Klaps pokazuje bezradność [ROZMOWA]

Jakie są rodzaje przemocy?
Ze względu na sposoby i formy jej przejawiania, przemoc wobec dzieci podzielono na cztery rodzaje: przemoc fizyczną, psychiczną, zaniedbywanie dziecka, wykorzystywanie seksualne.

Czym przejawia się przemoc wobec dzieci. Mowa tu o klapsach czy innych karach cielesnych?
Trudno w jednym zdaniu wskazać wszystkie przejawy stosowania przemocy u dzieci. Przemocą fizyczną, oprócz tych oczywistych jak bicie, mogą być: szturchanie, popychanie dziecka, szarpanie, ściskanie za szyję, czy zatykanie ust, ale również przysłowiowy klaps. Przejawem stosowania przemocy psychicznej jest poniżanie dziecka, ośmieszanie, świadome lub nie, odrzucanie emocjonalne dziecka, niezaspokajanie podstawowych potrzeb, agresja słowna, zastraszanie, stosowanie pogróżek, szantażu, manipulowanie, wywoływanie poczucia winy, nadopiekuńczość. Przemoc seksualna przejawia się włączaniem dziecka w aktywność seksualną, która jest niezgodna z normami prawnymi lub obyczajowymi danego społeczeństwa. No i ostatni rodzaj przemocy wobec dzieci, który często przez dorosłych w ogóle nie jest definiowany jako przemoc, to zaniedbywanie dziecka. Przejawia się takim postępowaniem dorosłych jak niezaspokajanie potrzeb fizycznych dziecka, zaniedbywaniem żywieniowym, zdrowotnym, edukacyjnym, emocjonalnym oraz brakiem wystarczającej opieki i troski.

Jakie skutki może mieć przemoc fizyczna? Wiele osób, szczególnie ze starszego pokolenia, nie widzi nic złego w „klapsach”, co więcej - uważają, że sami dostawali je od rodziców i dzięki temu wyrośli na porządnych ludzi. Co Pani sądzi na temat takich przekonań?
Skutki stosowania przez dorosłych przemocy wobec dzieci są różne, ale zawsze ze szkodą dla dziecka zarówno fizyczną, jak też psychiczną. Niezależnie od rodzaju przemocy występują zawsze skutki emocjonalne, które często na całe życie lub na wiele lat zostawiają następstwa w psychice dziecka, a i później osoby dorosłej. My dorośli mamy przekonanie, że „jeden klaps” nie zaszkodzi dziecku. Przekonanie to jest złudne, bo często jest początkiem łańcucha negatywnych zachowań dorosłych wobec dzieci i daje dalsze przyzwolenie na stosowanie innych kar. A tak naprawdę my dorośli swoim przysłowiowym klapsem pokazujemy swoją bezradność wychowawczą wobec dziecka, ale niestety mamy problem z przyznaniem się do tego faktu. Stosując kary wobec dziecka czujemy nad nim władzę. Jest to względnie łatwy sposób podporządkowania sobie dziecka, niestety niewychowawczy. Klaps tresuje dziecko, natomiast, rozmowa, pokazanie konsekwencji jego zachowania czy działania - wychowuje dziecko.

Jak można rozpoznać, że dziecko jest krzywdzone przez rodziców? Jak rozpoznać, że jest wykorzystywane seksualnie?
Objawami stosowania przemocy fizycznej są zewnętrzne obrażenia jak złamania, siniaki, rany cięte, poparzenia, czy obrażenia wewnętrzne. Stosowanie przemocy psychicznej i seksualnej zawsze ma wpływ na prawidłowy rozwój emocjonalny dziecka. Rozpoznawanie jest trudne i wymaga odwagi, rozsądku i delikatności w podejmowanych działaniach. Nigdy nie można lekceważyć żadnych symptomów u dzieci, które w krótkim czasie uległy zmianie. Objawami mogącymi świadczyć, iż wobec dziecka stosowano którąś z form przemocy może być podejmowanie przez nie ryzykownych zachowań takich jak: używanie alkoholu, środków odurzających, ryzykowne kontakty seksualne, jak też pogorszenie jakości nauki, ucieczki ze szkoły i domu, nieadekwatne do wieku zachowanie, wykazywanie zaburzeń jedzenia, opóźnienie w rozwoju fizycznym bądź emocjonalnym, moczenie bądź zanieczyszczenie kałem. Dziecko może samookaleczać się, mieć problemy ze snem lub mieć objawy hipochondrii, histerii, obsesji lub fobii. Dziecko zawsze swoim zachowaniem mimo milczenia woła o pomoc, dlatego tak ważne jest odczytywanie zachowań dziecka, które uległy zmianie. Musimy jednak pamiętać, iż wymienione objawy nie muszą zawsze świadczyć o stosowaniu przemocy wobec dziecka, ale nie można ich lekceważyć.

