Inicjatywa Trójmorza wpłynie na wzrost gospodarczy w Europie Środkowo- Wschodniej

Jak wynika z raportu PwC i Atlantic Council „Droga przyszłości - rozwój infrastruktury transportowej w Europie Środkowo-Wschodniej” (ang. The Road Ahead - CEE transport infrastructure dynamics), kraje Europy Środkowo-Wschodniej połączone szlakami pomiędzy Morzem Bałtyckim, Adriatyckim i Czarnym stanowią 28 proc. terytorium Unii Europejskiej, 22 proc. jej ludności, ale jedynie 10 proc. PKB. Region ten zmaga się z wieloma wyzwaniami, z których najpoważniejszym jest finansowanie infrastruktury transportowej. Potrzeby są bardzo duże, bo pomimo wydanych na ten cel w ostatnich latach ponad 150 mld euro z funduszy strukturalnych UE i dodatkowego finansowania z Europejskiego Banku Inwestycyjnego, do 2025 wymaganych jest kolejne 615 mld euro.

Odpowiedzią na tego typu wyzwania może być Inicjatywa Trójmorza, stwarzająca szansę na znalezienie wspólnych rozwiązań w zakresie ułatwiania inwestycji i rozwoju w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Jednym z głównych celów Inicjatywy jest nawiązanie bliskich połączeń między krajami wzdłuż korytarza Północ – Południe, a infrastruktura transportowa jest jednym z kluczowych elementów takiego korytarza. Raport PwC i Atlantic Council stanowi analizę obecnej sytuacji w tym obszarze, z uwzględnieniem kontekstu politycznego, regulacyjnego i finansowego, oraz szereg rekomendacji, które mogą przyspieszyć rozwój.

- Pomimo postępu w ostatnich latach, w Europie Środkow0-Wschodniej nadal istnieje zapotrzebowanie na efektywniejszą i nowoczesną infrastrukturę transportową, aby wspierać nasze aspiracje związane z rozwojem. W ciągu najbliższych 5 lat spodziewany jest wzrost rynku budowlanego w regionie na poziomie 3,1 proc., to więcej niż w Europie Zachodniej. Aby ten scenariusz się spełnił, musimy nadal przyciągać inwestycje, zarówno ze źródeł publicznych, jak i prywatnych. Istnieje kilka przykładów prywatnych inwestorów podejmujących istotne projekty w zakresie infrastruktury transportowej w naszym regionie. Niemniej jednak, Europa Środkowo-Wschodnia jest postrzegana jako bardziej ryzykowna dla inwestycji niż Europa Zachodnia, dlatego tak ważne jest przygotowywanie projektów o zrównoważonym wskaźniku zwrotu ryzyka. Dotyczy to wszystkich krajów regionu, a inicjatywy takie jak Inicjatywa Trójmorza mogą przynieść wzrostu zaufania w oczach inwestorów, wykazując wspólną wizję i wolę podejmowania dużych projektów – mówi Agnieszka Gajewska, partner w PwC, lider zespołu Capital Projects and Infrastructure w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.

Po wielu dekadach niedoinwestowania, region Europy Środkowo-Wschodniej dokonał w ostatnich latach bezprecedensowych postępów w rozwoju infrastruktury: w ciągu ostatnich 20 lat zbudowano ok 5 600 kilometrów nowych autostrad. Kluczową rolę odegrała w tym zakresie Unia Europejska: ponad 150 mld euro zostało zainwestowanych z funduszy strukturalnych, dodatkowe środki pochodziły z programu „Łącząc Europę” oraz z Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Ponadto inwestorzy prywatni zainwestowali miliardy euro w kluczowe projekty transportowe w Polsce, na Słowacji, na Węgrzech i w Chorwacji.

Raport szczegółowo omawia pięć kluczowych korytarzy transportowych, które mają odegrać istotną rolę w połączeniu regionu Trójmorza (Morze Północne - Morze Bałtyckie, Morze Bałtyckie – Adriatyk, Ren - Dunaj, Wschód / wschodnia część regionu Morza Śródziemnego, Morze Śródziemne). Aby ukończyć realizację ponad 2 tys. projektów w obrębie tych korytarzy, potrzebne jest 384 mld euro.

Obecnie obywatele „starej Unii” mogą korzystać średnio z dwukrotnie większej liczby kilometrów autostrad niż mieszkańcy krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Dlatego zdaniem autorów raportu tak ważne jest zbudowanie skutecznego procesu finansowania infrastruktury transportowej i wyeliminowanie różnicy pomiędzy Wschodem a Zachodem Europy.

- Różnicę pomiędzy Wschodem a Zachodem Europy, szczególnie w obszarze infrastruktury, dostrzegają także liderzy biznesowi w naszym regionie, którzy podkreślają, że nieodpowiednia infrastruktura jest istotną barierą dla wzrostu gospodarczego. Inicjatywa Trójmorza oferuje realne możliwości zniwelowania tej luki. Dzięki inwestycjom infrastrukturalnym Inicjatywa Trójmorza zapewni wzrost zamożności i ekonomicznej odporności regionu Europy Środkowo-Wschodniej. Dla całej Europy oznacza to większą zdolność do współpracy ze Stanami Zjednoczonymi w zakresie rozwiązywania globalnych wyzwań ekonomicznych i tych dotyczących bezpieczeństwa– mówi Michał Kobosko, dyrektor polskiego oddziału Atlantic Council.

Jaka będzie wyglądała infrastruktura transportowa w Europie Środkowo-Wschodniej w przyszłości? Zgodnie z danymi zebranymi w raporcie, obecnie nie istnieje 75 proc. infrastruktury, która będzie istnieć w 2050 r. Nowe technologie będą miały wpływ nie tylko na sposób projektowania, budowania i utrzymania infrastruktury transportowej, ale również na zapotrzebowanie na usługi transportowe. To sugeruje, że regionalne podejście do wyzwań związanych z rozwojem infrastruktury daje największą szansę na skuteczność i sukces, a Inicjatywa Trójmorza może odgrywać tu kluczową rolę.

O Inicjatywie Trójmorza

Inicjatywa Trójmorza stwarza dla krajów regionu Europy Środkowo-Wschodniej możliwość integracji z Unią Europejską poprzez wzmocnienie więzi politycznych, ułatwienie współpracy transgranicznej oraz umożliwienie realizacji dużych, ponadregionalnych projektów, które będą wspierać trwały wzrost gospodarczy. Inicjatywa obejmuje 12 państw członkowskich Unii Europejskiej między Morzem Bałtyckim, Adriatykiem i Morzem Czarnym.