A. Strzałkowska: Grupa LGBT w największym stopniu dzisiaj doświadcza dyskryminacji. Gdańsk robi naprawdę dużo, ale niestety wciąż za mało

Słyszała Pani o niedawnym ataku w autobusie na panią Magdalenę z Gdańska? Atak był spowodowany tym, że młoda kobieta miała przy sobie dwie tęczowe chorągiewki.

Czytałam o tym. Również Rada ds. Równego Traktowania otrzymała takie zgłoszenie. Ale to nie jest pierwszy tego typu atak. Do Rady zgłaszają się głównie młode osoby, informujące nas o tym, że zaatakowano je na tle homofobicznym. Głośny przypadek w Gdańsku miał miejsce na początku wakacji, również w komunikacji miejskiej, gdzie wytatuowany, mocno umięśniony mężczyzna podchodził do pasażerów i pytał ich:

– Czy jesteś „pedałem”, czy jesteś „ciotą”? Krzyczał „Je...ć pedałów! Cioty, geje i pedały muszą się bać”.

Co może Rada w takiej sprawie?

Rada jest organem doradczym. Informujemy panią prezydent o takim przypadku, wydajemy oświadczenie, piszemy pisma do odpowiednich osób i instytucji.

Czy w ostatnim czasie te ataki na tle homofobicznym nasilają się?

Z danych Rady ds. Równego Traktowania i stowarzyszenia Tolerado, działającego na rzecz osób LGBT, wynika jasno, że w ostatnim czasie te ataki homofobiczne nasiliły się. Ale trzeba uczciwie powiedzieć, że mamy problem z dokładnymi statystykami.

Dlaczego?

To wynika z tego, że

przestępstwa z nienawiści wobec osób LGBT nie są monitorowane, ponieważ w kodeksie karnym nie ma takiej przesłanki.

O to, żeby się ona w kodeksie znalazła, organizacje pozarządowe apelują od wielu lat, jest to także rekomendacja Rady Praw Człowieka ONZ. Jestem w stałym kontakcie z policją, ale słyszę od nich, że nie mają statystyk, które mówiłyby o skali problemu.

To skąd wiadomo, że te ataki nasilają się?

Bo zgłasza się do nas kilka razy więcej osób, które zostały zaatakowane ze względu na to, że należą do grupy LGBT. Bardzo ważne jest to, że nasze miasto na własną rękę próbuje monitorować tę sytuację.

Przeprowadzono badania z których wynika, że prawie co trzecia osoba w Gdańsku doświadczyła osobiście dyskryminacji lub w jej najbliższym otoczeniu znajduje się ktoś, kto doświadczył dyskryminacji.

W tej grupie znajdują się też osoby LGBT. Ale istotniejsze jest to, że aż 57 procent w tej ankiecie, przeprowadzonej na reprezentatywnej grupie mieszkańców naszego miasta, odpowiada, że gdyby doświadczyli dyskryminacji, to albo nigdzie by tego faktu nie zgłosili albo nie wiedzą, gdzie taki fakt zgłosić. I to są dane zatrważające i alarmujące.

I o czym nam mówią?

Pokazują, że my nie tylko nie radzimy sobie z przemocą motywowaną nienawiścią, ale też nie wiemy, gdzie szukać pomocy. I nie mówię tego tylko w kontekście Gdańska. Bo tak jest w całej Polsce.

Ale my wiemy – i mówię to z pełną odpowiedzialnością – że

grupa LGBT w największym stopniu dzisiaj doświadcza dyskryminacji. Nie ma dzisiaj w Polsce innej grupy tak mocno doświadczającej przemocy.

Jest to mniejszość, ale nie taka mała. Bo szacuje się, że w Gdańsku mieszka 28 tysięcy osób nieheteroseksualnych, uwzględniając w tym osoby biseksualne i transpłciowe.

Dyskryminacja poza tym dotyczy nie tylko ich, ale też rodzin. To nie jest tak, że możemy pobić geja, znieważyć lesbijkę, czy poszarpać osobę transpłciową i na tym koniec. Taka osoba wraca do domu, zalękniona, przestraszona i to ma wpływ na jej rodzinę, która mówi: – Nie wychodź z domu, my też nie będziemy ani o tym, ani ni o tobie mówić. Bo strach jest silniejszy.

Co, Pani zdaniem, nakręca tę spiralę agresji? Zbigniew Ziobro przecież mówi, że polskie władze nie prześladują osób LGBT.

Trudno mi na to inaczej zareagować, jak tylko gorzkim śmiechem. Jeśli przez całą kampanię mówi się o ideologii LGBT, jeśli minister Ziobro zgadza się na strefy wolne od LGBT, to wzrost przemocy musi nastąpić wobec tej grupy. A to jest mniejszość, która nie ma jak się bronić. Od lat domaga się ochrony prawnej i równouprawnienia. W Gdańsku osoby ze stowarzyszenia Tolerado włączają się w tworzenie polityki miejskiej, mam tu na myśli Model na rzecz Równego Traktowania.

Ale Gdańsk, jak widać, przestał być już wzorem tolerancji. Czy jest jakaś dobra puenta do tego złego zdarzenia?

Gdańsk jest pierwszym miastem, które przyjęło kompleksową politykę równościową skierowaną m.in. do osób LGBT.

Wcześniej prezydent Paweł Adamowicz brał udział w marszach równości, podobnie jak to robi teraz pani prezydent Aleksandra Dulkiewicz.

I odkąd pan prezydent zaczął pojawiać się na tych marszach, ilość aktów przemocy towarzyszących im wcześniej, radykalnie spadła. To ma ogromne znaczenie, kiedy prezydent miasta mówi głośno:

– Stop przemocy, stop nienawiści.

Gdańsk w ostatnim czasie, zgodnie z prawem, wydał dowód córce dwóch matek, dając przykład innym miastom. Są kampanie społeczne, jak ta z 2019 roku „Po prostu reaguj”, która była wyświetlana we wszystkich tramwajach i autobusach, w której apelowano, żeby reagować na tego rodzaju przemoc.

Najważniejszym działaniem było jednak powołanie Gdańskiego Centrum Równego Traktowania, miejsca, które wspiera prawnie i psychologicznie osoby doświadczające dyskryminacji. Po akcji nienawiści, kiedy prezydent starający się o reelekcję i posłowie PiS odczłowieczali osoby LGBT, mówiąc, że to nie ludzie, że to ideologia, gdańskie instytucje kultury, a zapoczątkował to klub „Żak”, zmieniały swoje loga na tęczowe. Gdańsk robi naprawdę dużo, ale niestety wciąż za mało w stosunku do narastającej skali przemocy.