Ceny żywności rosły, rosły też dochody rolników i producentów. W tym roku ceny mają wyhamować

Na szczęście przed wybuchem epidemii rosły znacznie dochody gospodarstw domowych. Często jednak rolnicy i producenci żywności narzekali, że ich dochody nie rosną, bo podwyżki dotyczą cen w handlu detalicznym, natomiast w skupie już nie zawsze.

Dochody rolników i producentów rolnych jednak rosną. W 2019 r., wzrost cen wpłynął korzystnie na sytuację producentów zbóż, ziemniaków, drobiu i świń. W niewielkim stopniu poprawiła się sytuacja producentów mleka. Mimo niższych zbiorów znacznie wrosła też wartość sprzedaży producentów warzyw i owoców.

Z danych Głównego Urzędu Statystycznego za 2019 r. wynika, że sytuacja dochodowa gospodarstw rolnych poprawiła się w stosunku do 2018 roku. Dochód z rodzinnego gospodarstwa rolnego w 2019 r. wyniósł 43745 zł i był wyższy o blisko 15 proc. w stosunku do roku 2018.

Coraz To efekt zwiększenia wartości produkcji oraz wzrost dopłat do produkcji. Natomiast dochód przedsiębiorcy rolnego był wyższy niż w roku poprzednim o 8,4 proc. i wyniósł 44 217 złotych.

W 2019 r. wzrost cen żywności przyspieszył w porównaniu z rokiem poprzednim. Wzrosły ceny większości produktów rolnych sprzedawanych przez rolników indywidualnych. Były o 15,1 proc. wyższe niż przed rokiem.

W gospodarstwach indywidualnych, przy wzroście cen produktów rolnych sprzedawanych w skali roku o ok. 15 proc. i wzroście cen towarów i usług zakupywanych o ok. 3 proc., wskaźnik relacji cen produktów rolnych sprzedawanych do cen towarów i usług zakupywanych był znacznie korzystniejszy dla producentów rolnych i wyniósł 111,6 - można przeczytać w analizie danych GUS za 2019 rok.

Na dochody rolników wpływ mają także dopłaty bezpośrednie z Unii Europejskiej. W ubiegłym rok do 1,3 miliona gospodarstw rolnych trafiło 15 miliardów złotych dopłat. Średnio daje to ponad 10 tys. zł na gospodarstwo.

Rosły także koszty produkcji, głównie energii elektrycznej dlatego mimo wyższych dochodów wśród rolników dominowały pesymistyczne opinie co do opłacalności produkcji żywności.

Żywność nadal droga

W pierwszej połowie roku żywność nadal drożeje. Ceny w lipcu wzrosły o 4,1 proc. w stosunku do lipca 2019 r. Głównie pieczywa (+9 proc. w porównaniu rok do roku), na którego ceny wpłynęły wzrosty cen energii.

Oprócz pieczywa najszybciej w skali roku drożały wędliny (o 8,9 proc.), mleko (o 8 proc.) oraz owoce (o 24,1 proc.). Przykładowo jabłka w hurcie zdrożały do 5 złotych za kilogram, a rok temu ich cena to około 1,5 złotych.

Ceny nadal będą spadać?

Taniały natomiast warzywa, co już jest pokłosiem lepszych opadów niż przed rokiem, kiedy rolnictwo borykało się z suszą. Średnio ich ceny są o 8 proc. niższe niż w lipcu 2019.

Druga połowa roku powinna zdaniem ekspertów przynieść wyhamowanie cen żywności, nie tylko w hurcie, ale i w detalu.

- W ogrodnictwie ceny na koniec roku będą niższe dla wielu warzyw i niektórych owoców jak jabłka. Spadki cen będą obserwowane w okresie jesiennym dla późnych warzyw, przechowywanych - ocenia Tomasz Smoleński, ekspert Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.- Można się zatem spodziewać, że producenci w tym roku uzyskają niższe dochody w szczególności producentów warzyw kapustnych ,korzeniowych i cebuli. Niższe ceny będą za to korzystne dla konsumentów, ponieważ przez ostatnie dwa lata pokaźne wzrosty cen niektórych warzyw i owoców mocno przyhamowały ich konsumpcję.

Jak dodaje ekspert Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej przez ostatnie dwa lata dla niektórych warzyw, głównie korzeniowych - jak pietruszka - wzrost cen był znaczny, do poziomów najwyższych od pięciu lat. Także dla niektórych owoców, np. jabłek.

- Przewidywania na ten rok mówiły o niższych spodziewanych plonach. Druga połowa lipca i sierpień były dość suche ale decydujący dla wyższych zbiorów był wilgotny maj - zaznacza Tomasz Smoleński. - Zwiększone plonowanie jabłek, wiśni dla przetwórstwa, agrestu czy porzeczki kolorowej połączone ze słabym zapotrzebowaniem ze strony przemysłu przetwórczego na agrest i porzeczkę kolorową będą miały wpływ na spadek ich dochodowości. Utrzymała się natomiast dobra koniunktura na maliny letnie i poprawiła się na aronię, która była w ostatnich latach bardzo słaba. Tutaj możemy spodziewać się spadku cen oraz spadku dochodów wielu producentów owoców (wiśni, agrestu, porzeczki kolorowej) i większości gatunków warzyw. Natomiast ten rok będzie dobry dla producentów porzeczki czarnej i maliny letniej.

Tendencję spadkową widać nie tylko ogrodnictwie i warzywnictwie. W porównaniu z analogicznym miesiącem poprzedniego roku, w lipcu 2020 roku zarówno w skupie, jak i na targowiskach ceny większości produktów rolnych były niższe. Wzrosły natomiast ceny pszenicy, pszenżyta i mleka w skupie oraz kukurydzy i żywca wołowego (w skupie i na targowiskach) - wynika z danych GUS.

W jakim stopniu przełoży się to na ceny na półkach sklepowych w drugiej połowie bieżącego roku? Wiele zależy od tego, jak szybko będzie drożeć energia i paliwo. Kolejnym czynnikiem jest polityka sieci handlowych. Konsumpcja z powodu epidemii koronawirusa nie bije rekordów jak w roku ubiegłym, a konieczność utrzymywania wysokich reżimów w czasie epidemii spowodowała wzrost kosztów działalności. Handel może zatem chcieć rekompensować je sobie wyższymi marżami.