System rozliczeń kosztów działalności polskich polityków opiera się na ryczałtach i na zasadzie zaufania. Okazuje się jednak, że niektórzy politycy tego zaufania nadużywali. Czy potrzebne jest nam zaostrzenie kontroli finansowej polityków?
Nasz system kontroli wydatków polityków parlamentarnych, rządowych i samorządowych jest i tak dosyć restrykcyjny w porównaniu z regulacjami obowiązującymi w innych demokracjach. Jest też oparty na dobrych, sprawdzonych wzorcach. Problemem jest to, że instytucje uprawnione do kontrolowania polityków niekoniecznie mają odpowiednie możliwości i zasoby, by wypełniać swoje zadania skutecznie. Regulacje prawne w tej dziedzinie są o wiele bardziej przejrzyste od przepisów dotyczących finansowania kampanii wyborczych. Nasz system faworyzuje partie polityczne względem komitetów wyborczych wyborców i innych organizacji niebędących partiami. Stwarza też o wiele większe możliwości niezbyt uczciwego dysponowania środkami finansowymi pochodzącymi z budżetu.
Czym powinien się charakteryzować dobrze skonstruowany system finansowania działalności polityków?
Przede wszystkim powinien charakteryzować się przejrzystością, nie powinien też dawać możliwości podwójnego rozliczania tego samego wydatku. Z drugiej strony nie powinniśmy popadać w histerię - politycy powinni mieć pieniądze na realizowanie swoich zadań i wypełnianie obowiązków. Powinny być to sumy godziwe i wystarczające, by nie mieli pokus nielegalnego ich zdobywania. Politycy parlamentarni tworzą prawo, a jest przecież wiele grup interesów, które są gotowe wynagradzać polityków w zamian za korzystne dla nich regulacje prawne. Niskie oficjalne zarobki polityków i urzędników są zachętą do korupcji, przykładem na to jest sytuacja choćby w Rosji.
Można więc powiedzieć, że stworzenie politykom w miarę komfortowych warunków materialnych leży w interesie społecznym?
Tak właśnie jest. Podobnie jak z wynagrodzeniem za pracę i środkami na prowadzenie biur jest też z kosztami podróży. Posłowie muszą poruszać się po kraju, by móc uczestniczyć w działalności parlamentarnej i w spotkaniach z wyborcami. W interesie państwa jest zapewnienie środków dla ludzi uprawiających politykę. Zresztą zarobki polityków nie są w Polsce niebotyczne, w porównaniu z zarobkami na szczytach prywatnego biznesu są to wręcz groszowe sumy. Polscy politycy zarabiają mniej także w porównaniu z politykami większości zachodnich demokracji. Musimy pamiętać, że polityka oczywiście jest służbą publiczną, wypełnianiem społecznej misji, ale po to, by w politykę angażowali się ludzie najlepiej przygotowani merytorycznie i najbardziej uzdolnieni, potrzebne są także motywacje materialne.
Co w takim razie w Polsce szwankuje, jeśli mamy całkiem sensowne przepisy?
Niestety, w porównaniu z ugruntowanymi demokracjami brakuje nam standardów jakości życia publicznego zbliżonych do obowiązujących w krajach anglosaskich, skandynawskich czy w większości krajów zachodniej Europy. W tamtych systemach demokratycznych też popełnia się różnego rodzaju nadużycia, ale po ich ujawnieniu politycy czy urzędnicy państwowi bezwarunkowo podają się do dymisji i znikają z życia publicznego.
Co w Polsce dzieje się bardzo rzadko.
Regulacje prawne to nie wszystko. Jeśli my, jako społeczeństwo, tolerujemy podobne zachowania w swoim prywatnym życiu, będziemy tolerancyjni wobec niejasnych etycznie zachowań polityków. W końcu to my, będąc wyborcami, głosujemy na tych, a nie innych ludzi. Politycy są mniej więcej tacy, jakie jest społeczeństwo.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
