Kaszubi doczekali się alfabetu Braille’a. Stworzył go… programista z Kalifornii

Być może już niedługo zaczną być drukowane pierwsze teksty dla niewidomych po kaszubsku. Wszystko za sprawą Harrisa Mowbray’a, który stworzył alfabet Braille’a dla języka kaszubskiego. Jak to się stało, że Amerykanin skierował swoje zainteresowania na takie właśnie tory?

Harris przyznaje, że wszystko zaczęło się w lutym 2020 r., kiedy postanowił studiować przez jeden semestr na Uniwersytecie Jagiellońskim.

- Po trzech tygodniach musiałem jednak wrócić z racji na pandemię, ale nadal miałem zajęcia online. Musiałem na nie wstawać o 4 rano z powodu dziewięciogodzinnej różnicy czasu w stosunku do Kalifornii. Na jednym z zajęć pracowałem nad projektem dotyczącym języka kaszubskiego i śląskiego etnolektu – mówi Harris.

Ale to dopiero początek historii. Jesienią ub. roku przygotowywał pracę lingwistyczną dla plemienia rdzennych Amerykanów. Robiąc to zdał sobie sprawę, że nie ma dla ich języka alfabetu Brailla, więc sam opracował taki alfabet.

- Kilka miesięcy później uświadomiłem sobie, że w wielu językach na całym świecie brakuje alfabetu Braille'a, w tym kaszubskiego i śląskiego, dlatego w styczniu 2021 roku stworzyłem standardy Braille'a właśnie dla alfabetu śląskiego i kaszubskiego – tłumaczy.

Na pytanie o to, czy praca nad alfabetem Braille’a dla j. kaszubskiego była trudna, Amerykanin odpowiada tak: - Zarówno alfabet kaszubski, jak i śląski mają wiele samogłosek, które nie są w języku polskim, takich jak „Ô, „Ô” i „Ù”. Nie było to szczególnie trudne, ale był to jeden z pierwszych alfabetów Braille'a, które stworzyłem, po języku Słowian Łużyckich. Kiedyś pracowałem nad tym całkowicie ręcznie, ale teraz napisałem program, który mi pomaga, więc zajmuje to stosunkowo niewiele czasu.
Co ciekawe, Harris od czasu rozpoczęcia swojego projektu w styczniu utworzył już około dwa tuziny alfabetów Braille’a. Jak dotąd tylko cztery zostały zaakceptowane przez odpowiednie instytucje. Czy uda się w przypadku kaszubskiego?

- Taki jest plan. Muszę tylko przebrnąć przez fale biurokracji z tym związanej, aby mój standard został uznany za oficjalny. Chciałbym, aby moje standardy były stosowane w literaturze kaszubskiej i śląskiej, po to, umożliwić niewidomym Kaszubom i Ślązakom czytanie w ich języku. Mam też prototypy alfabetu romskiego i łemkowskiego, z którymi chciałbym później pomóc - podkreśla Harris.

Według źródeł dostępnych dla Harrisa, nikt dotąd nie podjął się próby stworzenia alfabetu Braille’a dla Kaszubów.
- Nikt nigdy nie powiedział mi aby istniał system Braille’a dla języka kaszubskiego. Osobiście nie dziwię się temu. Istnieją języki w których komunikują się miliony użytkowników, a im też brakuje alfabetu Braille’a – mówi.

Jak to się stało, że u programisty pojawiły się zainteresowania lingwistyczne? Harris zawsze wierzył, że rozwój technologii pozwoli zmniejszyć przeszkody wynikające z różnic językowych. Ale informatyka i lingwistyka to nie jedyne jego zainteresowania. Jest także wielkim miłośnikiem matematyki. Jego ścisły umysł pozwala mu spojrzeć na językowe dylematy z innej perspektywy.