Czy powinniśmy reagować, jeśli np. widzimy w sklepie agresję rodziców wobec dziecka?
To jest zawsze trudne. Oczywiście musimy potrafić wyważyć, zachowanie rodziców jako postawę konsekwentności od zachowania agresywnego. Oczywiście jeżeli widzimy agresję powinniśmy reagować i zwracać uwagę rodzicom.

Co zrobić, kiedy to dziecko jest agresywne np. wobec rodziców czy rodzeństwa?
Przemoc zawsze jest przemocą, niezależnie czy dorosłych wobec dzieci czy dzieci wobec rodziców. Takie sytuacje mogą wprowadzać rodziców w poczucie winy, które często blokuje podejmowanie działań mogących zmienić taką sytuację. Ważne jest, aby otoczyć rodzinę wsparciem. Życzliwa, nieoceniająca rozmowa może pomóc rodzinie przezwyciężyć trudności. Takiego rodzaju wsparcie można uzyskać m.in. w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie - Punkt Interwencji Kryzysowej, Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej czy w Ośrodku Pomocy Społecznej znajdującym się na terenie gminy. Jako obserwatorzy powinniśmy reagować z wyczuciem i w przypadku wątpliwości zgłaszać się po pomoc do instytucji.

Czemu ma służyć 19 dni Kampanii Przeciwko Przemocy i Krzywdzeniu Dzieci i Młodzieży?
Jak zawsze każda kampania ma zwrócić uwagę na występujący problem. W dalszym ciągu, mimo coraz większej świadomości społecznej, przemoc wobec dzieci jest tematem tabu, a statystyki są zatrważające. Zespół ds. Pieczy Zastępczej działający w PCPR w Kościerzynie w codziennej pracy niestety styka się z dziećmi krzywdzonymi, które są objęte pieczą rodzin zastępczych. Dlatego też postanowiliśmy w partnerstwie z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Kościerzynie oraz MOPS w Kościerzynie zaakcentować ten ważny społeczny problem i włączyć się w realizowanie Kampanii zainicjowanej przez fundację „Po Drugie”. Kampania 19 dni Przeciwko Przemocy i Krzywdzeniu Dzieci i Młodzieży jest jednym z elementów Powiatowej Kampanii Rodzicielstwa Zastępczego „Dajmy Siebie Innym”, której głównym celem jest poszukiwanie kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej m.in. dla dzieci, które w swoich rodzinach biologicznych doznały krzywdzenia. Problem krzywdzenia dzieci w Polsce nie jest problemem marginalnym. Jak pokazuje ogólnopolska diagnoza przeprowadzona przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę, 3 na 10 dzieci w Polsce doświadczyło przemocy ze strony dorosłych, a co 7 dziecko doświadczyło wykorzystywania seksualnego. Kampania miała być pretekstem do podjęcia rozmowy na temat krzywdzenia dzieci i młodzieży i tak się stało. Mamy już pozytywny odzew z instytucji i od osób prywatnych, które przyłączyły się do naszych działań.

Jakie działania podejmowano?
W związku z Kampanią w takich miejscach jak: PCPR, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Starostwo Powiatowe, Urząd Miasta, Kino Remus, Komenda Powiatowa Policji, Wydział Komunikacji, Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna, Przychodnia Medicenter, NZOZ Przychodnia oraz Szpital Specjalistyczny, pojawiły się niebieskie postacie - banery z informacjami dotyczącymi miejsc, w jakich można szukać pomocy, gdzie można dowiedzieć się, w jaki sposób reagować, kiedy jest się świadkiem krzywdzenia dzieci. 18 listopada, w przeddzień Międzynarodowego Dnia Zapobiegania Przemocy Wobec Dzieci, pracownicy tych instytucji mieli przypiętą pomarańczową wstążkę - symbol kampanii. Kolor pomarańczowy jest kolorem ostrzegawczym. Ponadto w ramach Kampanii organizowaliśmy także warsztaty dla młodzieży PZS nr 2 w Kościerzynie dotyczące odpowiedzialnego rodzicielstwa, rozmawialiśmy z młodzieżą o tym, co można robić, aby nie krzywdzić swoich dzieci. 30 listopada odbędą się natomiast warsztaty dla pedagogów szkolnych uczestniczących w spotkaniach grupy wsparcia, która działa przy Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Spotkanie dotyczyć będzie rozpoznawania krzywdzenia, zaniedbania wobec dzieci i młodzieży z uwzględnieniem tegorocznego hasła kampanii: walka z głodem i niedożywieniem. Zachęcamy do rozmowy o tym niezwykle ważnym problemie społecznym, jakim jest krzywdzenie i przemoc wobec dzieci i młodzieży oraz do sięgania po materiały, które przygotowaliśmy.