Czy trzeba się stawić na wezwanie sądu

Odpowiada Łukasz Berg, Kancelaria Adwokacka Adwokata Tomasza Posadzkiego w Gdańsku

Zgodnie z przepisem art. 177 §1 kodeksu postępowania karnego, każda osoba wezwana w charakterze świadka ma obowiązek stawić się i złożyć zeznania. Na świadka, który bez należytego usprawiedliwienia nie stawił się na wezwanie organu prowadzącego postępowanie albo bez zezwolenia tego organu oddalił się z miejsca, gdzie odbywa się rozprawa, przed jej zakończeniem, można nałożyć karę pieniężną w wysokości do 10 tysięcy złotych. Należy mieć na uwadze, że w wymienionych wypadkach sąd może ponadto zarządzić zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie świadka.
Sąd Najwyższy stwierdził, że karę pieniężną, o której mowa wyżej, można nałożyć jedynie na osobę, która wezwana została w charakterze świadka, przy czym osoba ta musi mieć oczywiście świadomość, że w tym charakterze jest wzywana (postanowienie SN z 28 maja 1982 roku; I KZ 154/82; OSNKW 1982/10-11/79).
Według przepisu art. 286 kodeksu postępowania karnego, karę pieniężną należy uchylić, jeżeli ukarany dostatecznie usprawiedliwi swoje niestawiennictwo lub samowolne oddalenie się. Usprawiedliwienie może nastąpić w ciągu tygodnia od daty doręczenia postanowienia wymierzającego karę pieniężną.
Należy wspomnieć, że przesłuchanie świadka może nastąpić również przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie tej czynności na odległość. Natomiast świadka, który nie może się stawić na wezwanie z powodu choroby, kalectwa lub innej niedającej się pokonać przeszkody, można przesłuchać w miejscu jego pobytu.
Jeżeli świadek nie stawił się z powodu przeszkód zbyt trudnych do usunięcia, sąd może zlecić przesłuchanie świadka sędziemu wyznaczonemu ze swego składu lub sądowi, w którego okręgu świadek przebywa. W powyższej czynności mają prawo wziąć udział strony, obrońcy i pełnomocnicy. Oskarżonego pozbawionego wolności sprowadza się tylko wtedy, gdy sąd uzna to za konieczne.
Istotne znaczenie ma również zasada, że dowodu z zeznań świadka (jak również z wyjaśnień oskarżonego) nie wolno zastępować treścią pism, zapisków lub notatek urzędowych.
Powyższą regułę potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 21 września 1972 roku (IV KR 128/72; OSNKW 1973/7-8/99), wedle którego wszelkiego rodzaju pisma i zapiski, mające zastąpić zeznania świadka (lub wyjaśnienia oskarżonego), złożone poza rozprawą nie w formie protokołu i bez gwarancji swobodnej wypowiedzi oraz możliwości wyjaśnienia sprzeczności, nie mają waloru dowodowego i nie mogą zastępować dowodu z zeznań świadka (albo dowodu z wyjaśnień oskarżonego).
Jakie prawa wobec swojego dziecka ma młodociana matka?
Matka, która nie jest pełnoletnia, nie nabywa przez urodzenie się dziecka praw rodzicielskich. Konieczne będzie zatem ustanowienie opieki nad dzieckiem poprzez wystąpienie z wnioskiem do sądu rodzinnego o ustanowienie opieki prawnej nad dzieckiem. Zgodnie bowiem z art. 145 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, opiekę ustanawia sąd opiekuńczy, skoro tylko stwierdzi, że zachodzi prawny po temu powód. Gdy małoletni osiągnie pełnoletność albo gdy przywrócona zostanie nad nim władza rodzicielska (poprzez osiągnięcie pełnoletności przez biologiczną matkę), opieka ustaje z mocy prawa. Opiekun prawny wyraża w imieniu małoletniej matki zgodę na uznanie dziecka przez biologicznego ojca przed sądem bądź kierownikiem stanu cywilnego (z zastrzeżeniem, że ojciec ten jest pełnoletni).
Najczęstszą sytuacją jest sprawowanie opieki przez dziadków. Opiekun powinien być co do zasady ustanowiony przede wszystkim spośród krewnych lub innych osób bliskich pozostającego pod opieką albo jego rodziców.
Bezpłatne porady prawne
Możesz je bezpłatnie uzyskać w naszej gdańskiej redakcji. Aby się zarejestrować na spotkanie, dzwoń w poniedziałek, w godzinach 9-11, pod numer infolinii 0801 15 00 39.