Aleksandra Dulkiewicz: Polski Ład? Uderzy w budżet Gdańska z siedmiokrotnie większą siłą niż kryzys wywołany COVID-19

Polski Ład, czyli kompleksowy program Zjednoczonej Prawicy na drugą część kadencji Sejmu, zakłada m.in. zwiększenie kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł czy podniesienie progu podatkowego z 85 do 120 tys. zł. Z jednej strony przełoży się to na zarobki najsłabiej uposażonych, z drugiej, na mniejsze wpływy do gmin, których dochody bezpośrednio powiązane są z wysokością podatku PIT odprowadzanego do budżetu państwa.

- Oczywiście, wpływy z podatków będą mniejsze, ale to, mówiąc szczerze, mnie nie martwi. (…) Dużo bardziej martwi mnie to, że na skutek podniesienia kwoty wolnej od podatku stracą samorządy – przyznał podczas prezentacji Polskiego Ładu wicepremier Jarosław Gowin. - To nie będą duże straty, ale ta sprawa wymagała dużego namysłu, ponieważ inwestycje samorządowe są ważną dźwignią powrotu polskiej gospodarki na ścieżkę szybkiego wzrostu.

Przedstawiciele władz lokalnych są innego zdania. Jeżeli ministerstwo finansów szacuje straty na 10-11 mld zł, a zaplanowane na 2021 r. dochody samorządów z tytułu udziału we wpływach z podatku PIT wynoszą ok. 57 mld zł, straty w tej części dochodów mogą wynieść 15-20 proc., a to już znacząca część gminnych budżetów.

- Sopot straci co najmniej 10 mln zł, a może i więcej. Trudno powiedzieć dokładnie, bo PiS, jak zwykle, nie pokazał szczegółów. Znów poruszamy się w sferze domysłów i szacunków – mówi Jacek Karnowski, prezydent Sopotu. - Zwiększenie kwoty wolnej od podatku jest dobrym rozwiązaniem. Zmiany te jednak powinny mieć charakter kroczący i być wprowadzone co roku i być uzależnione od inflacji.

W przypadku Gdańska, udział we wpływach z podatku gwarantuje ok. 30 proc. wszystkich dochodów miasta, na które, w pozostałej części składają się także podatki lokalne czy subwencje. Przy budżecie w wysokości 3,7 mld zł, największy pomorski samorząd uzyskuje rocznie z tyt. PIT nieco ponad 1 mld zł. Po ogłoszeniu Polskiego Ładu, uszczuplenie może więc sięgać 150-200 mln zł. Dla zobrazowania, za taką kwotą można sfinansować rewitalizację Oruni i Dolnego Miasta (72 mln zł), przebudowę ul. Długiej i Długiego Targu (46 mln zł), budowę nowego pawilonu w zoo (11 mln zł) oraz rozbudowę portu jachtowego na Górkach Zachodnich (20 mln zł).

- Rząd nie ma swoich pieniędzy, tylko nasze – podatników, Polek i Polaków, gdańszczanek i gdańszczan. Zmiany, które zaproponowała partia rządząca uderzają w każdą gminę w Polsce, także w nasze miasto – mówi Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. - Kryzys spowodowany epidemią COVID-19, w 2020 r. zmniejszył wpływy PIT o ok. 30 mln. Polski Ład uderzy w gdański budżet z siedmiokrotnie większą siłą. Realnymi konsekwencjami będą cięcia wydatków na utrzymanie bieżącego funkcjonowania usług dla mieszkańców, niebezpieczeństwo zabieranie ulg np. na komunikację publiczną, zahamowanie inwestycji i wreszcie zamrożenie płac pracowników samorządowych, odpływanie specjalistów do sektora prywatnego, niemożność realizowania usług spowodowany brakami kadrowymi np. w opiece nad seniorami, w żłobkach i przedszkolach czy obsłudze mieszkańców w codziennych sprawach.

- Jeszcze nigdy ubytki w dochodach nie zostały nam zrekompensowane. A to przede wszystkim z dochodów własnych finansowane są zadania wynikające z ustawy o samorządzie województwa, m.in. z zakresu transportu zbiorowego, dróg wojewódzkich, ochrony zdrowia, kultury czy pomocy społecznej – dodaje Michał Piotrowski, rzecznik prasowy Urzędu Marszałkowskiego w Gdańsku.

W wypowiedziach polityków koalicji pojawiają się argumenty o możliwości „powetowania” ewentualnych strat środkami unijnymi z tzw. Funduszu Odbudowy. Tu jednak, aby coś zyskać, jak wskazywał sam wiceminister Gowin, trzeba dysponować wkładem własnym. A kondycja niektórych samorządów jest taka, że w poprzedniej perspektywie, zmuszone były zamrażać inwestycje nawet na dwa lata, po to, by w kolejnych mieć szansę ubiegania się o środki na duże zadania. Poza tym, duża część funduszu będzie realizowana w formie pożyczek.

Podczas konwencji, prezes Porozumienia poinformował o planowanym zastąpieniu Samorządowego Funduszu Inicjatyw Lokalnych nowym mechanizmem trwałej subwencji rozwojowej, jednak na razie nie wiadomo, jak miałby on funkcjonować.

- Subwencja inwestycyjna jest najgorszym z możliwych rozwiązań – komentuje Michał Piotrowski. - Po pierwsze pozbawia samorząd autonomii dysponowania środkami jakie dają udziały podatkowe, po drugie ma być liczona na podstawie nieznanego algorytmu, a w tym zakresie dotychczasowa współpraca z rządem również nie ma dobrych doświadczeń. Najlepszym rozwiązaniem byłoby przyznaniem samorządom udziałów w podatku VAT, który będzie rósł na skutek konsumpcjonizmu prywatnego beneficjentów danin publicznych i wzrostu inflacji.