Gdańsk. Bloki i falowce w dzielnicy Przymorze mają już 50 lat. Zobacz na archiwalnych zdjęciach, jak powstawały!

Ponad 40 tys. - tyle obecnie mieszkańców jest zameldowanych w sumie w dwóch dzielnicach Gdańska - Przymorzu Małym oraz Przymorzu Wielkim. W rzeczywistości może tu mieszkać jednak zdecydowanie więcej osób. Dzielnice te stały się doskonałą "sypialnią" nie tylko dla studentów, ale także osób pracujących w szybko rozwijających się usługowych dzielnicach Gdańska, takich jak np. Oliwa czy Wrzeszcz.

Największy falowiec w Gdańsku, a także jeden z najdłuższych budynków mieszkalnych w Europie zlokalizowany jest przy ul. Obrońców Wybrzeża. Ma 860 metrów długości, 32 metry wysokości i 13 szerokości. Blok liczy 10 pięter, 16 klatek schodowych i... 1792 mieszkania. W sumie w mieście znajduje się 8 falowców, z czego aż 7 właśnie w dzielnicy Przymorze. Jak powstawały? Dowiecie się tego z archiwalnych zdjęć w galerii poniżej!

Czytaj także: A to ciekawe! To jeden z najdłuższych budynków w całej Europie! Gdański falowiec w liczbach

Obszar, gdzie zlokalizowano przyszłe osiedla na Przymorzu, był tzw. „szczerym polem" z wysoką trawą, starymi rozłożystymi lipami przy polnej drodze i gdzieniegdzie pasącymi się krowami. Były jeszcze kopce z kartoflami, później wytyczono tu ul. Obrońców Wybrzeża. Z punktu widzenia przyszłych budowniczych było to kompletne odludzie, bez żadnego uzbrojenia, w sąsiedztwie lotniska. Tereny te nowopowstała Spółdzielnia uzyskała od Dyrekcji Budowy Osiedli Robotniczych - w sumie około 180 ha. Spółdzielnia Przymorze powstała w roku 1959. Budynki wybudowano już rok później. Pierwsi lokatorzy pojawili się w roku 1960. Pierwsze prace budowlane rozpoczęto w kwietniu 1959 r. Podjęło je Gdańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Miejskiego. 10 kwietnia 1959 r. wmurowano kamień węgielny pod pierwszy budynek. Jego budowę ukończono w kwietniu 1960 r. Był to budynek przy ul. Śląskiej 68. W przeddzień 1 maja 1960 r. oddano klucze pierwszym 16 lokatorom.

Należy wspomnieć, że w tym czasie ul. Śląska była nieutwardzona, a jedynym środkiem komunikacji była odległa linia kolejki elektrycznej. Długo brnęliśmy w kałużach błota i chodziliśmy po bezdrożach, nie istniały tu drogi dojazdowe, a te co były, były w takim stanie, że nawet taksówkarze nie chcieli jechać i nieraz trzeba było z dzieckiem na ręku i zakupami iść do domu, a ten dom był tak daleko, ale był, choć chciało się by był piękny, wygodny, otoczony zielenią i kwiatami - wspominała z okazji 20-lecia PSM „Przymorze" Janina Wyrzykowska, wieloletnia działaczka Rady Spółdzielni PSM „Przymorze". O sklepach trudno było nawet marzyć.

Najpierw powstał projekt i budowa tzw. Przymorza Małego (autorzy: zespół W. Andersa, J. Kołodziejskiego, C. Swędrzyńskiego). Dopiero później dobudowano Przymorze Wielkie, na terenach położonych bliżej morza. Nazwa Przymorze nawiązuje do średniowiecznej osady nadmorskiej, która znajdowała się niedaleko. Dokumenty z XIII w. wzmiankują ją jako Primore w 1279 r. i Prsimore w 1283 r. Podczas budowy dzielnicy nawiązywano do innego wielkiego blokowiska, warszawskiego Żoliborza. Pojawiały się nawet hasła budowy „gdańskiego Żoliborza”. Obecnie Przymorze to największa dzielnica Gdańska. Dzieli się na Przymorze Małe, o powierzchni 2,26 km kw. i Wielkie, o powierzchni 3,32 km kw. Granica przebiega wzdłuż ul. Chłopskiej i al. Rzeczypospolitej.

W skład Przymorza Małego wchodzi też tzw. Kleine Warshau. Jest to obszar domków jednorodzinnych między ulicami Kołobrzeską, Śląską, Słupską i Szczecińską. W okresie międzywojennym zamieszkiwali je głównie polscy robotnicy, kolejarze, pocztowcy i urzędnicy, stąd potoczna nazwa fragmentu dzielnicy. Niemcy woleli nazywać ten rejon Mühlenhof Siedlung.

W sumie SM Przymorze od 1960 do 1981 r. wybudowała 15 252 mieszkania, w ponad 100 blokach, w tym tzw. punktowcach. "Chlubą" Przymorza pozostają falowce. Ich projektantami byli Daniel Olędzki, Tadeusz Kempski i Tadeusz Różański. Przy ulicy Piastowskiej powstały dwa 11-kondygnacyjne budynki, wyginające się w kształt fali. Ich długość sięga 198,6 m, a wysokość 31 m. Łącznie każdy budynek mieści ok. 1 500 mieszkańców. Najważniejszą świątynią jest kościół parafii Najświętszej Maryi Panny Królowej Różańca św. w Gdańsku. Kościół powstał w roku 1971. Pięć lat później dobudowano 83-metrową wieżę.

Czytaj także: Kolejne apartamenty w Gdańsku. Tym razem powstaną na Przymorzu. Wizualizacje, zdjęcia