Bëlocë nie gęsi, więc o swoją mowę walczą

Ponad trzysta osób - w sobotę we Władysławowie oraz przez weekend w internecie - podpisało się pod listem otwartym do Rady Języka Kaszubskiego, by chronić lokalną odmianę tego języka. Wszystko po to, by na urzędowych tablicach widniały nazwy miejscowości napisane po belocku.

- Dla mnie to sondaż, bardzo pozytywny sondaż, który wskazuje, że temat belockiej odmiany naszego języka jest ważny dla mieszkańców północnych Kaszub - mówi „Dziennikowi Bałtyckiemu” Artur Jabłoński, działacz kaszubski z powiatu puckiego.

Projekt związany jest z pomysłem władysławowskich urzędników, którzy na terenie swojej gminy chcą ustawić tablice z nazwami miejscowości spisanymi po kaszubsku. Tyle, że - według projektu przedstawionego do społecznych konsultacji - napisano je literackim kaszubskim, a nie belockim.

A to, jak się okazało, problem, bo obie wersje w detalach - lecz jednak wyraźnie - się różnią.

Belockim - czyli kaszubskim, który charakteryzuje się m.in. tym, że „Ł” zastąpione zostało „L” - posługują się niektórzy mieszkańcy gminy Władysławowo (m.in. Chałupy, Tupadły, Ostrowo) i gminy Puck (np. Łebcz), a także Kaszubi mieszkający od pokoleń na terenie Półwyspu Helskiego.

- Mnie szczególnie ucieszyło to, że pod naszym listem otwartym podpisali się samorządowcy, burmistrz Jastarni Tyberiusz Narkowicz, wójt gminy Puck Tadeusz Puszkarczuk, burmistrz Władysławowa Roman Kużel, czy starosta powiatu puckiego Jarosław Białk - wylicza Jabłoński.

Skąd zatem „Ł” na tablicach miejscowości, w których ta spółgłoska - po kaszubsku - nie jest wymawiana? Władysławowscy samorządowcy, szykując do społecznych konsultacji projekt administracyjnych zmian, skonsultowali się z Radą Języka Kaszubskiego .

Dlatego właśnie np. zamiast wzorów tablic z napisem „Chalëpë”, „Tupadlë”, „Chlapòwò” pojawiły się wersje z „Ł”. Co też spotkało się z lokalnym sprzeciwem.

- Jestem dumny z mojej belockiej odmiany kaszubskiego i to „Ł” w kaszubskim brzmieniu nazwy Chałupy strasznie mnie razi - mówił nam Aleksander Celarek z Chałup. - To jest polaszenie czyli przekręcanie i wymawianie kaszubskich słów po polsku. I chciałbym żeby to „L” pozostało.

W Urzędzie Miasta podkreślają, że to nie samorząd będzie miał ostateczny wpływ na treść tablic, a Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, które też będzie konsultowało się ze specjalistami od naszej regionalnej mowy - czyli właśnie z Radą Języka Kaszubskiego.

Rada do projektu ewentualnych zmian lingwistycznych podchodzi z rezerwą.

- Swoją opinię na temat nazewnictwa, które ma obowiązywać na terenie gminy Władysławowo już wydaliśmy - krótko kwituje Danuta Pioch, przewodnicząca Rady Języka Kaszubskiego. - Gdybyśmy brali pod uwagę wszystkie miejscowe formy języka kaszubskiego, to okazałoby się, że tak naprawdę rada nie jest potrzebna do normalizacji języka. Bo każdy robiłby po swojemu.

Czy ponad trzysta podpisów, które udało się zebrać pod społeczną akcją, będzie miało na tyle mocy, by zmienić zdanie językoznawców?

- To nasza opinia, ale ustawa daje tę możliwość, by się z naszą wersją nie zgodzić - mówi „ Dziennikowi Bałtyckiemu” Dorota Pioch.

Bëlocë na pewno mają poparcie Mirosława Kuklika, prezesa gdańskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego.

- Sprawa nazewnictwa na tablicach z nazwami miejscowości w regionalnym języku to tematyka, która powinna być rozpatrywana lokalnie - mówi Kuklik. - Powinno się zostawić zapis belocki, który pamiętają i którego wciąż używają sami mieszkańcy.

Jeśli tak zadecyduje większość osób, która wypowiedziała się podczas publicznych konsultacji - urzędnicy miejscy zapowiadają, że będą wspierać stanowisko mieszkańców.

Artur Jabłoński jest przekonany, że RJP nie powinna mieć wątpliwości - zwłaszcza, że w marcu 2009 roku w swojej uchwale dała zielone światło do zachowania lokalnych odmian kaszubskiego. Ślady tego widać m.in. w powiatach chojnickim i kościerskim.

Na nordzie, czyli północy Kaszub twierdzą, że zgodę na ustawienie kaszubskojęzycznych tablic dadzą, o ile będą one we właściwej - czyli belockiej - wersji.