Dopłaty z PROW. Dobrostan zwierząt czekają w 2022 roku zmiany w wymogach. Ma być prościej

Dopłaty w ramach dobrostanu zwierząt można otrzymać w przypadku hodowli krów, świń oraz owiec. Rozporządzenie Ministera Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Dobrostan zwierząt” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 od 21 stycznia 2022 jest na etapie opiniowania. Co zmieni?

Zmiany proponowane w nowelizacji rozporządzenia wynikają z doświadczeń z pierwszych2 lat wdrażania działania „Dobrostan zwierząt”, w tym także tych zgłaszanych przez doradców rolniczych i Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

Rolnik realizujący działanie Dobrostan zwierząt PROW 2014–2020 ma obowiązek posiadać sporządzony przy udziale uprawnionego doradcy rolniczego Plan poprawy dobrostanu zwierząt. Informacje zawarte w tym Planie określają możliwości danego gospodarstwa w zakresie realizacji działania, a także stanowią narzędzie weryfikacji jego odpowiedniej realizacji.

Jedna z proponowanych zmian przewiduje, aby zakres Planu poprawy dobrostanu zwierząt został uzupełniony o doprecyzowania w przypadku, gdy w jednej oborze utrzymywane są zwierzęta kilku rolników (w przypadku wariantu dotyczącego krów mlecznych utrzymywanych grupowo) co do maksymalnej liczby krów mlecznych oraz w zakresie informacji czy w budynku są wydzielone sekcje dla krów mlecznych innych rolników.

W Planie mają być rownież wskazywane numery identyfikacyjne skopków, jeśli taka grupa zwierząt utrzymywana jest w gospodarstwie (w przypadku wariantu dotyczącego owiec).

Nie trzeba będzie sporządzać nowego Planu poprawy dobrostanu zwierząt w przypadku, jeśli rolnicy kolejny rok realizować będą ten sam wariant działania. Wystarczające będzie jeśli zostaną one wykazane/zaktualizowane na poziomie Oświadczenia o braku zmian w Planie poprawy dobrostanu zwierząt, które składane jest w ramach kolejnego wniosku o przyznanie płatności dobrostanowej w ramach tego samego wariantu. Do zmian w warunkach utrzymania owiec, które nie skutkują koniecznością sporządzenia nowego Planu proponuje się zaliczyć również te dotyczące zmiany sposobu utrzymania owiec w kolejnym roku z pojedynczego na grupowy lub z grupowego na pojedynczy,, czytamy w uzasadnieniu projektu rozporządzenia.

W przypadku wariantu dotyczącego dobrostanu loch autorzy chcą doprecyzować, że taką zmianą skutkującą koniecznością sporządzenia nowego Planu nie jest również odstąpienie od utrzymywania loch w systemie jarzmowym nie dłużej niż przez 8 dni w okresie okołoporodowym. Wystarczające będzie jeśli zostaną one wykazane/zaktualizowane na poziomie ww. Oświadczenia o braku zmian w Planie poprawy dobrostanu zwierząt.

Kolejną proponowaną zmianą jest ta wskazująca, że warunki utrzymania w zakresie wielkości dostępnej powierzchni bytowej dla zwierząt innych niż te objęte wymogami wariantu są spełnione również, jeśli zwierzęta te utrzymywane są w pomieszczeniach innych niż budynki.

Celem pierwotnie wprowadzonego powiązania płatności dobrostanowej do danej grupy zwierząt z wymogiem zapewnienia pozostałym grupom tego gatunku wielkości dostępnej powierzchni bytowej na poziomie co najmniej powszechnie obowiązujących przepisów było zniwelowanie ryzyka, że zapewnienie odpowiedniej powierzchni bytowej zwierzętom objętym wymogami danego wariantu odbywałoby się kosztem zmniejszenia powierzchni dla innych zwierząt z danego gatunku poniżej powszechnie obowiązującego minimum.

Aby cel tego powiązania był precyzyjnie odzwierciedlony proponuje się wskazać, że jeżeli minimalna powierzchnia bytowa dla zwierząt innych niż objęte podwyższonymi wymogami dobrostanowymi jest zapewniona w pomieszczeniach, w których utrzymuje się zwierzęta uznaje się wymóg za spełniony. Tym samym cel wprowadzenia ww. powiązania płatności dobrostanowych zostanie zrealizowany, a jednocześnie więcej rolników będzie miało możliwość skorzystania z tego rodzaju płatności.

