Historia Zespołu Pieśni i Tańca Żuławiacy. Folklor na żuławskiej ziemi | ZDJĘCIA

Od początku powstania zespół posiadał różne nazwy, które kilkakrotnie były zmieniane. To wiązało się ze zmianą na stanowisku instruktora prowadzącego zespół. W historii zespołu z Nowego Dworu Gdańskiego był taki czas kiedy został on połączony w 1973 roku z zespołem Pieśni i Tańca Żuławy z Nowego Stawu. Wspólne funkcjonowanie połączonych zespołów kończy się w 1976 roku.

Zespół został reaktywowany w 1987 roku. Ówczesny dyrektor Ośrodka Kultury Zygmunt Proniewicz uważał, że grupa powinna w swej twórczości powrócić i nawiązać do dorobku wypracowanego przez działający wcześniej Zespół Pieśni i Tańca „Żuławy.”

Największy wpływ na funkcjonowanie zespołu - dobór tańców, choreografię, stroje mieli instruktorzy, którzy prowadzili zespół. Na początku dojeżdżali oni z Gdańska. Zespół najaktywniej ćwiczył w okresie letnim, co związane było z funkcjonowaniem mostu pontonowego, który umożliwiał dotarcie z Gdańska do Nowego Dworu.

Od początku zawiązania się zespołu jego główny trzon stanowili mieszkańcy Nowego Dworu Gdańskiego. Były to osoby pracujące, a nie uczniowie szkół średnich. Wynikało to z faktu, że wówczas w szkołach były prowadzone zajęcia pozalekcyjne i kółka zainteresowań, dlatego kładziono nacisk, aby młodzież szkolna właśnie tam uczestniczyła aktywnie w zajęciach.

Dopiero następne lata przyniosły inne spojrzenie na uczestniczenie młodzieży w zajęciach Zespołu Pieśni i Tańca "Żuławiacy". Z czasem zaczęła ona wypełniać przestrzeń w zespole, ponieważ jej dorośli uczestnicy często zakładali rodziny, wyjeżdżali w inne regiony kraju lub pracowali w takich godzinach, które uniemożliwiały im udział w próbach.

Podczas wielu lat funkcjonowania zespołu zmieniała się ilość osób uczestniczących w zajęciach, ale zawsze w składzie więcej było dziewcząt niż chłopców.

Przez dziesiątki lat swojego istnienia zespół występował na wielu uroczystościach, godnie reprezentując Żuławy. Szczególnie ważne były występy w rodzinnym mieście. Tu bowiem zespół prezentował się między innymi na uroczystych rocznicach z okazji powstania Domu Kultury lub tradycyjnych, corocznie organizowanych przez miasto, dożynkach i Dniach Żuław. Na terenie Żuław zespół występował na uroczystościach między innymi w Kmiecinie, Stegnie, w Marzęcinie i Ostaszewie.

Brał udział również w Święcie Młodości i Dożynkach Centralnych. W latach 70- ty ubiegłego wieku wystąpił w kilku ważnych uroczystościach m.in.

• 1973 – otwarcie w Kiezmarku mostu na rzece w Wiśle
• 1974 - wodowanie i chrzest statku „Żuławy”
• 2005 - 50-lecie Ochotniczej Straży Pożarnej w Mikoszewie
• 2005 - otwarcie świetlicy w Lubieszewie

Na początku funkcjonowania Zespołu Pieśni i Tańca największym wyróżnieniem był udział w Dożynkach Centralnych w Warszawie. Miesiące prób i piękny układ choreograficzny został doceniony. W następnych grupa zaprezentowała w 1967 r. widowisko regionalne "Żuławy", a następnie ,„Wesele Żuławskie”.

Zespół kilkakrotnie prezentował swoje umiejętności podczas spotkań miast partnerskich w Swietłyj i Hennef.

Występy na folklorystycznych festiwalach i przeglądach to nagrody i wyróżnienia m.in.

• Festiwal Zespołów Folklorystycznych Polski Północnej
• Spotkanie z Folklorem Żuław
• I Powiatowym Przeglądzie Zespołów Tanecznych o „Wstęgę Tugi”
• XXIII Regionalnych Prezentacjach Artystycznych Zespołów Wiejskich

W 2006 roku na prośbę członków Zespołu Pieśni i Tańca Burmistrz Nowego Dworu Gdańskiego wyróżnił i przyznał Nagrodę Burmistrza następującym instruktorom: Krystynie Binert, Tadeuszowi Błaszczykowi, Tomaszowi Siekluckiemu.

