Odnoszę wrażenie, że nawet sami lekarze, w tym ginekolodzy, nie potrafią odpowiedzieć na pytanie, w jakiej ilości alkohol szkodzi kobiecie w ciąży, a w jakiej nie?
Zasadniczym problemem tzw. szkód poalkoholowych u dzieci jest grupa kobiet, które w ogóle nie odwiedzają lekarzy ginekologów, nie monitorują ciąży i które prowadzą tryb życia taki sam, jak przed zajęciem w ciążę. Badania brytyjskie pokazują, że nastolatki uzależnione od narkotyków czy pijące nie zmieniają swoich zachowań antyzdrowotnych. Wiąże się to z ich niskim krytycyzmem, niskim poczuciem bezpieczeństwa, niekaceptowaniem przez rodziców, czy ojca dziecka tej sytuacji. Druga grupa to kobiety, które piją bezwiednie, do momentu, gdy okazuje się, że są w ciąży, a potem przestają. Trzecia grupa to kobiety, które ulegają przekonaniu, że picie alkoholu w ciąży nie wpływa na zdrowie dziecka. A co by pan radził kobietom, które piją lampkę alkoholu np. przy okazji spotkań rodzinnych ? Jeśli ktoś pije jeden kieliszek u cioci na imieninach to picie w ciąży jest rodzajem niepotrzebnego zachowania niczym nie uzasadnionego.
Bezpieczniej nie pić w ogóle?
Poglądy na ten temat są podzielone. Jedni mówią - nie rekomendujmy pełnej abstynencji w ciąży, bo ona jest dla części kobiet niemożliwa, nie do zaakceptowania, więc lepiej zarekomendujmy picie tzw lekkich dawek alkoholu. Zdaniem jednych naukowców picie do pięciu standardowych dawek alkoholu w tygodniu, czyli do pięciu kieliszków wódki lub pięć - wina (jedna dziennie) i dwa dni bez picia - daje maksymalną statystyczną gwarancję redukcji szkód poalkoholowych. Pełna redukacja będzie przy pełnej abstynencji. Niektórzy naukowcy z tej grupy próbowali nawet obronić pogląd, że picie przez matkę małych dawek alkoholu jest nawet korzystne dla zdrowia dziecka.
A Pan się z tym zgadza?
Wprost przeciwnie. Pytanie, czy ta mała dawka rekomendowana nie jest dla matki tylko przykrywką do spożywania go w większych ilościach. Oficjalnie kobieta pije pięć kieliszków, a naprawdę piętnaście. My tego nie sprawdzimy, w przeciwieństwie do świata, który od dawna już to potrafi. Co więcej, mamy instytucje, które rekomendują picie według zasady - czerwone wino na czerwone krwinki, białe - na białe krwinki. Czyli mamy do czynienia z Ciemnogrodem. Statystycznie wypijanie powyżej 70 g alkoholu w tygodniu daje już zwiększone ryzyko wystąpienia szkód poalkoholowych określanych terminem FASD, gdzie obok FAS, czyli Alkoholowego Zespołu Płodowego, który występuje stosunkowo rzadko, występuje Zespół ARND, który odpowiada za poalkoholowe zaburzenia układu nerwowego, czyli dysfunkcje intelektualne u dziecka.
Jak często one występują?
Wszystkie szkody poalkoholowe określane jako FASD to worek chorób, w którym zespół FAS stanowi 10 proc., ARND - 50 procent. Skupmy się na Zespole ARND, bo jest on najpowszechniejszy. Dotyczy on dzieci matek pijących w ciąży i to wcale nie z tzw. marginesu. Natężenie tego zespołu zależy nie tylko od dawek alkoholu, częstości picia, ale i osobniczych predyspozycji kobiety do powstawania wad u płodu, a tego nie da się z góry przewidzieć. Picie przed ciążą zwiększa ryzyko powstania wad płodu jeśli kobieta pije również w ciąży. Istotne jest również to, że tzw. picie męskie też wpływa na kondycję zarodka.
Jak to odbija się na dziecku?
Najwięcej strat doznaje dziecko, jeśli oboje rodziców pije alkohol przed ciążą i w ciąży, bo najbardziej narażone jest na FAS. Według danych światowych dwoje na tysiąc dzieci będzie nim obciążone.
To niby niewiele, ale licząc całościowo to 0 do 20 roku życia mamy tych dzieci już 80 na tysiąc. Dziesięć razy więcej dzieci mamy z lżejszymi powikłaniami po alkoholu pitym przez matkę, czy oboje rodziców. W Polsce nie ma, niestety, żadnej oficjalnej statystyki dotyczącej tego problemu.
Czy łatwo rozpoznać FAS?
Każdy lekarz łatwo go rozpozna, a przede wszystkim neonatolog. Noworodek z FAS ma parametry wzrostu i wagi poniżej normy, ma charakterystyczną twarz i liczne wady, cierpi na zaburzenia snu, ssania, światłowstręt i jest niespokojney.
Alkohol odciska piętno nad jego dalszym życiem?
Oczywiście. Takie dzieci są bardzo trudne wychowawczo, matki sobie z nimi nie radzą, więc trafiają do domów dziecka, rodzin zastępczych, do adopcji. Mają uszkodzony mózg, słabo się uczą, słabo panują nad popędami, co stwarza sytuacje niebezpieczne i ryzykowne. Mają np. niski instynkt samozachowawczy i wdają sie w sytuacje dramatyczne - z ogniem, wodą, wysokością itd.
Jak można pomóc takim dzieciom?
Świat dawno już znalazł dla nich receptę. Dla przykładu model kanadyjski polega na tym, że przy podjerzeniu, że dziecko ma Zespół FASD, to rodzina dostaje asystenta - koordyantora, który "zgrywa" pomoc medyczną, socjalną, psychologiczną i jest ambasadorem rodziny wobec instytucji, które są w różnych resortach. Jego rozwój oparty jest więc o wczesną interwencję i obserwację. Jeśli rodzice nie chcą przestać pić, dziecko przenoszone jest do rodziny zastępczej na czas, gdy rodzice zrobią ze sobą porządek życiowy. Szansą dla takich dzieci jest rodzina, która zrozumie jego ograniczenia i zastosuje strategię polegającą na życzliwym przypominaniu, moblilizowaniu, ułatwianiu. Te dzieci biegną tyłem, jak mają nadążyć za innymi, jeśli nie mają wstecznego lusterka?
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