Ze względu na zgłaszane w 2021 r. problemy w powyższym zakresie i fakt, że decyzje w sprawie o przyznanie płatności dobrostanowych za 2021 r. będą wydawane dopiero po dniu zakończenia realizacji wymogów, czyli po dniu 14 marca 2022 r., w konsekwencji zmian, o których mowa powyżej, w projekcie rozporządzenia wprowadza się § 2. Proponuje się w nim, że w odniesieniu do spraw o przyznanie płatności dobrostanowych wszczętych i niezakończonych przed wejściem w życie niniejszego projektu zastosowanie będą miały również zmienione w tym zakresie przepisy.

W projektowanym rozporządzeniu proponuje się również doprecyzowanie obecnych przepisów transferowych dotyczących wstępowania do toczącego się postępowania na miejsce rolnika realizującego działanie Dobrostan zwierząt jego spadkobierców, zapisobierców windykacyjnych lub innych następców prawnych tak, aby nie budziły one wątpliwości interpretacyjnych.

Jednym z warunków wstąpienia do toczącego się postępowania o przyznanie płatności dobrostanowej w przypadku śmierci rolnika wnioskującego o przyznanie płatności dobrostanowej lub w przypadku rozwiązania albo przekształcenia rolnika lub wystąpienia innego zdarzenia prawnego, w wyniku którego zaistniało następstwo prawne, które to okoliczności nastąpiły w okresie od dnia złożenia wniosku do dnia doręczenia decyzji w sprawie o przyznanie płatności, jest objęcie w posiadanie zwierząt objętych wnioskiem o przyznanie płatności dobrostanowych.

W niektórych przypadkach nie ma jednak już możliwości objęcia w posiadanie zwierząt objętych wnioskiem (np. zwierzę zostało ubite lub sprzedane przed zaistnieniem następstwa prawnego), ale gdyby nie nastąpiło następstwo prawne rolnikowi wnioskującemu o przyznanie płatności dobrostanowych, płatności dobrostanowe w odniesieniu do takich zwierząt byłyby przyznane.

Pomimo wskazania odpowiednio w § 9 ust. 11 i § 10 ust. 7, że przy ustalaniu wysokości płatności dobrostanowej przysługującej spadkobiercy rolnika, zapisobiercy windykacyjnemu lub innemu następcy prawnemu rolnika uwzględnia się również zwierzęta w odniesieniu, do których płatność dobrostanowa zostałaby przyznana rolnikowi, który złożył wniosek, przepisy w tym zakresie budzą wątpliwości interpretacyjne, dlatego zasadne jest ich doprecyzowanie.

Proponuje się wprowadzenie zmian z jednoczesnym wskazaniem, że mają one zatosowanie również do spraw o przyznanie płatności dobrostanowych wszczętych i niezakończonych przed wejściem w życie niniejszego rozporządzenia oraz spraw zakończonych ostateczną decyzja, które zostały wznowione od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, co znalazło odzwierciedlenie w § 2.

Niemniej jednak z uwagi na to, że w świetle wyżej wskazanych wątpliwości interpretacyjnych niektórzy spadkobiercy rolnika lub inni następcy prawni mogli nie otrzymać płatności dobrostanowych w odniesieniu do niektórych zwierząt, proponuje się aby w takim przypadku z urzędu zmnienione zostały decyzje w sprawie o przyznanie płatności dobrostanowych z uwzględnieniem zmian wprowadzanych niniejszym rozporządzeniem. W konsekwencji tej zmiany spadkobiercy rolnika, zapisobiercy windykacyjni lub inni następcy prawni rolnika otrzymają płatności – jest to zatem zmiana korzystna.

Następną proponowaną zmianą jest zmiana w odniesieniu do krów w typie użytkowym kombinowanym polegająca na doprecyzowaniu terminów na wprowadzenie odpowiednich zmian w systemie rejestracji i identyfikcji zwierząt.

Obecnie rolnik posiadający krowy w typie użytkowym kombinowanym przystępując do realizacji pakietu dotyczącego dobrostanu krów zobligowany jest do zmiany typu użytkownia takich zwierząt na typ mleczny lub mięsny lub doprecyzowania kierunku ich użytkowania – mleczny lub mięsny.

Zmiany w tym zakresie mogą być dokonywane nie później niż przed upływem 25 dni od dnia, w którym upływa termin składania wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich w rozumieniu przepisów o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, a w odniesieniu do zwierząt nabytych w trakcie okresu realizacji wymogów – w dniu zgłoszenia zdarzenia.

Bazując na dotychczasowych doświadczeniach z wdrażania działania Dobrostan zwierząt PROW 2014–2020 w odniesieniu do Pakietu 2. Dobrostan krów w projektowanym rozporządzeniu proponuje się objęcie tym przepisem również bydła w typie użytkowym kombinowanym, które zostanie objęte wymogami wariantu (np. jałówka stała się krową) w trakcie jego realizacji.