Zespół, który powstał przy Żuławskim Ośrodku Kultury, wykonywał pieśni i tańce z różnych regionów Polski. Były to m.in. tańce łowickie, kaszubskie oraz narodowe jak kujawiak czy krakowiak.

W latach 60 – tych ubiegłego wieku próbowano stworzyć repertuar związany z regionem żuławskim. To w tym czasie powstały piosenki „Żuławy, ach Żuławy”, „Walc żuławski”, „Żuławskie wierzby”, których autorem był Jacek Jokiel, a muzykę skomponował Antoni Sutowski.

Wielkim wydarzeniem było widowisko przygotowane w 1967 r. pt. „Żuławy”.

Całość przedstawienia opierała się historii Żuław od 1939 roku i przedstawiała m.in. historię osadnictwa i zagospodarowania terenu, poruszała problematykę więźniów, zawierała wiele aspektów folklorystycznych. Widowisko przygotowane z wielkim rozmachem miało na celu przedstawienie problemów, ale przede wszystkim osiągnięć związanych z okazji 25 – lecia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

W 2004 r. instruktorzy pracujący z Zespołem Pieśni i Tańca stworzyli „Suitę Żuławską”. Suita to próba połączenia tradycji narodowej opartej na motywach muzycznych i zjawisk kulturowo – folklorystycznych występujących na terenie Żuławach.
Tekst do „Suity" napisał Tadeusz Błaszczyk, a muzykę skomponował Tomasz Sieklucki. Jak poinformował autor utworów „Tekst jest typowo użytkowy i można go przetwarzać według potrzeb. Pieśni może wykonywać chór, zespół czy też soliści”.
T. Błaszczyk, napisał słowa do czterech skomponowanych utworów, nadając im, podobnie jak A.Vivaldi, nazwy czterech pór roku i tak powstały: Wiosna – Walczyk wiosenny, Lato – Polonez żniwny, Jesień – Na Żuławach jesień, Zima – Kujawiak na nizinie.

Instruktorzy prowadzący zespół od początku tworzyli choreografie do tańców regionalnych i narodowych. Uczestnicy warsztatów tanecznych uczyli się więc: krakowiaka, oberka, poloneza, mazura i kujawiaka.

Przez wiele lat zespół prowadziła choreograf Krystyna Binert, która wcześniej była wieloletnim członkiem zespołu.
Pod jej kierownictwem został stworzony taki styl tańca, który przez „tempo, przemieszczanie się tancerzy, rozmieszczenie akcentów, wykonywane ruchy rąk” był rozpoznawalny i kojarzony z Żuławami.

Zespół, który powstał w latach 50 – tych nie posiadał charakterystycznego stroju ludowego tych ziem. Wynikało to z faktu, że mieszały się tu wpływy kultury niemieckiej, holenderskiej oraz sąsiednich regionów.

W początkowym okresie występów wypożyczano stroje charakterystyczne dla innych regionów m.in. stroje krakowskie. Przez lata dążono do opracowania stroju właściwego dla terenu Żuław.

Taki strój powstał w latach 70 – tych XX wieku.

Jednym z motywów haftowanych na dziewczęcych bluzkach i męskich surdutach był wzór róży. Motyw ten został ściągnięty ze skrzyń żuławskich zgromadzonych w Muzeum Żuławskim.

Zespół Pieśni i Tańca „ Żuławiacy " od początku swego istnienia związany był z Żuławskim Ośrodkiem Kultury, który sfinansował dla niego m.in. stroje estradowe. Wyjazdy na występy w Polsce również pokrywał Ośrodek Kultury, a czasami część wydatków pokrywali jego członkowie.

Natomiast wyjazdu za granicę, do miast partnerskich były sponsorowane przez Burmistrza Nowego Dworu Gdańskiego.

Żuławy to nietypowo region bez historycznych korzeni żuławskiego folkloru. Regionalny zespół, występujący nie tylko lokalnie, to szansa na stworzenie i propagowanie kultury ludowej społeczeństwa.

W dobie masowej kultury, propagowanej przez środki masowego przekazu, w dobie bylejakości i tandetnej szmiry artystycznej, dobrze poprowadzony lokalny Zespół Pieśni i Tańca, bazujący na dobrych wzorach polskich tańców narodowych byłyby żuławską perełką.

Za udostępnienie zdjęć oraz ciekawe wspomnienia redakcja dziękuje pani Krystynie Binert.