Genów nie da się oszukać. Dlatego trzeba się badać! RAK. FAKTY I MITY Prof. Jacek Jassem o mitach na temat metod leczenia raka

Rozmawiała: Dorota Abramowicz
Produkcja: Tomasz Kubik, Szymon Szewczyk

Współczesna medycyna od kilkudziesięciu lat prowadzi nierówną walkę o leczenie, które skutecznie wyeliminowałoby problem nowotworów. Pojawiają się sukcesy, takie jak w przypadku szczepionek na wirusa HPV eliminującej jedną z przyczyn rozwoju raka szyjki macicy czy nowoczesnych terapii molekularnych, które blokują nowotworzenie. Cały czas jednak pacjenci borykają się z szeregiem nowotworów, które wymykają się farmakoterapii. Powoduje to, że teorie niekonwencjonalne o nieuzasadnionej naukowo skuteczności, stają się popularne. O największe mity i półprawdy medyczne zapytaliśmy jednego z najbardziej wpływowych i rozpoznawanych onkologów w naszym kraju.

Dorota Abramowicz: Popularne powiedzenie mówi - genów nie oszukasz. Co możemy zrobić jeśli w naszej rodzinie występowały choroby nowotworowe.

Prof. Jacek Jassem: To jest rzecz, na którą jesteśmy skazani. My dostajemy 50 procent garnituru genów od mamusi, 50 procent od tatusia. Tak było zawsze. Te geny mogą być rzeczywiście zmutowane. Część tych mutacji może być przyczyną zwiększonego ryzyka zachorowania na nowotwór. Takim genem, o którym większość ludzi słyszała, to jest gen BRCA1, który powoduje zwiększone ryzyko raka piersi i raka jajnika. Wiele osób dowiedziało się o tym przy okazji choroby Angeliny Jolie, która wykonała profilaktyczne usunięcie obu piersi, aby zmniejszyć ryzyko. A później usunięcie obu jajników.

Takim genem, o którym większość ludzi słyszała, jest gen BRCA1

Niewielka część nowotworów związana jest z nosicielstwem mutacji pewnych genów. Ci ludzie nie mają innych możliwości jak - po pierwsze bardzo często poddawać się badaniom kontrolnym i dla każdej z tych sytuacji jest określony schemat, który ma międzynarodowe dowody naukowe i wiadomo, że jeżeli jest nosicielka mutacji BRCA1, to ona musi częściej wykonywać badania obrazowe piersi, niż normalną mammografię, którą wykonujemy w celach przesiewowych co dwa lata. Te kobiety mają też badania ginekologiczne połączone z ultrasonografią, żeby zobaczyć czy nie ma raka jajnika. Badamy również markery nowotworowe, w związku z tym one mają specjalne programy.

Gdy ktoś jest nosicielem, to im dalsze pokrewieństwo tym mniejsze ryzyko, że to nosicielstwo ma ktoś z rodziny.

Badamy również członków tej rodziny na nosicielstwo, bo jak powiedziałem, to że ktoś jest nosicielem to im dalsze pokrewieństwo tym mniejsze ryzyko, że to nosicielstwo ma ktoś z rodziny. Tych ludzi poddajemy badaniom genetycznym, żeby zobaczyć czy są nosicielami. To jest jedna rzecz, którą możemy zrobić, czyli wzmożona czujność.

Teoretycznie każdy nowotwór, albo prawie każdy, może mieć podłoże dziedziczne. To że ktoś jest nosicielem, to im dalsze pokrewieństwo tym mniejsze ryzyko, że to nosicielstwo ma ktoś z rodziny.

Druga rzecz to jest pewna profilaktyka. Profilaktyka farmakologiczna, czyli przyjmowanie leków, które zmniejszają ryzyko, jest czasem stosowana w odniesieniu np. do raka piersi. Ma swoje plusy i minusy - nie jest to metoda powszechna. To jest akurat leczenie hormonalne, które ma zmniejszyć to ryzyko. Taką, powiedziałbym dosyć radykalną metodą, ale która w największym stopniu zmniejsza to ryzyko - to jest właśnie pozbycie się narządów, w których może się rozwinąć rak.

Czy każdy rodzaj raka może mieć czynnik genetyczny - ryzykowny? Czy jeśli np. zachorował dziadek na raka płuc to ja też muszę badać płuca częściej, albo na raka jelita grubego?

Teoretycznie każdy nowotwór, albo prawie każdy, może mieć podłoże dziedziczne. Przy czym w niektórych nowotworach jest to absolutna rzadkość. A w innych dosyć często, znaczy często.. Rak piersi jest takim typowym nowotworem, ale to jest kilka procent raków piersi ogółem. Więc to nie jest częsta przyczyna. Nie mniej jednak, jest to względnie częsta i w pewnych kategoriach raka piersi, my w tej chwili rutynowo wykonujemy np. u kobiet, które bardzo wcześnie zachorowały, albo u kobiet, które mają obciążenie dziedziczne lub też mają szczególne typy raka piersi. Ale są nowotwory, w których w ogóle nie wykonujemy tych badań genetycznych, ponieważ prawdopodobieństwo odnalezienia tej mutacji jest krańcowo małe.

Zobacz wszystkie odcinki programu:

• ODC. 1: Jak żyć, żeby nie zachorować na raka?
• ODC. 2: Czy witamina C leczy nowotwory?
• ODC. 3: Czy kurkumina i zioła z Peru leczą raka?
• ODC. 4: Czy istnieje dieta antynowotworowa i czy "raka można zagłodzić"?
• ODC. 5: Czy amigdaliną można wyleczyć raka?
• ODC. 6: Czy hipertermia pomaga w leczeniu?
• ODC. 7: Czy to prawda, że chemioterapia szkodzi, i czy "rak boi się noża"?
• ODC. 8: Genów nie da się oszukać!
• ODC. 9: Czy rak to wyrok?

ZOBACZ TAKŻE: Profesor Jacek Jassem o Polskiej Lidze Walki z Rakiem i jej inicjatywach edukacyjnych:

Zobacz stronę Polskiej Ligi Walki z Rakiem, o której mówił profesor Jacek Jassem: KLIKNIJ TUTAJ

Prof. Jacek Jassem jest autorem kilkuset publikacji naukowych wydanych zarówno w polskich, jak i międzynarodowych czasopismach. Ponadto aktywnie działa w towarzystwach medycznych i redakcjach naukowych. To właśnie dzięki jego zaangażowaniu i tytanicznej pracy, udało się wprowadzić ustawę o zakazie palenia w miejscach publicznych. Wysiłki profesora sprawiły, że dzisiejsze przystanki, restauracje, puby czy kawiarnie są wolne od dymu tytoniowego.