W związku z tym, dla zwierząt objętch wymogami wariantu w trakcie jego realizacji, w tym zwierząt nabytych w tym okresie proponuje się wskazanie jednego terminu na dokonanie zmian typu użytkowego lub kierunku użytkowania w odniesieniu do tych
zwierząt. Proponuje się, aby zmiany takie były dokonywane przed upływem 7 dni od dnia objęcia tych zwierząt wymogami wariantu.

Pomijając powyższe, z doświadczeń z dotychczasowego wdrażania działania wynika również, że w trakcie okresu realizacji wymogów rolnicy często dokonywali zmiany typu użytkowania bydła z mlecznego na mięsny lub odwrotnie albo zmiany kierunku użytkowania bydła w typie użytkowym kombinowanym z mlecznego na mięsny lub z mięsnego na mleczny. Pomijając że takie zmiany powodują, że w odniesieniu do danej krowy raz realizowane są wymogi wariantu dedykowanego krowom mlecznym, a raz krowom mięsnym to takie postępowanie może być próbą uniknięcia realizacji zobowiązania w odniesieniu do niektórych zwierząt.

Z tego też względu proponuje się aby w przypadku dokonania powyższych zmian w terminie późniejszym niż przed upływem 25 dni od dnia, w którym upływa termin składania wniosków o przyznanie płatności bezpośrednich, a w przypadku zwierząt objętych wymogami w terminie późniejszym niż 7 dni od dnia objęcia wymogami wariantu, płatność do krów, w odniesieniu do których dokonano takich zgłoszeń nie była przyznawana, przy jednoczesnym wskazaniu, że zwierzęta takie nadal objęte są wymogami pakietu.

Kolejnymi z proponowanych zmian są te dotyczące wysokości zmniejszeń płatności dobrostanowych za niewypełnienie zobowiązań w zakresie zwiększonej powierzchni bytowej dla grup zwierząt objętych wymogami wariantu.

Mając na względzie, że zwłaszcza w związku z pandemią spowodowaną przez SARS-CoV-2 mogą pojawić się chwilowe ograniczenia i trudności w realizacji niektórych wymogów w ramach odpowiednich wariantów działania Dobrostan zwierząt PROW 2014–2020 proponuje się zróżnicować poziom zmniejszenia płatności dobrostanowej w ramach pierwszego z progów czasowych w tym zakresie.

Tym samym obecnie obowiązujący próg odnoszący się do niezapewnienia zwierzętom odpowiedniej wielkości powierzchni bytowej przez okres krótszy niż 5% okresu realizacji wymogów proponuje się zróżnicować do dwóch poziomów tj.:

• do okresu krótszego niż 2,5% czasu realizacji wymogów,
• do okresu od 2,5% do 5% czasu realizacji wymogów.

Jednocześnie proponuje się wprowadzić trzydniowy okres tolerancji w ramach pierwszego z przedziałów. Oznacza to, że w przypadku jeżeli maksymalna liczba zwierząt została przekroczona o nie więcej niż 5% w czasie nie dłuższym niż 2,5% wymaganego okresu przestrzegania wymogów, ale krótszym niż 3 dni, nie stosuje się zmniejszenia płatności.

Ponadto, w ramach niniejszego projektu rozporządzenia zasadne jest wprowadzenie przepisu (dodawanego § 14a), zgodnie z którym nie będzie możliwe złożenie po dniu 14 marca 2023 r. wniosku o przyznanie płatności dobrostanowej w ramach działania Dobrostan zwierząt PROW 2014–2020. Od 2023 r. wsparcie dotyczące dobrostanu zwierząt wdrażane będzie w ramach Planu Strategicznego WPR 2023–2027 w ramach interwencji Dobrostan zwierząt.

Proponuje się aby w odniesieniu do spraw objętych postępowaniami wszczętymi i niezakończonymi ostateczną decyzją przed dniem wejścia w życie niniejszego projektu rozporządzenia lub zakończonymi ostateczną decyzją wydaną na podstawie przepisów dotychczasowych, w przypadku gdy zostały wznowione od dnia wejścia w życie niniejszego projektu stosowane były przepisy dotychczasowe, z wyjątkiem przepisów dotyczących § 9 lub § 10 rozporządzenia zmienianego w § 1 oraz ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 2 i ust. 5 pkt 3 załącznika nr 3 do rozporządzenia zmienianego w § 1, które stosuje się w brzmieniu nadanym niniejszym rozporządzeniem.