 86 proc.

Prace w ramach projektu pn. „Poprawa dostępu kolejowego do portu morskiego w Gdyni” przekroczyły półmetek. Zabudowano blisko 70 km nowych torów oraz 174 rozjazdy.

- Prowadzone są dalsze roboty ziemne wzmacniające i stabilizujące podłoże. Układane są nowe tory, zabudowywane rozjazdy oraz montowane elementy sieci trakcyjnej. Tymczasowe połączenia między torami umożliwiają płynne prowadzenie prac przy utrzymaniu stałego dostępu pociągów do torów na terenie portu. Na stacji Gdynia Port gotowa jest sieć ciepłownicza, przebudowywana jest sieć wodociągowa, kanalizacyjna i gazowa - mówi Zieliński.

Co ciekawe, gotowych jest 11 podziemnych zbiorników retencyjnych, kolejne dwa są w budowie. Gotowa jest publiczna ładownia. Budowane są dwa nowe wiadukty kolejowe, które usprawnią przejazd do portu.

Na pierwszym z nich, na którym ułożone zostaną cztery tory, betonowane są ściany oporowe oraz wykonywane zbrojenia i betonowanie kolejnych części konstrukcji obiektu. Na drugim, dłuższym – na którym będzie jeden tor, a pod nim aż siedem – układane są przęsła.

Z nowego Lokalnego Centrum Sterowania Gdynia Port - oddanego do użytku w marcu 2022 r. prowadzony jest ruch pociągów do nabrzeża gdyńskiego portu. W ciągu doby dyżurni ruchu zapewniają sprawne i bezpieczne przejazdy około 50 pociągów wjeżdżających i wyjeżdżających z portu z ładunkami oraz podczas około 230 jazd manewrowych.

- Prace kolejarzy wspierają nowoczesne urządzenia i systemy komputerowe. Informacje o sytuacji na torach dojazdowych do portu i na stacji towarowej obserwowane są na monitorach. Komputerowe urządzenia umożliwiają pracę manewrową, nadzór nad zestawianiem i przygotowaniem pociągów do jazdy - wyjaśnia Przemysław Zieliński z zespołu prasowego spółki PKP Polskie Linie Kolejowe.

Zakończenie prac w Gdyni planowane jest w II połowie 2023 r.

Dla portu Gdynia, w perspektywie do 2046 r. oraz biorąc pod uwagę modernizację pozostałych linii przyportowych, a także linii kolejowej nr 201 Bydgoszcz – Trójmiasto, prognozowany wzrost przepustowości jest sześciokrotny.

Ceny materiałów podrożały, szczególnie dotyczy to stali. To jeden z najważniejszych elementów budowanej infrastruktury. Jak zapewniają "Dziennik Bałtycki", Polskie Linie Kolejowe badają sytuację na rynku budowlanym i dostosowują działania do bieżącej sytuacji. Mając na względzie dobrą współpracę z rynkiem.

Podjęte przez spółkę działania powinny ograniczyć ponoszone przez wykonawców skutki wzrostu cen materiałów budowlanych i surowców, a tym samym ograniczyć wpływ podwyżek cen na realizację robót budowlanych.

- Wprowadziliśmy w umowach mechanizm waloryzacji. Regulacja ta pozwala rozdzielić pomiędzy inwestora a wykonawcę ryzyko wynikające ze wzrostu cen materiałów budowlanych i surowców, a także wzrostu kosztów pracy. Wsłuchując się w głosy wykonawców oraz po przeprowadzaniu własnych analiz zmian surowców, PLK zmieniła limit waloryzacji na 10 proc. wartości całego kontraktu - tłumaczy Zieliński.

Dodatkowo w umowach na roboty budowlane przewidziano udzielenie zaliczki na poczet wykonania zamówienia w wysokości do 10 proc. wartości zamówienia. Te rozwiązania sprzyjały zachowaniu płynności finansowej wykonawców na najtrudniejszym, początkowym etapie jej realizacji.

Ponadto w umowach wprowadzono postanowienia przewidujące zapłatę wykonawcy nawet do 90 proc. wartości materiałów budowlanych lub urządzeń jeszcze przed ich wbudowaniem czy zamontowaniem, ale już zakupionych przez wykonawcę i dostarczonych na teren budowy.

W ten sposób wykonawcy otrzymują wcześniej wynagrodzenie za zakupiony materiał, co także sprzyja zachowaniu płynności finansowej wykonawców oraz pozwala wykonawcom zaplanować zamówienia i zakup materiałów z wyprzedzeniem w stosunku do przewidzianych robót.

Do tego PLK obniżyła wadium i wymagane zabezpieczenie należytego wykonania. To jest bardzo ważne dla mniejszych firm.

Spółka prowadzi ponadto dialog z wykonawcami, producentami i dostawcami. Dzięki tym działaniom odpowiedzialny wykonawca, rzetelnie przygotowujący ofertę, ma możliwość znacznej niwelacji ryzyka wzrostu cen i kosztów i rzeczywiście to się dzieje, bo w większości materiały strategiczne dla budowy linii kolejowych tj. szyny, podkłady, tłuczeń, rozjazdy itp., są już na budowach.