Kibol, czyli złe zależności

Tam przede wszystkim chciano to zrobić. Chcieli tego wszyscy: władze, kluby, normalni kibice. Co zrobiono? Po pierwsze, zidentyfikowano i wyrzucono dożywotnio ze stadionów ich przywódców. To w nich socjologowie upatrują największe zło, bo do nich lgną pozostali kibole. Na Wyspach Brytyjskich najpierw rozprawiono się z nimi, by później kształtować relację między klubami i kibicami.

Równocześnie, po roku 1989, kiedy to na stadionie Hillsborough zginęło 96 kibiców, wprowadzono w życie reformę stadionową. W Anglii na autorów rozrób na stadionie lub wokół niego czekają drastyczne kary. Na Wyspach dostaje się za to dożywotni zakaz stadionowy, który policja potrafi wyegzekwować, a do tego około 8000 funtów kary. Bardzo mocno piętnowane są kluby za brak bezpieczeństwa na stadionach. To na nich spoczywa obowiązek jego zapewnienia i jeśli klub tego nie zrobi, płaci karę w wysokości ponad 100 tysięcy funtów.

W Anglii od wprowadzenia reformy przez rząd Margaret Thatcher awantury na stadionach czy wokół nich można policzyć na palcach jednej ręki. Chuliganom to po prostu przestało się opłacać, a kluby zaczęły systematycznie budować nowe relacje z kibicami, po części wymieniając ich społeczną strukturę. Pomogły w tym pieniądze sponsorów, które szerszym strumieniem popłynęły do klubów, po tym jak państwo poradziło sobie z problemem chuligaństwa na stadionach. Za te środki zaczęto budować nowoczesne obiekty, na których każdy znalazł miejsce dla siebie. Nie bez znaczenia był też poziom sportowy, prezentowany przez piłkarzy ligowych klubów i reprezentację. Dzięki temu wszystkiemu pójście na mecz przestało być jedynie pretekstem do tego, by rozrabiać na stadionie czy pokazać siłę swojej grupy.

Dziś, po latach, od kiedy zaczęto w Wielkiej Brytanii walczyć z chuliganami, w dobrym tonie jest tam być kibicem piłkarskim. Ubrać klubową koszulkę lub szalik i wraz z rodziną iść na mecz piłkarski. Kiedy patrzy się na trybuny brytyjskich stadionów, odnosi się wrażenie, że tam kibicem jest niemal każdy. Obok starszej pani z wnukiem siedzi wytatuowany jegomość i razem zgodnie kibicują. Jedynym przejawem buntu są sporadyczne wbiegnięcia na murawę... golasów.
Dlaczego w Polsce na razie nie jest to możliwe? Jest co najmniej kilka powodów. Nie bez znaczenia są kwestie mentalności narodowych. Pragmatyzm nie jest - jak wiadomo - naszą mocną stroną. Od kilkunastu lat panuje u nas coś w rodzaju społecznego przyzwolenia, zaledwie pogrożenia palcem kibolom przez państwo i policję za awantury, których kilkanaście lat temu - trzeba przyznać - było znacznie więcej.

Być może to uśpiło trochę dotychczasowe działania czy raczej powodowało ich brak. Bo trudno za takie uznać zakazy stadionowe, wydawane ludziom, których wcześniej zidentyfikowano jako chuliganów. Co z tego, że w Polsce takich zakazów jest około 2 tysięcy, skoro zaledwie dziesiąta ich część została wystawiona przez kluby piłkarskie, a cała reszta jest wynikiem wyroków sądowych. Jeszcze gorszą rzeczą jest to, że zakazy stadionowe nie są egzekwowane. W Polsce kibic nie musi się go obawiać, tak jak obawiają się ich kibice w Anglii, bo polski kibic wie, że kara za niezgłoszenie się na komisariacie policji w godzinie meczu jest mało prawdopodobna. Policja tłumaczy, że nie ma możliwości (brak ludzi), by tego dopilnować. Za wbiegnięcie na boisko kary nie ma, a sądy zazwyczaj uniewinniają chuliganów ze względu na znikomą szkodliwość czynu. Na stadionie nie wyłapuje się kiboli, bo wielu z ochroniarzy to ich koledzy z siłowni czy trybun stadionu.
W Polsce musimy najpierw uporać się z problemem podobnych zależności. Najbardziej jaskrawym przykładem jest sytuacja w Lechu Poznań, gdzie we władzach Stowarzyszenia "Wiara Lecha" zasiadają zaufani ludzie prezydenta Ryszarda Grobelnego i urzędnicy miejscy. W Warszawie władze Legii poszły na ustępstwa w relacjach z kibicami, bo wiedziały, że zbojkotowanie przez nich meczów to straty i fatalny wizerunek marketingowy.

Wydarzenia w Bydgoszczy po finale Pucharu Polski zdenerwowały premiera Donalda Tuska. Okazało się, że na rok przed największą imprezą sportową państwo nie radzi sobie z kilkusetosobowymi grupami kiboli. A co będzie, kiedy do Polski na Euro 2012 przyjedzie kilkadziesiąt tysięcy kibiców z innych krajów?

Zamknięcie stadionów to jednak tylko doraźne rozwiązanie. Rząd pokazując, jak stanowcze kroki podejmuje, wylewa dziecko z kąpielą, karząc normalną większość polskich kibiców. Opozycja piętnuje to tylko dlatego, że można na tym zbić polityczny kapitał. Ani jedno, ani drugie nie przybliża nas do rozwiązania problemu.