Drewniane domy były na Kaszubach od lat

W codziennym życiu mieszkańca Kaszub drzewa pełniły wiele ważnych funkcji. Zapewniały drewno, dzięki któremu palono w palenisku, wykonywano z niego narzędzia i sprzęty domowe, a także budowano swoje domostwa.

- Drewno towarzyszy człowiekowi praktycznie przez całe życie - mówi Daniel Czapiewski, właściciel firmy Danmar w Szymbarku. - To świetny budulec dla każdego, komu zależy na zdrowiu.
Tradycyjna wieś kaszubska kojarzy się z zagrodą chłopską. Była ona zarówno podstawowym elementem budownictwa, jak i warsztatem pracy rolnika. Wraz ze zmianami ekonomicznymi, społecznymi i kulturowymi ulegała przekształceniom. Była jednak wciąż w centrum życia każdej kaszubskiej rodziny.

Wszystko o konkursie na stronie www.dziennikbaltycki.pl/wygrajdrewnianydom

Zagroda, według dr. Jerzego Knyby, to "obszar wytyczony, ograniczony płotem lub wizualnie zaznaczoną linią, na przykład miedzą, ustawionymi na narożnikach kamieniami itp." W zagrodzie znajdowały się dom mieszkalny oraz pomieszczenia gospodarcze. Trzymano w niej zwierzęta i przechowywano plony. Na Kaszubach najczęściej spotykano zagrody prostokątne. Niektóre miały kształt kwadratu lub były nieregularne. Najważniejszym elementem zagrody był dom mieszkalny. Ściany budowane były głównie z drewna i gliny. Konstrukcja była drewniana, szachulcowa lub ryglowa, wypełniona pacą, czyli gliną uformowaną na kształt cegły.

- Na Kaszubach mamy budownictwo drewniane różnego rodzaju - mówi Aleksander Sudak, przewodnik w Centrum Edukacji i Promocji Regionu w Szymbarku. - Spotkać można chałupy bogatych gospodarzy, czyli gburów, oraz zagrodników czy rybaków. W chałupach znajdowała się izba główna, izba dla rodziców, a jeśli gospodarz był bogaty, miał też służbę i pomieszczenie przeznaczone dla niej. U bogatych gospodarzy centralną część domu stanowił olbrzymi komin. Służył nie tylko do ogrzewania całego domostwa, ale też do wędzenia, głównie ryb, ale czasem także mięsa.

Czytaj także: Drewniane domy są zdrowe i ekologiczne

Najbiedniejsza ludność, taka jak samotni pasterze bydła czy ludność wyrobnicza, żyła w chałupach, w których znajdowała się tylko jedna izba. Ostatnie przykłady takiego budownictwa zniknęły jednak z kaszubskiej wsi pod koniec XIX wieku. W większości domostw mieściło się więcej pomieszczeń. Znajdowały się w nich jedna lub więcej izb, komórki, sienie, komory, kuchnia itd. Niektóre budynki mieszkalne miały dach wspólny z pomieszczeniami gospodarczymi, takimi jak np. chlew, ale zwierzęta nie żyły w jednej izbie z ludźmi.
Pod koniec XIX wieku przy kaszubskich chatach pojawiły się ganki i altanki. Przez wiele wieków w tradycyjnym kaszubskim domostwie podłogi były gliniane. Silnie ubijano glinę i nakładano ją warstwami. Raz w tygodniu posypywano ją białym piaskiem. Pomagało to utrzymać czystość .

- Chyba najbardziej charakterystyczną częścią zagrody chłopskiej na Kaszubach był płot. Fundament kaszubskiej chałupy był z kamienia - mówi Aleksander Sudak. - Również z niego budowano płoty. W całym naszym pięknym kraju chyba tylko na Kaszubach spotkałem się z kamiennymi płotami. To charakterystyczna cecha budownictwa w tym regionie.
Na Kaszubach dach kryto głównie słomą, czasem trzciną. Jerzy Knypa wspomina nawet o kryciu dachów wrzosem przez najbiedniejszych gospodarzy.

Czytaj też: W Szymbarku stanął Dom Powstańca Polskiego sprowadzony z Turcji

Po II wojnie światowej w budownictwie stosowano głównie cegłę, a następnie pustaki. Wówczas budynki utraciły swój oryginalny charakter i kaszubskie chaty zaczęły znikać z krajobrazu wsi. To budownictwo zaczyna jednak powracać i staje się coraz popularniejsze.

Wygraj drewniany dom - pytanie konkursowe nr 6

Nowa edycja konkursu "Wygraj drewniany dom" rozpoczęła się w piątek, 20 kwietnia i potrwa do 8 czerwca. W tym czasie w gazecie ukaże się 40 kuponów konkursowych. Pojedynczą szansę na wygranie mieszkania będzie dawać zestaw 10 kuponów z kolejnych wydań gazety. W czasie trwania konkursu będzie można skompletować 4 takie zestawy.

Pytanie konkursowe nr 6: Co było podstawowym elementem budownictwa i jednocześnie warsztatem pracy rolników na Kaszubach?