Dyskusja na temat orła toczy się nie tylko wśród historyków, ale także wśród pasjonatów na internetowym Wolnym Forum Gdańsk. Zastanawiają się oni nad motywami niechęci do godła z siedemnastowiecznej, prowadzącej na Olszynkę, bramy.
- Orła wprawdzie zawiesili tam Prusacy, ale po 1918 roku stał się symbolem gdańskiej Polonii - mówi Piotr Mazurek, prezes Towarzystwa Przyjaciół Gdańska.
Potwierdza to Marcin Tymiński, rzecznik wojewódzkiego konserwatora zabytków, który prywatnie badał losy godła.
- Rodacy "spolszczyli" heraldycznego pruskiego orła - wyjaśnia Tymiński.
- Uznali go po prostu za... swego, symbolizującego polskość Gdańska. Dlatego też godło z Bramy Nizinnej można znaleźć między innymi w "Przewodniku po Gdańsku" z 1927 roku, wydanym w Drukarni Polskiej i na wielu polskich pocztówkach.
Ocalały z działań wojennych orzeł wisiał do 1946 r. na Bramie Nizinnej. Według relacji mieszkańców Olszynki, po wojnie został ściągnięty z bramy i zniszczony przez funkcjonariuszy UB.
Wreszcie zawiłą historią prusko-polskiego orła zainteresowali się członkowie Towarzystwa Przyjaciół Gdańska. W 2005 r. zebrali pieniądze na wykonanie w Pracowniach Konserwacji Zabytków w Toruniu wiernej kopii godła. Podjęli starania, by replika wróciła na Bramę Nizinną.
Dr Marian Kwapiński, wojewódzki konserwator zabytków, wstępnie obiecał, że nie będzie stawiał przeszkód. Mniej entuzjastycznie do sprawy podeszło Muzeum Historyczne Miasta Gdańska, właściciel Bramy Nizinnej. Tu zgody na powrót repliki nie było.
Ostatecznie skopiowany orzeł trafił do Strefy Historycznej Wolne Miasto Gdańsk wraz z innymi eksponatami zgromadzonymi przez Towarzystwo Przyjaciół Gdańska. Jednak nieobecność repliki godła na bramie nadal wywołuje dyskusję wśród pasjonatów historii miasta.
- Gdańsk przez wiele lat był miastem wielokulturowym i wielonarodowym - mówi Edward Zimmermann, moderator WFG, publicysta, badacz dziejów Pomorza. - Warto o tym dyskutować, gdyż taki spór rozwija świadomość historyczną społeczeństwa.
Tu amorek, tam szlaczek, a u góry godło
Z Adamem Koperkiewiczem, dyrektorem Muzeum Historycznego Miasta Gdańska, rozmawia Dorota
Abramowicz
W Strefie Historycznej Wolnego Miasta Gdańska prezentowana jest replika orła, który wisiał do 1946 roku na Bramie Nizinnej. Nie chcecie go z powrotem na bramie?
Do sprawy trzeba podchodzić bardzo ostrożnie. Opieram się przed wszystkim na opiniach kolegów historyków, w tym znawcy XIX-wiecznej historii Gdańska dr. Mirosława Glińskiego i prof. Andrzeja Januszajtisa. To Prusacy powiesili na Bramie Nizinnej swojego orła. Jego powrót może być dla wielu gdańszczan, ze względów patriotycznych, kontrowersyjny.
Z kolei gdańska Polonia w okresie międzywojennym uważała orła "za swego", umieszczając go na przewodnikach po mieście.
Polonia mogła być wprowadzona w błąd. Zresztą i tak na razie nie ma o czym dyskutować. Zanim cokolwiek zaczniemy wieszać na Bramie Nizinnej, obiekt musi przejść remont. To kwestia kilku lat, podczas których będzie można opracować wizję docelową fortyfikacji. Wcześniej nie będziemy działać zgodnie z zasadą: tu postawimy amorka, tu zrobimy szlaczek, a u góry zawiesimy godło.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
