Black Friday i Cyber Monday okazją do oszustw. Eksperci przestrzegają, jak nie dać się oszukać

- W związku z sytuacją epidemiologiczną, sprzedawcy przenoszą promocje w dużej mierze do internetu. Co roku UOKiK otrzymuje skargi dotyczące promocji, wyprzedaży i specjalnych okazji. Stanowią one około 10 procent sygnałów konsumenckich. Najczęstsze problemy to żonglowanie cenami czy promocje i wyprzedaże, które w rzeczywistości nie są tak atrakcyjne, jak głosi to przedsiębiorca – tłumaczy prezes UOKiK Tomasz Chróstny.

I dodaje: - Kilka tygodni temu, wspólnie z Inspekcją Handlową, rozpoczęliśmy monitoring najpopularniejszych sklepów internetowych, aby zweryfikować, czy nie oszukują oni konsumentów, wprowadzając w błąd np. co do rzeczywistego opustu cenowego. Może się zdarzyć, że któryś z przedsiębiorców będzie podnosił ceny przed wyprzedażą aby uatrakcyjnić zakup poprzez prezentację nieprawdziwej wartości obniżki ceny – tego typu działania mogą stanowić naruszenie zbiorowych interesów konsumentów, dlatego już teraz konsumentom zalecamy ostrożność, zaś przedsiębiorców zachęcamy do rzetelność i uczciwości względem klientów.

27.11.2020 roku przypada tegoroczne święto wyprzedaży, czyli Black Friday. Jednak w ogarniętym pandemią koronawirusa kraju, tak jak niemal wszędzie indziej, raczej nie będzie on miał takiego rozmachu jak w poprzednich latach. Centra i galerie handlowe w większości pozostaną bowiem zamknięte do soboty 28.11.2020, kiedy otwarte zostaną tylko w ograniczonym zakresie. Więcej na ten temat przeczytasz tutaj.

Zagrożenie COVID-19 na pewno ograniczy tradycyjne zakupy, nie oznacza jednak, że Polacy zupełnie zrezygnują z szalonych obniżek. Akcja wielkich wyprzedaży już przeniosła się w dużej mierze do internetu. Okazją będzie przypadający 30.11.2020 r. „Cyber Monday” – internetowy odpowiednik Black Friday. W wielu e-sklepach również czekają wówczas zniżki, rabaty i promocje. Jednak eksperci przestrzegają, by nie dać się oszukać.

Jakie są według UOKiK najczęstsze sposoby nieuczciwych sprzedawców?

• Żonglerka cenami – czyli stwarzanie pozoru, że promocja jest atrakcyjna  poprzez podnoszenie cen kilka dni wcześniej, by tuż przed słynnym świętem zakupowym je obniżyć.
• Promocyjne „przynęty” – czyli zachęcanie rzekomo wysoką obniżką do zakupu różnych artykułów, podczas gdy w rzeczywistości promocja dotyczy jedynie wybranych produktów. Klient widzi informację „drugi produkt za -50%”, po czym okazuje się, że chodzi wyłącznie o towary konkretnej marki a nie cały asortyment sklepu.
• Niejasne naliczanie rabatów – zamiast deklarowanej wysokiej obniżki ceny, klient otrzymuje mniejszy upust.
• Anulowanie opłaconych zamówień – najczęściej z powodu „błędu systemu”.

Prawa konsumenta podczas e-zakupów:

• Masz prawo do reklamacji na takich samych zasadach jak przy zakupach zrobionych w sklepie stacjonarnym. Jeżeli produkt w ciągu dwóch lat od daty wydania towaru okazał się wadliwy - zwróć się czym prędzej do sprzedawcy. Możesz żądać naprawy, wymiany, obniżenia ceny, a jeśli wada jest istotna – zwrotu pieniędzy.
• Produkt kupiony przez internet możesz zwrócić bez podania przyczyny w ciągu 14 dni od jego otrzymania. Musisz tylko wypełnić i odesłać oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Sprzedawcy internetowi powinni udostępniać wzór takiego oświadczenia. Możesz również napisać je samodzielnie i wysłać np. e-mailem. Jeżeli nie zostałeś poinformowany o prawie do odstąpienia, termin ten wydłuża się do 12 miesięcy. Przedsiębiorca ma obowiązek zwrócić ci wszystkie dokonane płatności, w tym koszty dostawy (najtańszego sposobu, jaki oferuje). Kupujesz w sklepie stacjonarnym? Zwrot będzie zależał od dobrej woli sprzedawcy. Z kolei, nie wszystkie produkty kupione w sieci będziesz mógł oddać, korzystając z prawa do odstąpienia od umowy (może być z tym problem np. w przypadku: artykułów o krótkim terminie przydatności do użycia, np. owoców, serów; rzeczy wyprodukowanych na specjalne zamówienie klienta, np. biżuterii z grawerem; płyt z filmami, muzyką lub programami komputerowymi, których zapieczętowane opakowanie otworzyłeś po dostarczeniu czy biletów na koncerty czy wydarzenia sportowe).

