KOLĘDA 2020. Skąd się wywodzi zwyczaj przyjmowania księży? Jak się do niej przygotować? Czy kolęda jest obowiązkowa? [28.01.2020]

O księżach odwiedzających domostwa pisał już sam Mikołaj Rej, który wykreował postać wójta krytykującego plebana:

[..] potym bieży po kolędzie / w każdym kącie dzwonić będzie / Więc woła Illuminare / a ty chłopku musisz dare [...]

Jednakże skąd wziął się zwyczaj duszpasterskich wizyt - ciężko jednoznacznie określić.

W starożytnym Rzymie odwiedzano się w styczniowe kalendy, które miały rozpocząć nowy rok. Inna historia nawiązuje to znaczeniowej definicji słowa "kolęda", które to do Polski dotarło za pośrednictwem Czechów i pierwotnie oznaczało pieśń noworoczną.

Kościół zaadaptował te zwyczaje i połączył je z błogosławieństwem domów w uroczystość święta Trzech Króli. Ze względu na to, że w ciągu jednego dnia nie udałoby się odwiedzić wszystkich wiernych - wizyty te rozłożono na czas poświąteczny. W dzisiejszych czasach wizyta duszpasterska to nie tylko błogosławieństwo, ale przede wszystkim spotkanie duszpasterzy z wiernymi. Przygotowanie do takich odwiedzin powinno przebiegać w dwóch wymiarach - duchowym i zewnętrznym przygotowaniu otoczenia.

Poprzez przyjęcie urzędu posługi duszpasterskiej każdy ksiądz na mocy Kodeksu Prawa Kanonicznego ma obowiązek kolędowania. Celem odwiedzin jest wzajemne poznanie się z parafianami:

Proboszcz winien nawiedzać rodziny, uczestnicząc w troskach wiernych, zwłaszcza niepokojach i smutku oraz umacniając ich w Panu, jak również - jeśli w czymś nie domagają - roztropnie ich korygować

((kań. 529 § l KPK)

Wizyta kapłańska składa się z dwóch części - modlitewnej i świeckiej. Najważniejszym punktem odwiedzin kapłańskich jest odczytanie w trakcie kolędy fragmentu Pisma św. o narodzeniu Pana Jezusa oraz odmówienie bogatej w treści modlitwy o błogosławieństwo dla mieszkańców. Po odmówieniu modlitwy Pańskiej następuje odmówienie modlitw wstawienniczych za rodzinę, dzieci i bliskich. Wizycie duszpasterskiej towarzyszą wesołe śpiewy kolędnicze.

Ponadto, istotnym momentem odwiedzin kapłańskich jest poświęcenie domu i mieszkańców.
W drugiej części spotkania następują rozmowy z mieszkańcami.

ZOBACZ TAKŻE: Kolęda kontra koperta. Czas wizyt duszpasterskich

Na wizytę duszpasterską powinniśmy przygotować:

• Stół nakryty białym obrusem
• Krzyż i świece
• Naczynie ze święconą wodą oraz kropidło

Jeśli nie posiadamy w domu święconej wody należy nalać do naczynia czystej wody i przed modlitwą poinformować duszpasterza, że to zwykła, nieświęcona woda. W takim przypadku ksiądz ją poświęci przed błogosławieństwem osób i mieszkania.

Dosyć popularnym zwyczajem jest też umieszczenie obok krzyża Biblii i zeszytów do religii, jeśli oczywiście w domu mieszkają dzieci. Często ksiądz "sprawdza" i podpisuje taki zeszyt. Wizyta kapłana wiąże się także z otrzymaniem drobnych upominków w postaci obrazków świętych.

Do głównych celów kolędy należą: wspólna modlitwa księdza wraz z parafianami w ich domach, poświęcenie domu oraz błogosławieństwo dla rodziny na cały rok. Ponadto, odwiedziny te są doskonałą okazją do bliższego poznania się między kapłanami i parafianami, rozmowy na tematy rodzinne i duszpasterskie oraz przedstawienia programu duszpasterskiego na najbliższy rok.

Obecnie kolęda wśród wielu budzi niemałe kontrowersje. Wielu uważa, że wizyta kapłańska ma głównie na celu zebranie tzw. kopert i szybkie odprawienie modłów. Warto wspomnieć, że problem ten obecny jest nie tylko w Polsce. Dlatego też, np. we Włoszech aby uniknąć podobnych oskarżeń, kapłani udają się tylko do tych domów, do których zostali zaproszeni za pośrednictwem kancelarii parafialnej.

Kolęda nie należy do zwyczajów obowiązkowych. Jeśli mieszkaniec domu, do którego drzwi pukają ministranci, nie jest wierzący - nie ma obowiązku zapraszania duchownego do środka.

ZOBACZ TAKŻE: Puk, puk. Kolęda! Jak przygotować się do wizyty księdza?