Warto również pamiętać, że Black Friday i Cyber Monday to okazje nie tylko do zakupów w Polsce, ale i poza nią, ale prawa e-konsumentów pozostają jednolite w całej Unii Europejskiej, podczas gdy kłopoty z dochodzeniem roszczeń mogą pojawić się już przy zakupach poza UE, np. w krajach azjatyckich.

Jak wyjść cało z szału zakupów i wyprzedaży?

• Porównaj cenę w wiarygodnych porównywarkach i wybierz sklep, który oferuje najlepsze okazje. Niektóre porównywarki oferują też sprawdzenie historii cen, dzięki którym możesz ocenić, czy promocja jest faktycznie korzystna.
• Sprawdź opinie o produkcie na niezależnych portalach, ponieważ zdarza się, że sklep usuwa niekorzystne komentarze z własnej strony.
• Zwróć także uwagę na cechy charakterystyczne produktu, bo w dzień masowych wyprzedaży łatwo nabrać się na przykład na produkty łudząco podobne do znanej marki lub podrobione.
• Uważaj na reklamy i zawarte w nich informacje, szczególnie te wyglądające na nieformalne, które otrzymujesz w mediach społecznościowych – mogą pochodzić od oszustów.
• Sprawdź tożsamość sprzedawcy i możliwość kontaktu z nim. Nie kupuj, jeżeli na stronie nie ma takich danych. Taki sklep może należeć do oszusta, który nie wysyła opłaconych zamówień albo nielegalnie oferuje produkty np. gry lub oprogramowanie.
• Zwróć uwagę na to: kiedy przedsiębiorca powstał, ile otrzymał pozytywnych opinii i czego one dotyczą oraz kiedy były dodane.
• Upewnij się, że przedsiębiorca działa z Polski lub innego kraju UE – Twoje prawa są wówczas dużo mocniej chronione.
• Zweryfikuj okres zwrotu, oferowany przez sprzedającego – co do zasady jest to 14 dni, jednak może on zaoferować dłuższy czas, np. 30 lub 100 dni. To ważny aspekt zwłaszcza, jeśli dokonujemy zakupu z myślą o zbliżających się świętach.
• Płać kartą kredytową. Ułatwi to odzyskanie pieniędzy, jeśli coś pójdzie nie tak. Żeby skorzystać z procedury chargeback złóż reklamację w banku, który wydał kartę kredytową.
• Jeśli dokonujesz przelewu lub płatności natychmiastowej, dokładnie sprawdź czy nie zostałeś przeniesiony na fikcyjną stronę platformy płatności lub naszego banku.
• Bądź szczególnie ostrożny przy zakupie dóbr cyfrowych np. programów komputerowych czy gier - mają one często ograniczoną i warunkową możliwość zwrotu. Zwróć uwagę na kwestię płatności za tego typu usługi - często zakup ma charakter quasi abonamentu. Pierwsza płatność jest niska, natomiast za rok czy dwa lata następuje pobranie kolejnych środków.
• Pamiętaj, że dokonując zakupu na odległość, a takim jest zakup przez internet, masz prawo do 14 dniowego terminu zwrotu lub dłuższego, jeśli takowy zaoferował ci sprzedawca.
• Pamiętaj również o Twoich pozostałych prawach, w tym wynikających z rękojmi. Przez 2 lata w przypadku wystąpienia wady możesz żądać naprawy lub wymiany produktu, a w niektórych przypadkach także zwrotu pieniędzy.

Pomogą instytucje

W razie kłopotów reaguj. Bezpłatną pomoc prawną otrzymasz w następujących miejscach:

• Infolinia Konsumencka: w sprawach prostych bez analizy dokumentów, nr tel.: 801 440 220 oraz 22 290 89 16.
• Konsumenckie Centrum E-porad: w sprawach prostych oraz wymagających analizy dokumentów, adres e-mail: [email protected].
• Rzecznicy konsumentów w Twoim mieście lub powiecie: w sprawach prostych oraz wymagających analizy dokumentów. Kontakty znajdziesz pod adresem: www.uokik.gov.pl/pomoc.
• Wojewódzkie Inspektoraty Inspekcji Handlowej: w sprawach prostych oraz wymagających analizy dokumentów. Kontakty znajdziesz pod adresem www.uokik.gov.pl/wiih.
• Europejskie Centrum Konsumenckie: w sprawach transgranicznych, które dotyczą sprzedawców z obszaru Unii Europejskiej, Wielkiej Brytanii, Norwegii i Islandii. Strona internetowa: konsument.gov.pl.
• Więcej informacji na www.prawakonsumenta.uokik.gov.pl.
• W drastycznych przypadkach oszustwa lub odmowy zwrotu nienależnie pobranych środków przez przedsiębiorcę trzeba złożyć zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa na policji lub w prokuraturze. W przypadku odmowy jego przyjęcia, należy pamiętać, że na każde postanowienie o odmowie wszczęcia/umorzeniu postępowania przysługuje bezpłatne zażalenie do sądu w ciągu 7 dni.